این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما

تفاوت میان نسخه‌های «سید محمدعلی مبارکه‌ای»

از دانشنامه حوزه علمیه اصفهان
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (درج عکس)
جز (اصلاح لینک)
 
(۱۱ نسخه‌ٔ میانی ویرایش‌شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{نیازمند جعبه اطلاعات}}
[[پرونده:محمد علی مبارکه ای.jpg|بندانگشتی|حاج سید محمدعلی صفائی مبارکه ای]]
[[پرونده:محمد علی مبارکه ای.jpg|بندانگشتی|حاج سید محمدعلی صفائی مبارکه ای]]
'''حاج سیّد محمّدعلی مبارکه‌ای''' (1316ق- ۱۳۲۵ ش)متخلّص به '''«صفائی»''' فرزند سیّد علی امام جمعه بن محمّدعلی بن علی موسوی مبارکه ای عالم  فاضل و واعظ کامل، از مشاهیر اهل منبر اصفهان که نسب شریفش از طرف پدر به حمزة بن موسی کاظم علیه السلام می رسد. اوخطیب حوزه علمیه اصفهان در سده ۱۳ هجری بود.
'''حاج سیّد محمّدعلی مبارکه‌ای''' (1316ق- ۱۳۲۵ ش)متخلّص به '''«صفائی»''' فرزند سیّد علی امام جمعه بن محمّدعلی بن علی موسوی مبارکه ای عالم  فاضل و واعظ کامل، از مشاهیر اهل منبر اصفهان که نسب شریفش از طرف پدر به حمزة بن موسی کاظم (ع) می رسد. اوخطیب حوزه علمیه اصفهان در سده ۱۳ هجری بود.


{{نیازمند ویرایش}}
==زندگی نامه==
===ولادت===
وی در روز ۱۷ ذیقعده ۱۳۱۶ قمری برابر با روز ۹ فروردین ۱۲۷۸ شمسی در محله بازار (خیابان حافظ) مبارکه متولّد شد.


==زندگی‌نامه==
===خاندان===
وی در 17 ذیقعده 1316ق در مبارکه از قراى لنجان  اصفهان متولّد گردید.اجداد وی در عهد شاه طهماسب صفوی از نجف اشرف به ایران آمده و در زمان شاه عباس در اصفهان سکونت نموده‌اند. جدّ اعلایش میر عبدالباقی از مشاهیر علمای زمان بوده و در زمان فتنة افغان در مدرسة سلطانی اصفهان به شهادت رسیده است.
نسب شریفشان با سی و سه واسطه به حضرت حمزه بن موسی بن جعفر علیهم السلام می‌رسد.


از میر عبدالباقی چهار فرزند ذکور باقی ماند که دو نفر از آنها به سوی بلوک لنجان متوجه شدند و یکی از آنان در مبارکه لنجان ساکن شده و پس از رفع فتنه افغان به ارشاد مردم و اقامه جماعت اقدام نمود.مبارکه‌ای پنجمین نسل از دودمان میر عبدالباقی نامبرده است.  
اجداد وی در عهد شاه طهماسب صفوی از نجف اشرف به ایران آمده و در زمان شاه عباس در اصفهان سکونت نموده‌اند. جدّ اعلایش میر عبدالباقی از مشاهیر علمای زمان بوده که در فتنه افغان در [[حوزه علمیه امام صادق (ع) اصفهان|مدرسه چهارباغ اصفهان]] به شهادت رسیده است. از میر عبدالباقی چهار فرزند ذکور باقی ماندکه یکی از آنان به نام سید محمد به مبارکه لنجان عزیمت و پس از رفع فتنه افغان به ارشاد مردم و اقامه نمازجماعت مبادرت نمود.<ref>موسوی نسب، شرح حال سید محمدعلی مبارکه ای، روزنامه نوید اصفهان، ص3.</ref>


از مبارکه‌ای یک فرزند پسر به نام دکتر سیّد کمال الدین صفائی و سه دختر باقی ماند. دکتر صفائی در سال 1308ش در اصفهان متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در اصفهان به پایان رسانید و در تهران در دانش سرای عالی در شعبه طبیعی فارغ التحصیل گردید و در اصفهان به دبیری پرداخت.
آیت الله مبارکه‌ای پنجمین نسل از دودمان میر عبدالباقی شهید است. جد سوم مبارکه‌ای نیز عالم عامل میرسیّد علی بن میر محمّد بانی مسجد پاچشمه مبارکه و از زمره خواصّ اصحاب حاجی [[محمدابراهیم کلباسی|محمّد ابراهیم کلباسی]] و [[سید محمدباقر شفتی|سیّد محمّدباقر شفتی]] (بانی مسجد سید اصفهان) بوده که کراماتش زبانزد خاص و عام است.<ref>مبارکه ای، دانشوران، مخلوط.</ref>


دکتر صفائی از مردان نیک روزگار است که در تهران ساکن است و به خدمت به مردم از طریق پزشکی اشتغال دارد. وی ادیبی فاضل و پزشکی متعهد و متدین است.
پدر آیت الله مبارکه ای نیز میر سیّد علی موسوی نسب، عالمی زاهد و از شاگردان ملا حسن دهنوی، میرزا[[عبدالغفار تویسرکانی]] و میرزا محمّدهاشم چهارسویی بوده که از طرف میر سیّد محمّد، امام جمعه وقت اصفهان، به امامت جمعه مبارکه منصوب و از طرف ظلّ السلطان نیز امور قضاوت و ترافع منطقه به وی محوّل و نهایتا در هشتم ربیع الاول ۱۳۵۴ قمری در ۸۴ سالگی در مبارکه دار فانی را وداع و در ورودی آرامستان مبارکه به خاک سپرده می شود.<ref>مبارکه ای، نورالانوار، مخلوط.</ref>


==تحصیلات و اساتید==
===فرزندان===
سیّد محمّدعلی مبارکه‌ای تا سیزده سالگی فارسی و مقدّمات عربی را در مبارکه نزد والد ماجد و غیره خواند. سپس به اصفهان رفت و نزد اساتید بزرگ آن زمان در [[مدرسه جده کوچک|مدرسة جدّه کوچک]] و [[حوزه علمیه صدر بازار اصفهان|مدرسة صدر]] تحصیل نمود.
از مبارکه‌ای یک فرزند پسر به نام دکتر سیّد کمال الدین صفائی و سه دختر باقی ماند. دکتر صفائی در سال 1308ش در اصفهان متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در اصفهان به پایان رسانید و در تهران در دانش سرای عالی در شعبه طبیعی فارغ التحصیل گردید و در اصفهان به دبیری پرداخت. دکتر صفائی از مردان نیک روزگار است که در تهران ساکن است و به خدمت به مردم از طریق پزشکی اشتغال دارد. وی ادیبی فاضل و پزشکی متعهد و متدین است.


چنانکه از کتاب « دانشوران و رجال اصفهان» برمی آید، وی محضر بسیاری از فضلا و علمای اصفهان را درک کرده و در علوم گوناگون از درس آنان بهره برده که عبارتند از:
===سفرها===
سیّد محمّدعلی مبارکه‌ای در سال 1341ق برای ادامه تحصیل خود و گسترش دادن اسلام سفرهایی به خارج و داخل کشور داشته اند از جمله:
 
====سفرهای داخلی====
آیت الله مبارکه ای در سال ۱۳۴۱ قمری برابر با ۱۳۰۱ شمسی از اصفهان به قم عزیمت  و از خرمن پر فیض حضرات آیات حاج شیخ عبدالکریم یزدی، [[سید ابوالحسن اصفهانی|سیّد ابوالحسن اصفهانی]]، میرزا [[محمدحسین نائینی|محمّدحسین نائینی]] خوشه ها برچید.


[[سید فخرالدین فیروزانی لنجانی|سیّد فخرالدین فیروزانی لنجانی]]، [[حسن شیرازی|شیخ حسن شیرازی]]، [[محمد زارچی یزدی|شیخ محمّد زارچی یزدی]]، [[علی فقیه فریدنی|شیخ علی فقیه فریدنی]]، سیّد میرزا اردستانی، [[محمد علی مدرس دزفولی|شیخ محمّدعلی مدرس فتحی]]، [[علی مدرس یزدی|شیخ علی مدرّس یزدی]]، میرزا احمد مدرّس، [[سید محمدرضا خراسانی|سیّد محمّدرضا خراسانی]]؛ سیّد صدرالدین کوپایی، سیّد مهدی درچه‌ای، [[عبدالکریم گزی|شیخ عبدالکریم گزی]]، [[سید محمدباقر درچه‌ای|آقا سیّد محمّدباقر درچه‌ای]]، [[سید محمد صادق خاتون آبادی|میر محمّدصادق خاتون آبادی]]، سیّد محمّد مدرس نجف آبادی، میر سیّد علی مدرس نجف آبادی،حاج سیّد ابوالقاسم دهکردی، علامه شیخ ابوالمجد محمّدرضا نجفی، [[اسدالله حکیم قمشه ای|شیخ اسدالله قمشه‌ای]] متخلّص به «دیوانه»، [[عبدالجواد آدینه ای|ملا عبدالجواد آدینه‌ای]]، [[علی مفید|شیخ علی مفید]]، [[سید علی زنجیره فروش|سیّد علی زنجیره فروش]]، شیخ محمّدحکیم خراسانی، [[سید علی جناب|میر سیّد علی جناب]]، [[سید محمدسلیم موسوی نجانی|سیّد محمّدعلی زنجانی]]، [[محمد کاشی|آخوند ملا محمّد کاشانی]]، سیّد علی اکبر صدرالاطباء، میرزا ابوالقاسم ناصر حکمت و [[محمود مفید|شیخ محمود مفید.]]
ایشان بعد از چندی به تهران رفت و مدتی نیز از محضر آیت الله شهید [[شهید سید حسن مدرس|سیّد حسن مدرّس]] و میرزا طاهر تنکابنی بهره برد. آنگاه  بعد از مدتی به خراسان کوچ و مدت سه سال از محضر پرفیض حاج آقا حسین قمی، میرزا [[محمدابراهیم آقازاده|محمّد آقازاده]] و آقای آقابزرگ حکیم استفاده کرد و همزمان به وعظ و خطابه در آن سامان اقدام نمود.


==[[محمود مفید|سیر و سیاحت]]==
مبارکه ای مدتی نیز در شهر بیرجند از محضر شیخ محمّدباقر بیرجندی(صاحب کتاب شریف کبریت الاحمر) و حاج شیخ هادی بیرجندی بهره ها برد.
سیّد محمّدعلی مبارکه‌ای در سال 1341ق از اصفهان به قم رفت و در خدمت: حاج شیخ عبدالکریم یزدی، سیّد ابوالحسن اصفهانی، میرزا محمّدحسین نائینی تحصیل کرد.


سپس به تهران رفت و چندی از درس: آیت الله سیّد حسن مدرّس، میرزا طاهر تنکابنی در مدرسة سپهسالار جدید بهره برد. آنگاه به اصفهان مراجعت نمود و به وعظ و خطابه اشتغال یافت.
ایشان همچنین در سفر به دزداب (زاهدان) در طول یک ماه رمضان در خصوص اتحاد بین شیعه و سنی و مشترکات آنها به بحث و تبادل نظر می پردازد.


پس از یک سال به خراسان رفت و مدّت سه سال از درس: حاج آقا حسین قمی، میرزا محمّد آقازاده و آقای آقابزرگ حکیم استفاده کرد و در مدت سه سال توقّف در مشهد، به شغل وعظ اشتغال ورزید. بعداً سفری به اصفهان کرده و دو مرتبه مراجعت نمود و پس از چند ماه، از راه زاهدان به هندوستان و افغانستان رفت. وی در بیرجند نیز از: شیخ محمّدباقر بیرجندی و حاج شیخ هادی بیرجندی بهره برد.
====سفرهای خارجی====
آیت الله مبارکه ای در سفر دوم به خراسان  بعد از دریافت دعوت نامه رسمی از مدرسة الوعظین  هند از مسیر زاهدان به هندوستان سفر و ضمن سیاحت از خرمن پر فیض میر سیّد علی لاهوری و سیّد نجم الحسن لکهنوئی فیض می برد. وی در این سفر با گاندی رهبر معنوی هندوستان دیدار و در کنفرانس آل اندیا شیعه به سخنرانی با موضوع اتحاد اسلام می پردازد.


در هندوستان، در لاهور و لکهنو از میر سیّد علی لاهوری و سیّد نجم الحسن لکهنوئی فیض برد. وی پس از سیاحت آن دیار، از راه دریا به مکه معظمه رفت و باز به هندوستان مراجعت کرد.
ایشان مدتی نیز به تدریس در مدرسه الواعظین شهر لکناهور هند پرداخته و بعد از انجام سفر تبلیغی به چین و سنگاپور از مسیر دریا به مکه مشرف و ضمن انجام حج تمتع، در دونوبت با ملک عبدالعزیز پادشاه وقت حجاز دیدار نمود.


آنگاه سفری به شانگهای چین و بعد به سنگاپور نموده و پس از بازگشت به کلکته، دوباره به مشهد مقدس رفت و از آنجا به اصفهان آمد. پس از چند ماه به طرف شیراز رفت و از آن جا باز به اصفهان بازگشت و دوباره به طرف عراق عرب رهسپار شد و در خوزستان و کردستان سیاحت نمود.
آیت الله مبارکه ای در سفر به عراق نیز در درس حضرات [[سید ابوالحسن اصفهانی|آیات سیّد ابوالحسن اصفهانی]]، آقا ضیاءالدین عراقی، میرزا [[محمدحسین نائینی|محمّدحسین نائینی]] و شیخ آقا بزگ طهرانی حاضر می شود.


در عراق به درس: سیّد ابوالحسن اصفهانی، آقا ضیاءالدین عراقی، میرزا محمّدحسین نائینی در ظرف یک سال حاضر شد.
مبارکه ای مدتی نیز در مصر و شام با حضور در  در جامعه الزهرا با شیخ طنطاوی جوهری دیدار و در شام نیز از محضر آیت الله سیّد محسن امین عاملی استفاده می برد.


در سامراء نیز از: میرزا محمّد عسکری و شیخ آقا بزگ طهرانی استفاده‌های علمی برد.
ایشان درمقدمه کتاب "ثمرات العلوم" به بیش از ۲۰ کشور جهان اشاره می کند که در مدت سی سال به آنها سفر کرده است.<blockquote>" آنچه نویسنده این کتاب در سیاحت‌های خود در ممالک دنیا از چین و هند و ژاپن و روسیه و تبت و صیام(=سیام= تایلند) و کشمیر و افغانستان و ایران عرب و عراق عرب و فلسطین و سوریا و ترکیه و حجاز و یمن و مصر و حبشه و اندلس و مراکش و فرانسه و برلن و لندن و ایطالیا و قسمتهای دیگر از اروپا، از بعضی از غرایب و عجایب و وقایعات (کذا) مهم و مشاهده نموده، متفرقا در این اوراق به یادگار گذاشته است".</blockquote>


آنگاه از عراق به طرف شامات و مصر حرکت نمود و در جامع ازهر، فضلای نامی از قبیل شیخ طنطاوی جوهری را درک کرد و در شام خدمت سیّد محسن امین عاملی رسیده و به عراق و ایران بازگشت نمود.
===تحصیلات===
سیّد محمّدعلی مبارکه‌ای تا سیزده سالگی فارسی و مقدّمات عربی را در مبارکه نزد والد ماجد و غیره خواند. سپس به اصفهان رفت و نزد اساتید بزرگ آن زمان در [[مدرسه جده کوچک|مدرسه جدّه کوچک]] و [[حوزه علمیه صدر بازار اصفهان|مدرسه صدر]] تحصیل نمود.


وی در اصفهان به وعظ و خطابه اشتغال ورزیده و به انواع گرفتاری‌ها مبتلا گشت که تاریخ این مدّت از زندگانی را در کتابی نگاشته است .
===اساتید===
چنانکه از کتاب « دانشوران و رجال اصفهان» برمی آید، وی محضر بسیاری از فضلا و علمای اصفهان را درک کرده و در علوم گوناگون از درس آنان بهره برده که عبارتند از:
{{چندستونه| ۲}}
#سیّد فخرالدین فیروزانی لنجانی
#شیخ حسن شیرازی
#شیخ محمّد زارچی یزدی
#شیخ [[علی فقیه فریدنی]]
#[[سید میرزا اردستانی|سیّد میرزا اردستانی]]
#شیخ [[محمدعلی مدرس فتحی دزفولی|محمّدعلی مدرس فتحی]]
#[[علی مدرس یزدی|شیخ علی مدرّس یزدی]]
#[[سید احمد مدرس حسینی خراسانی|میرزا احمد مدرّس]]
#[[سید محمدرضا خراسانی|سیّد محمّدرضا خراسانی]]
#[[سید صدرالدین کوپای طباطبایی|سیّد صدرالدین کوپایی]]
#[[سید محمدمهدی درچه ای|سیّد مهدی درچه‌ای]]
#شیخ [[عبدالکریم گزی]]
#آقا [[سید محمدباقر درچه‌ای|سیّد محمّدباقر درچه‌ای]]
#[[سید محمد صادق خاتون آبادی|میر محمّدصادق خاتون آبادی]]
#[[سید محمد نجف آبادی|سیّد محمّد مدرس نجف آبادی]]
#[[سید علی نجف آبادی|میر سیّد علی مدرس نجف آبادی]]
#[[سید ابوالقاسم بن محمدباقر دهکردی|حاج سیّد ابوالقاسم دهکردی]]
#علامه شیخ [[محمدرضا نجفی جزن آبادی|ابوالمجد محمّدرضا نجفی]]
#شیخ [[اسداللّه قمشه‌ای|اسدالله قمشه‌ای]] متخلّص به «دیوانه»
#ملا [[عبدالجواد آدینه ای|عبدالجواد آدینه‌ای]]
#[[علی مفید|شیخ علی مفید]]
#سیّد علی زنجیره فروش
#شیخ [[محمد بن زین الدین حکیم خراسانی گنابادی|محمّدحکیم خراسانی]]
#[[سید علی جناب|میر سیّد علی جناب]]
#[[محمدعلی بن محمدباقر موسوی زنجانی اصفهانی|سیّد محمّدعلی زنجانی]]
#آخوند [[محمد کاشانی|ملا محمّد کاشانی]]
#سیّد علی اکبر صدرالاطباء
#میرزا ابوالقاسم ناصر حکمت
#[[محمود مفید|شیخ محمود مفید]].
{{پایان چندستونه}}


==اجازات==
مبارکه‌ای در پایان کتاب «نورالانوار» می‌نویسد:<blockquote>«از جمله بزرگان دین که خدمت ایشان رسیده، از چندین نفر آنها اجازة روایتی و اجتهاد دارد، و چون از راه اجتهاد نخواست ارتزاق کند؛ لذا اجازات خود را در صدد اشاعه در انظار برنیامد، ولی در این کتاب برای تذکار و یادگار آن اساتید عالی مقدار و ادای حق و بقای نام شریف آنها و تذکر از برای خود و بازماندگان مرقوم می‌دارد».</blockquote>چنانچه از متن اجازات برمی آید، سیّد مهدی درچه ای، شیخ محمّدرضا نجفی، سیّد ابوالقاسم دهکردی، سیّد نجم الحسن و سیّد حسن مدرّس اجازة اجتهاد و سایر بزرگان، اجازة نقل روایت به ایشان داده‌اند. در پایان کتاب «نورالانوار» صورت اجازات مزبور آمده است:
مبارکه‌ای در پایان کتاب «نورالانوار» می‌نویسد:<blockquote>«از جمله بزرگان دین که خدمت ایشان رسیده، از چندین نفر آنها اجازة روایتی و اجتهاد دارد، و چون از راه اجتهاد نخواست ارتزاق کند؛ لذا اجازات خود را در صدد اشاعه در انظار برنیامد، ولی در این کتاب برای تذکار و یادگار آن اساتید عالی مقدار و ادای حق و بقای نام شریف آنها و تذکر از برای خود و بازماندگان مرقوم می‌دارد».</blockquote>چنانچه از متن اجازات برمی آید، سیّد مهدی درچه ای، شیخ محمّدرضا نجفی، سیّد ابوالقاسم دهکردی، سیّد نجم الحسن و سیّد حسن مدرّس اجازة اجتهاد و سایر بزرگان، اجازة نقل روایت به ایشان داده‌اند. در پایان کتاب «نورالانوار» صورت اجازات مزبور آمده است:


==طریقت عرفانی==
==آثاروفعالیت ها==
سیّد محمّدعلی مبارکه‌ای در اوایل تحصیل به خدمت حکیم ملا محمّد کاشانی رسیده و ملازم ایشان گردید. وی در خاطرات خود می‌نویسد:«[آخوند کاشی] مرا در حجرة خود برده و به نصایح پدرانه‌ اندرزهای حکیمانه فرمود و مرا امر به ملازمت خود نمود[...] از همان شب، برحسب فرمودة حکیم کاشی ملازمت او را اختیار نمودم، بدین طریق که از اول شب تا سه ساعت از شب گذشته در خدمتش می‌زیستم و در کمال میل، آنچه از خدمات از دستم برمی آمد در مورد آن پیر طریق عرفان و راهنمای سیر و سلوک به سوی حق دریغ نداشتم. ساعت سه، پس از صرف شام، ساعتی چند در اطاق خود رفته، استراحت می‌نمودم.
===آثار مکتوب===
 
یک ساعت به طلوع فجر برخاسته، دو مرتبه در خدمتش حاضر می‌شدم، و در آن وقت سحر، از حالات و کردار و راز و نیازش به سوی خالق یکتا، تأثراتی در من ایجاد می‌شد که آنچه در حالات گذشتگان شنیده، در او مشاهده می‌کردم، و پس از ادای فریضه صبح نیز در خدمت بودم تا ساعتی از آفتاب برمی آمد.
 
سپس برای درس «مغنی» و «مطوّل» در خدمت فاضل مدرّس شیخ علی یزدی رفته، پس از فراغت از درس و مباحثه، یک ساعت به ظهر مانده شرفیاب پیر کامل روشن ضمیر خود شده، مشغول انجام خدمت شده، پس از صرف نهار او را راحت گذارده، در اطاق خود می‌رفتم.
 
در طرف عصر، باز یک ساعت ملازم خدمت بودم و یک ساعت به غروب مانده، فکر مرا آزاد می‌ساخت و به فکرهای آزاد شخصی می‌پرداختم. در شب‌های پنجشنبه و جمعه تماماً در خدمتش تا به صبح به استفاده‌های روحانی موفّق بودم. و در هر شبی به قدر نیم ساعت مرا به کلمات مواعظ و پند مشغول می‌ساخت، و به قدر نیم ساعت درس‌های روز مرا برایم جوهر مطالب را بیان می‌فرمود، تا آن که زمان ارتحال او از این عالم فانی در رسید.
 
غرایب حالات و کرامات و خوارق عادات که من از بزرگ راهنمای خود دیدم جای بیان داشتن نیست. در سیر روحانیات آنچه دارم ابتدا از او دارم.
 
طریقه ریاضاتش از مولانا مولی حسن نائینی بود که او از حکیم ربانی استاد کامل خود آقا محمّد بیدآبادی و او از مولانا اسماعیل خواجوئی اخذ نموده[...] بالجمله در این مدت عمر کم، در خدمت آن شیخ کامل، نابینایی بودم، بینا شدم.
 
در جهان تنگ و تاریکی روحم در زندان بود، به فضای لایتناهی و به گلستان قدس پروازم داد، و اگر او را ندیده بودم شاید در این عالم هرچیز را که در دستگاه الهیات می‌شنیدم انکار داشتم، ولی همگی را به مقام شهود دیدم.
 
و این مراحل فیوضاتی که من از آن بزرگ مرد سالک دریافتم می‌دانم که فقط در اثر خدمات مخلصانه بود. خدمت به حیوان و بشر عادی نورانیت روحانی می‌بخشد چه جای آن که خدمت در مورد انسان کامل ملکوتی باشد [...].
 
در باب وفات آن مرحوم، مرا در کنار نشاند و از خستگی‌های فوق العاده و بی خوابی‌های طاقت فرسا مرا مژده راحتی داد و وصایای مخصوص در گوشم بیان نمود [...] چون مرغ روحش به عالم قدس پرواز کرد، چنان بود که نزدیک شد مرغ روح من جوجه صفت به دنبال مادر خود پرواز نماید [...].
 
مدت زمانی مرا عادت چنین بود که در ساعات سه از غروب گذشته، از شهر برای زیارت تربت آن حکیم ربانی حرکت می‌کردم و تا طلوع فجر بر سر آن تربت شریف به حال مراقبه می‌ماندم و چنان که شاگردان ارسطاطالیس از مرقد استاد خود فیض می‌گرفتند، من نیز از آن مرقد فیوضات گرفتم و در خواب‌ها و بیداری مکاشفاتی را سیر نمودم[...].
 
بالجمله، مدت یک سال پس از فوت او، من در خود حالاتی مشاهده می‌کردم که نتوانستم بر کسی اظهار داشتی و نه کسی از حالاتم اطلاعی داشت.
 
و از غرایب حالات که شاید بشر تصدیق نکند و اطبا انکار نمایند، مدت شش ماه من خواب را در خود مشاهده نکردم، و کمتر با اشخاص انس داشتم، و تدریجاً در فکر تحصیلات علوم غریبه و ریاضات روحیه برآمدم».
 
==تألیفات چاپ شده==
از جمله آثار او مى توان به:
 
*تاريخ اصفهان در 5 مجلّد
*تاريخ امكنـه و بلـدان كـه شـرح سفرنامه ى اوست
*ديوان اشعار
*دانشـوران اصفهـان در 6 مجلّـد
*كشــف المهمـات در سموم و مهلـكات
*اسـرار و فلسفـه ى احكام
*اسرار حج
*اسلام خالص
*تاريخ زندگى پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آلـه
*جامع العلوم در 4 مجلّد
*جنّة الادا در آداب
*سفرنامه ى غـرب در 2مجلّد
*سوانح العمر
 
و...
اشاره نمود. <ref>لطفی، تذکره شعرای تخت فولاد اصفهان،ص ۳۷۹.</ref><ref>مصلح الدین مهدوی، اعلام اصفهان، ج 4 ، ص 818- 820.</ref><ref>رجال اصفهان یا تذکرة القبور، صص 36 و 37؛ تذکره شعرای معاصر اصفهان، صص 313 و 314؛ دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج2، صص 840 و 841؛ سیری در تاریخ تخت فولاد، ص100؛ مجموعه مقالات کنگره جهانی بزرگداشت اصفهان، صص 482-487'''.'''
 
[[سید محمدعلی صفائی مبارکه ای|↑]]</ref>
 
وى بیش از پنجاه کتاب و رساله تألیف نموده است که به جز چند عنوان از آن‌ها به چاپ نرسیده است. آنچه از تألیفات ایشان به چاپ رسیده، بدین قرار است:
وى بیش از پنجاه کتاب و رساله تألیف نموده است که به جز چند عنوان از آن‌ها به چاپ نرسیده است. آنچه از تألیفات ایشان به چاپ رسیده، بدین قرار است:
{{چندستونه| ۲}}
#«صراط المستقیم یا نماز در اسلام»
#«منهج القویم»
#«کشف المهلکات»
#«تحصیل الثمن»
#«نورالقدسی»
#«سرادق دوشیزگان در وجوب حجاب و لزوم نقاب»<ref>لطفی، تذکره شعرای تخت فولاد اصفهان،ص ۳۷۹.</ref>
#«نورالانوار»
#«پیام مبارکی به سوی کسروی»
#«تاریخ ایران و اصفهان»
#دانشوران و رجال اصفهان»
#«ثمرات العلوم»
#«شجرة مبارکه»
#«خاطرات مبارکی»
#«آئینه عبرت و زندان اصفهان»
#«اسلام خالص»
#«سرّالغیب و کشف العیب»
#« اثبات الولایة و دلائل الامامة»
#«جنة السعداء و جنة الاتقیاء»
#«شرح حالات حافظ»
#«السیف القاطع و النوراللامع»
#«مرآةالغیب»
#«نور السعادة»
#«دیوان اشعار»
#«بشارات کتب سماویه»
#«تاریخ ایران و اصفهان»
#«اسرار و فلسفه حج»
#«تاریخ زندگانی حضرت رسول و جانشینان آن حضرت»
#«تاریخ مکّه مکرّمه»
#«فهرست بحارالانوار»
#«منتخب احیاء العلوم غزالی» و چندین عنوان کتاب دیگر.<ref>مهدوی، اعلام اصفهان، ج 4 ، ص 818- 820.</ref><ref>مهدوی، رجال اصفهان یا تذکرة القبور، صص 36 و 37؛ همو، تذکره شعرای معاصر اصفهان، صص 313 و 314؛ همو، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج2، صص 840 و 841؛ همو، سیری در تاریخ تخت فولاد، ص100؛ صلواتی، مجموعه مقالات کنگره جهانی بزرگداشت اصفهان، صص 482-487'''.'''</ref>
{{پایان چندستونه}}سیدمحمدعلی مبارکه ای طبع شعر هم داشته است ؛


*«صراط المستقیم یا نماز در اسلام»؛
از اشعار اوست:
{{شعر}}
{{ب|خوشــا آنكــس كــه بعــد از زنــدگانى|از او نــــام نكــــو شــــد جــــاودانى}}
{{ب|ز رنــج خــود شــهان گنجــى نبردنــد|چــو بــر تخــت شهنشــاهى بمردنــد<ref>لطفی، تذکره شعرای تخت فولاد اصفهان، ص۳۸۰</ref>}}
{{پایان شعر}}


*«منهج القویم»، در معرفت رسول مکرّم اسلام و ائمه طاهرین علیهم السلام.


*«کشف المهلکات»، در سموم مسکرات، مطابق کشفیات پزشکی و ادیان آسمانی، با آیات عبرانی و سریانی و عربی، از تورات و انجیل و قرآن مجید.
مبارکه‌ای در دیوان شعر خود در خصوص مسافرت هایش به اطراف جهان چنین می‌سراید:


*«تحصیل الثمن»، در شرح حدیث «حبّ الوطن من الایمان»
{{شعر}}
{{ب|به همت به سی سال بستم کمر|پی علم و دانش نمودم سفر}}


*«نورالقدسى» در شرح احوال و تألیفات علّامه مجلسى و بیان مدفونین در بقعة متبرکة او.
{{ب|به یمن  خداوند  پروردگار|به چین تا به لندن شدم رهسپار}}<br />


*«نورالانوار»، در شرح حال بعضی از اولاد حضرت موسى بن جعفر علیهماالسلام.
{{پایان شعر}}


*«پیام مبارکی به سوی کسروی»، در دفع شبهات کسروی و سؤالات علمیه
===فعالیت ها===
====خطابت وفن بیان====
آیت الله مبارکه ای بعد از طی تحصیلات با توجه به نیاز جامعه، خطابت و منبر را بر گزیده و با کلام گیرا و نافذ خود در شهرهای مختلف بالاخص در اصفهان و مشهد و همچنین در سفرهای خارجی به ترویج حقایق و معارف قرآن و عترت و مبارزه با دستگاه حاکمه و هجمه اعتقادی غرب با تکیه به وحدت امت اسلامی مبادرت می نماید هرچند در این راه مشکلاتی از طرف "بدکردارهای در لباس روحانیت" بر او وارد به حدی که او را تکفیر می کند!<blockquote>"بزرگ‏ترین خدمات به نوع بشر، خدمت به تصفیه اخلاق و تزریقات علم و دانش است؛ از این روی من قدم در مرحله موعظه گذارده، و در مراجعت از قم و تهران، رسماً بدین شغل وارد شدم.  


آثار چاپ نشده؛ «تاریخ ایران و اصفهان» دایرة المعارفی است تاریخی و علمی که در چهار جلد مفصل تألیف شده و به اهمّ وقایع تاریخ ایران و اصفهان از آغاز تاکنون پرداخته است.
صدماتی که در این راه بر من وارد آمد [باعث شد که] مشقّت‏های ابتدای تحصیل خود را به کلی فراموش کردم ...من چون بدون ملاحظه از زید و عمر، معایب اخلاقی را می‏گفتم و اخلاق دینی را معرّفی می‏نمودم، با کردار هرکس، فساد اخلاق و عدم دیانت تطیبق می‏شد، درصدد نیستی من برمی ‏آمدند.  


«دانشوران و رجال اصفهان»، از اول اسلام تا قرن چهاردهم، در پنج مجلّد به ترتیب حروف تهجّی. این کتاب دائرة المعارفی بسیار ارزشمند و حاوی مطالب تاریخی و علمی و کلامی و غیره، و به خصوص مشتمل بر اطلاعات ناب و منحصر به فرد از سرگذشت بسیاری از رجال و علمای متأخر اصفهان است. بر اساس حروف الفبا. برادر مؤلف، سیّد خلیل الله موسوی در شرح حالی که در آغاز یکی از آثار مخطوط برادر خود نگاشته، نام این کتاب را «مرآة العلوم» ذکر کرده است.
اوّلین طبقه، بی ‏سوادها و بدکردارهای در لباس روحانیت بودند، که بعضی حکم تکفیر، و بعضی نسبت بی ‏عقیده، و جمعی نسبت بی‏ علمی و نسبت ‏های دیگر را برای شکست من دست‏آویز می ‏کردند، ..."</blockquote>


«ثمرات العلوم»، به طرز کشکول، در دو جلد، که در ضمن جهان گردی تنظیم شده و از کلیة علوم در او مندرج است.
====مبارزات====
آیت الله مبارکه ای با الهام از استاد گرانقدرش شهید سید حسن مدرس در مقابل خودکامگی های پهلوی اول و اقدامات به ظاهر متجددانه او نظیر احداث راه آهن، کشف حجاب زنان، اجباری کردن کلاه پهلوی و ...با بیان کوبنده و قلم شیوای خود به افشاگری می پردازد به نحوی که مدتی به زندان می افتد.


«شجرة مبارکه»، یا «خاطرات مبارکی»، در شرح حال مفصل مؤلف از ابتدای کودکی تا شرح کیفیت تحصیل در حوزة علمیة اصفهان و سیاحت‌ها و جهان گردی‌های او، با تاریخ هر شهری که وارد شده است، در چهار مجلد: هندیه، حجازیه، عراقیه و مصریه؛ جلد اول شرح حال و تاریخ زندگی مؤلف است و جلد دوم تاریخ مکه مکرمه است.
ایشان در اوج اشاعه فرهنگ بی حجابی و بی بند وباری رضاخانی، با نوشتن کتاب "سرادق دوشیزگان در وجوب حجاب و لزوم نقاب" خشم دربار برمی انگیزد.


«آئینه عبرت و زندان اصفهان»، خاطرات نه ماه زندان نویسنده در دوره پهلوی، مشتمل بر مطالبی ارزشمند در بیان تشریح کردار و اخلاقیات و روحیات مردم آن روزگار اصفهان.
از نمونه های اشعار انتقادی ایشان به دستگاه حاکمه شعر زیر است:
 
«اسلام خالص»، در ده فصل.
 
«سرّالغیب و کشف العیب»، در بیان طریق پیدا کردن حقیقت و رهایی از قیود تقلید‌های جاهلانه و طریق سیر و سلوک و مجاهدات نفسانیه و ریاضات شرعیه، در دو جلد.
 
« اثبات الولایة و دلائل الامامة»، در عقاید شیعة امامیه و نقل مآخذ آن از کتب اهل سنت.
 
«جنة السعداء و جنة الاتقیاء»، در اعمال دوازده ماهه و سالیانه و عمری انسانی و دعاهای وارده و تکالیف یومیه با طرز فلسفی و عرفانی و ترجمه بسیاری از دعاها.
 
«شرح حالات حافظ»، و شرح مشکلات از اشعار او.
 
«السیف القاطع و النوراللامع»، در رد عقاید ابن تیمیه و وهابیه به عربی.
 
«مرآةالغیب»، در پیشگوئی‌های قرآن و ائمة طاهرین، علیهم السلام، که از راه عملیات جدیده و وقایع عالم به ظهور رسیده است.
 
«نور السعادة»، در فضیلت سیادت، مشتمل بر آیات و روایات و حکایات فراوان.
 
«دیوان اشعار»؛
 
از اشعار او:
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|خوشــا آنكــس كــه بعــد از زنــدگانى|از او نــــام نكــــو شــــد جــــاودانى}}
{{ب|اگرچه مردم دون را عقیده این باشد|که شاه داده ترقی، به اهل هر کاری}}
{{ب|ز رنــج خــود شــهان گنجــى نبردنــد|چــو بــر تخــت شهنشــاهى بمردنــد<ref>لطفی، تذکره شعرای تخت فولاد اصفهان، ص۳۸۰</ref>}}
{{پایان شعر}}


پـــس از مـــردن از آنهـــا در زبانهـــا «بشارات کتب سماویه»،
{{ب|ولیک روح "صفایی" عقیده این دارد|که این رویه رسد، عاقبت به ناچاری}}
 
گفتنی است که در ضمن مجلدات «تاریخ ایران و اصفهان» و «دانشوران و رجال اصفهان» و «خاطرات مبارکی»، برخی از مباحث متفرقه به گونة بسیار مفصل و در حدّ رساله‌ای مجزا بیان گردیده است، از جمله: «اسرار و فلسفه حج»؛ «تاریخ زندگانی حضرت رسول و جانشینان آن حضرت»؛ «تاریخ مکّه مکرّمه»؛ «فهرست بحارالانوار» و «منتخب احیاء العلوم غزالی».
 
سیّد محمّدعلی مبارکه ای در اشعارش تخلص «صفائی» می نموده است. از اشعار اوست:
{{شعر}}
{{ب|خوشا آن کس که بعد از زندگانی|از او نام نکو شد جاودانی}}
{{ب|ز رنج خود شهان گنجی نبردند|چو بر تخت شهنشاهی بمردند}}
{{ب|پس از مردن از آنها در زبان‌ها|نمی‌آید بجز وصف زیان‌ها}}
{{ب|ولی آن کس که درس علم و دین خواند|از او نام نکو‌ اندر جهان ماند}}
{{ب|به تن مرده نهان‌ اندر دل گل|به جان زنده به نزد صاحب دل}}
{{ب|«صفائی» گر تو خواهی نام نیکو|بکن با حکمت و با علم و دین خو}}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
آیت الله مبارکه ای همچنین با اطلاع از افکار ضد اسلامی احمد کسروی و فتنه بهائیت، با منبرهاو نوشتارهای خود با استناد به آیات الهی و روایات معصومین (ع) به افشاگری های لازم پرداخته و مردم را نسبت به خطر این عقاید خرافی و ضد دینی آگاه می نماید.


==وفات==
==وفات==
این عالم خطیب پرتلاش در قبل از ظهر روز جمعه 7 رجب 1365ق/16 خرداد 1325ش وفات یافت و در بقعة [[تکیه تویسرکانی|تکیه تویسرکانى]] در جوار پدر همسرش [[سید محمدباقر حسینی تویسرکانی|آیت الله سیّد محمّدباقر تویسرکانی]] مدفون گردید.
این عالم خطیب پرتلاش در قبل از ظهر روز جمعه ۷ رجب ۱۳۶۵ق/۱۶ خرداد ۱۳۲۵ش وفات یافت و در بقعه [[تکیه تویسرکانی|تکیه تویسرکانى]] در جوار پدر همسرش [[سید محمدباقر حسینی تویسرکانی|آیت الله سیّد محمّدباقر تویسرکانی]] مدفون گردید.


به گفته برخی وی را مسموم کرده بودند ولی حقیقت معلوم نشد.دامادش [[سید علی بدیع‌زادگان|سیّد علی بدیع زادگان]] «هور» ماده تاریخ وفات او را چنین سروده است:
به گفته برخی وی را مسموم کرده بودند ولی حقیقت معلوم نشد.دامادش [[سید علی بدیع‌زادگان|سیّد علی بدیع زادگان]] «هور» ماده تاریخ وفات او را چنین سروده است:<ref>مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج4، صص58-66.</ref>
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|پی تاریخ هجری قمری|هور این بیت را نمود ایجاد}}
{{ب|پی تاریخ هجری قمری|هور این بیت را نمود ایجاد}}
سطر ۱۶۶: سطر ۱۶۷:


==منابع==
==منابع==
برگرفته از: لطفی، عليرضا (حامد اصفهانی)، [[تذكره شعرای تخت فولاد اصفهان]]: معرفی شعرای مدفون در [[تخت فولاد]] اصفهان، اصفهان، سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۹۰.
*لطفی، عليرضا (حامد اصفهانی)، تذكره شعرای تخت فولاد اصفهان: معرفی شعرای مدفون در [[تخت فولاد]] اصفهان، اصفهان، سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۹۰.
 
*[[سید مصلح الدین مهدوی|مهدوی]]، سید مصلح الدین، [[اعلام اصفهان (کتاب)]]، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.
*مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد،زيرنظر اصغر منتظرالقائم، [[دانشنامه تخت فولاد اصفهان (کتاب)|دانشنامه تخت فولاد اصفهان]]، ج4، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1394.


برگرفته از: [[سید مصلح الدین مهدوی|مهدوی، سید مصلح الدین]]، [[اعلام اصفهان]]، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.
[[رده:کتاب تذکره شعرای تخت فولاد اصفهان]]
[[رده:کتاب تذکره شعرای تخت فولاد اصفهان]]
[[رده:شعرای روحانی حوزه علمیه اصفهان]]
[[رده:شعرای روحانی حوزه علمیه اصفهان]]
سطر ۱۷۴: سطر ۱۷۷:
[[رده:مدفونین در تخت فولاد]]
[[رده:مدفونین در تخت فولاد]]
[[رده:علمای قرن 13]]
[[رده:علمای قرن 13]]
[[رده:مجتهدین]]
[[رده:شاگردان آخوند کاشی]]
[[رده:مدرسین]]
[[رده:واعظین]]
[[رده:فعالان سیاسی]]
[[رده: شاگردان سید ابوالقاسم دهکردی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ بهمن ۱۴۰۱، ساعت ۱۶:۱۳

حاج سید محمدعلی صفائی مبارکه ای

حاج سیّد محمّدعلی مبارکه‌ای (1316ق- ۱۳۲۵ ش)متخلّص به «صفائی» فرزند سیّد علی امام جمعه بن محمّدعلی بن علی موسوی مبارکه ای عالم فاضل و واعظ کامل، از مشاهیر اهل منبر اصفهان که نسب شریفش از طرف پدر به حمزة بن موسی کاظم (ع) می رسد. اوخطیب حوزه علمیه اصفهان در سده ۱۳ هجری بود.

زندگی نامه

ولادت

وی در روز ۱۷ ذیقعده ۱۳۱۶ قمری برابر با روز ۹ فروردین ۱۲۷۸ شمسی در محله بازار (خیابان حافظ) مبارکه متولّد شد.

خاندان

نسب شریفشان با سی و سه واسطه به حضرت حمزه بن موسی بن جعفر علیهم السلام می‌رسد.

اجداد وی در عهد شاه طهماسب صفوی از نجف اشرف به ایران آمده و در زمان شاه عباس در اصفهان سکونت نموده‌اند. جدّ اعلایش میر عبدالباقی از مشاهیر علمای زمان بوده که در فتنه افغان در مدرسه چهارباغ اصفهان به شهادت رسیده است. از میر عبدالباقی چهار فرزند ذکور باقی ماندکه یکی از آنان به نام سید محمد به مبارکه لنجان عزیمت و پس از رفع فتنه افغان به ارشاد مردم و اقامه نمازجماعت مبادرت نمود.[۱]

آیت الله مبارکه‌ای پنجمین نسل از دودمان میر عبدالباقی شهید است. جد سوم مبارکه‌ای نیز عالم عامل میرسیّد علی بن میر محمّد بانی مسجد پاچشمه مبارکه و از زمره خواصّ اصحاب حاجی محمّد ابراهیم کلباسی و سیّد محمّدباقر شفتی (بانی مسجد سید اصفهان) بوده که کراماتش زبانزد خاص و عام است.[۲]

پدر آیت الله مبارکه ای نیز میر سیّد علی موسوی نسب، عالمی زاهد و از شاگردان ملا حسن دهنوی، میرزاعبدالغفار تویسرکانی و میرزا محمّدهاشم چهارسویی بوده که از طرف میر سیّد محمّد، امام جمعه وقت اصفهان، به امامت جمعه مبارکه منصوب و از طرف ظلّ السلطان نیز امور قضاوت و ترافع منطقه به وی محوّل و نهایتا در هشتم ربیع الاول ۱۳۵۴ قمری در ۸۴ سالگی در مبارکه دار فانی را وداع و در ورودی آرامستان مبارکه به خاک سپرده می شود.[۳]

فرزندان

از مبارکه‌ای یک فرزند پسر به نام دکتر سیّد کمال الدین صفائی و سه دختر باقی ماند. دکتر صفائی در سال 1308ش در اصفهان متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در اصفهان به پایان رسانید و در تهران در دانش سرای عالی در شعبه طبیعی فارغ التحصیل گردید و در اصفهان به دبیری پرداخت. دکتر صفائی از مردان نیک روزگار است که در تهران ساکن است و به خدمت به مردم از طریق پزشکی اشتغال دارد. وی ادیبی فاضل و پزشکی متعهد و متدین است.

سفرها

سیّد محمّدعلی مبارکه‌ای در سال 1341ق برای ادامه تحصیل خود و گسترش دادن اسلام سفرهایی به خارج و داخل کشور داشته اند از جمله:

سفرهای داخلی

آیت الله مبارکه ای در سال ۱۳۴۱ قمری برابر با ۱۳۰۱ شمسی از اصفهان به قم عزیمت  و از خرمن پر فیض حضرات آیات حاج شیخ عبدالکریم یزدی، سیّد ابوالحسن اصفهانی، میرزا محمّدحسین نائینی خوشه ها برچید.

ایشان بعد از چندی به تهران رفت و مدتی نیز از محضر آیت الله شهید سیّد حسن مدرّس و میرزا طاهر تنکابنی بهره برد. آنگاه  بعد از مدتی به خراسان کوچ و مدت سه سال از محضر پرفیض حاج آقا حسین قمی، میرزا محمّد آقازاده و آقای آقابزرگ حکیم استفاده کرد و همزمان به وعظ و خطابه در آن سامان اقدام نمود.

مبارکه ای مدتی نیز در شهر بیرجند از محضر شیخ محمّدباقر بیرجندی(صاحب کتاب شریف کبریت الاحمر) و حاج شیخ هادی بیرجندی بهره ها برد.

ایشان همچنین در سفر به دزداب (زاهدان) در طول یک ماه رمضان در خصوص اتحاد بین شیعه و سنی و مشترکات آنها به بحث و تبادل نظر می پردازد.

سفرهای خارجی

آیت الله مبارکه ای در سفر دوم به خراسان  بعد از دریافت دعوت نامه رسمی از مدرسة الوعظین  هند از مسیر زاهدان به هندوستان سفر و ضمن سیاحت از خرمن پر فیض میر سیّد علی لاهوری و سیّد نجم الحسن لکهنوئی فیض می برد. وی در این سفر با گاندی رهبر معنوی هندوستان دیدار و در کنفرانس آل اندیا شیعه به سخنرانی با موضوع اتحاد اسلام می پردازد.

ایشان مدتی نیز به تدریس در مدرسه الواعظین شهر لکناهور هند پرداخته و بعد از انجام سفر تبلیغی به چین و سنگاپور از مسیر دریا به مکه مشرف و ضمن انجام حج تمتع، در دونوبت با ملک عبدالعزیز پادشاه وقت حجاز دیدار نمود.

آیت الله مبارکه ای در سفر به عراق نیز در درس حضرات آیات سیّد ابوالحسن اصفهانی، آقا ضیاءالدین عراقی، میرزا محمّدحسین نائینی و شیخ آقا بزگ طهرانی حاضر می شود.

مبارکه ای مدتی نیز در مصر و شام با حضور در  در جامعه الزهرا با شیخ طنطاوی جوهری دیدار و در شام نیز از محضر آیت الله سیّد محسن امین عاملی استفاده می برد.

ایشان درمقدمه کتاب "ثمرات العلوم" به بیش از ۲۰ کشور جهان اشاره می کند که در مدت سی سال به آنها سفر کرده است.

" آنچه نویسنده این کتاب در سیاحت‌های خود در ممالک دنیا از چین و هند و ژاپن و روسیه و تبت و صیام(=سیام= تایلند) و کشمیر و افغانستان و ایران عرب و عراق عرب و فلسطین و سوریا و ترکیه و حجاز و یمن و مصر و حبشه و اندلس و مراکش و فرانسه و برلن و لندن و ایطالیا و قسمتهای دیگر از اروپا، از بعضی از غرایب و عجایب و وقایعات (کذا) مهم و مشاهده نموده، متفرقا در این اوراق به یادگار گذاشته است".

تحصیلات

سیّد محمّدعلی مبارکه‌ای تا سیزده سالگی فارسی و مقدّمات عربی را در مبارکه نزد والد ماجد و غیره خواند. سپس به اصفهان رفت و نزد اساتید بزرگ آن زمان در مدرسه جدّه کوچک و مدرسه صدر تحصیل نمود.

اساتید

چنانکه از کتاب « دانشوران و رجال اصفهان» برمی آید، وی محضر بسیاری از فضلا و علمای اصفهان را درک کرده و در علوم گوناگون از درس آنان بهره برده که عبارتند از:

  1. سیّد فخرالدین فیروزانی لنجانی
  2. شیخ حسن شیرازی
  3. شیخ محمّد زارچی یزدی
  4. شیخ علی فقیه فریدنی
  5. سیّد میرزا اردستانی
  6. شیخ محمّدعلی مدرس فتحی
  7. شیخ علی مدرّس یزدی
  8. میرزا احمد مدرّس
  9. سیّد محمّدرضا خراسانی
  10. سیّد صدرالدین کوپایی
  11. سیّد مهدی درچه‌ای
  12. شیخ عبدالکریم گزی
  13. آقا سیّد محمّدباقر درچه‌ای
  14. میر محمّدصادق خاتون آبادی
  15. سیّد محمّد مدرس نجف آبادی
  16. میر سیّد علی مدرس نجف آبادی
  17. حاج سیّد ابوالقاسم دهکردی
  18. علامه شیخ ابوالمجد محمّدرضا نجفی
  19. شیخ اسدالله قمشه‌ای متخلّص به «دیوانه»
  20. ملا عبدالجواد آدینه‌ای
  21. شیخ علی مفید
  22. سیّد علی زنجیره فروش
  23. شیخ محمّدحکیم خراسانی
  24. میر سیّد علی جناب
  25. سیّد محمّدعلی زنجانی
  26. آخوند ملا محمّد کاشانی
  27. سیّد علی اکبر صدرالاطباء
  28. میرزا ابوالقاسم ناصر حکمت
  29. شیخ محمود مفید.

مبارکه‌ای در پایان کتاب «نورالانوار» می‌نویسد:

«از جمله بزرگان دین که خدمت ایشان رسیده، از چندین نفر آنها اجازة روایتی و اجتهاد دارد، و چون از راه اجتهاد نخواست ارتزاق کند؛ لذا اجازات خود را در صدد اشاعه در انظار برنیامد، ولی در این کتاب برای تذکار و یادگار آن اساتید عالی مقدار و ادای حق و بقای نام شریف آنها و تذکر از برای خود و بازماندگان مرقوم می‌دارد».

چنانچه از متن اجازات برمی آید، سیّد مهدی درچه ای، شیخ محمّدرضا نجفی، سیّد ابوالقاسم دهکردی، سیّد نجم الحسن و سیّد حسن مدرّس اجازة اجتهاد و سایر بزرگان، اجازة نقل روایت به ایشان داده‌اند. در پایان کتاب «نورالانوار» صورت اجازات مزبور آمده است:

آثاروفعالیت ها

آثار مکتوب

وى بیش از پنجاه کتاب و رساله تألیف نموده است که به جز چند عنوان از آن‌ها به چاپ نرسیده است. آنچه از تألیفات ایشان به چاپ رسیده، بدین قرار است:

  1. «صراط المستقیم یا نماز در اسلام»
  2. «منهج القویم»
  3. «کشف المهلکات»
  4. «تحصیل الثمن»
  5. «نورالقدسی»
  6. «سرادق دوشیزگان در وجوب حجاب و لزوم نقاب»[۴]
  7. «نورالانوار»
  8. «پیام مبارکی به سوی کسروی»
  9. «تاریخ ایران و اصفهان»
  10. دانشوران و رجال اصفهان»
  11. «ثمرات العلوم»
  12. «شجرة مبارکه»
  13. «خاطرات مبارکی»
  14. «آئینه عبرت و زندان اصفهان»
  15. «اسلام خالص»
  16. «سرّالغیب و کشف العیب»
  17. « اثبات الولایة و دلائل الامامة»
  18. «جنة السعداء و جنة الاتقیاء»
  19. «شرح حالات حافظ»
  20. «السیف القاطع و النوراللامع»
  21. «مرآةالغیب»
  22. «نور السعادة»
  23. «دیوان اشعار»
  24. «بشارات کتب سماویه»
  25. «تاریخ ایران و اصفهان»
  26. «اسرار و فلسفه حج»
  27. «تاریخ زندگانی حضرت رسول و جانشینان آن حضرت»
  28. «تاریخ مکّه مکرّمه»
  29. «فهرست بحارالانوار»
  30. «منتخب احیاء العلوم غزالی» و چندین عنوان کتاب دیگر.[۵][۶]

سیدمحمدعلی مبارکه ای طبع شعر هم داشته است ؛

از اشعار اوست:

خوشــا آنكــس كــه بعــد از زنــدگانىاز او نــــام نكــــو شــــد جــــاودانى
ز رنــج خــود شــهان گنجــى نبردنــدچــو بــر تخــت شهنشــاهى بمردنــد[۷]


مبارکه‌ای در دیوان شعر خود در خصوص مسافرت هایش به اطراف جهان چنین می‌سراید:


به همت به سی سال بستم کمرپی علم و دانش نمودم سفر
به یمن  خداوند  پروردگاربه چین تا به لندن شدم رهسپار

فعالیت ها

خطابت وفن بیان

آیت الله مبارکه ای بعد از طی تحصیلات با توجه به نیاز جامعه، خطابت و منبر را بر گزیده و با کلام گیرا و نافذ خود در شهرهای مختلف بالاخص در اصفهان و مشهد و همچنین در سفرهای خارجی به ترویج حقایق و معارف قرآن و عترت و مبارزه با دستگاه حاکمه و هجمه اعتقادی غرب با تکیه به وحدت امت اسلامی مبادرت می نماید هرچند در این راه مشکلاتی از طرف "بدکردارهای در لباس روحانیت" بر او وارد به حدی که او را تکفیر می کند!

"بزرگ‏ترین خدمات به نوع بشر، خدمت به تصفیه اخلاق و تزریقات علم و دانش است؛ از این روی من قدم در مرحله موعظه گذارده، و در مراجعت از قم و تهران، رسماً بدین شغل وارد شدم.  

صدماتی که در این راه بر من وارد آمد [باعث شد که] مشقّت‏های ابتدای تحصیل خود را به کلی فراموش کردم ...من چون بدون ملاحظه از زید و عمر، معایب اخلاقی را می‏گفتم و اخلاق دینی را معرّفی می‏نمودم، با کردار هرکس، فساد اخلاق و عدم دیانت تطیبق می‏شد، درصدد نیستی من برمی ‏آمدند.  

اوّلین طبقه، بی ‏سوادها و بدکردارهای در لباس روحانیت بودند، که بعضی حکم تکفیر، و بعضی نسبت بی ‏عقیده، و جمعی نسبت بی‏ علمی و نسبت ‏های دیگر را برای شکست من دست‏آویز می ‏کردند، ..."

مبارزات

آیت الله مبارکه ای با الهام از استاد گرانقدرش شهید سید حسن مدرس در مقابل خودکامگی های پهلوی اول و اقدامات به ظاهر متجددانه او نظیر احداث راه آهن، کشف حجاب زنان، اجباری کردن کلاه پهلوی و ...با بیان کوبنده و قلم شیوای خود به افشاگری می پردازد به نحوی که مدتی به زندان می افتد.

ایشان در اوج اشاعه فرهنگ بی حجابی و بی بند وباری رضاخانی، با نوشتن کتاب "سرادق دوشیزگان در وجوب حجاب و لزوم نقاب" خشم دربار برمی انگیزد.

از نمونه های اشعار انتقادی ایشان به دستگاه حاکمه شعر زیر است:

اگرچه مردم دون را عقیده این باشدکه شاه داده ترقی، به اهل هر کاری
ولیک روح "صفایی" عقیده این داردکه این رویه رسد، عاقبت به ناچاری

آیت الله مبارکه ای همچنین با اطلاع از افکار ضد اسلامی احمد کسروی و فتنه بهائیت، با منبرهاو نوشتارهای خود با استناد به آیات الهی و روایات معصومین (ع) به افشاگری های لازم پرداخته و مردم را نسبت به خطر این عقاید خرافی و ضد دینی آگاه می نماید.

وفات

این عالم خطیب پرتلاش در قبل از ظهر روز جمعه ۷ رجب ۱۳۶۵ق/۱۶ خرداد ۱۳۲۵ش وفات یافت و در بقعه تکیه تویسرکانى در جوار پدر همسرش آیت الله سیّد محمّدباقر تویسرکانی مدفون گردید.

به گفته برخی وی را مسموم کرده بودند ولی حقیقت معلوم نشد.دامادش سیّد علی بدیع زادگان «هور» ماده تاریخ وفات او را چنین سروده است:[۸]

پی تاریخ هجری قمریهور این بیت را نمود ایجاد
حاج سیّد علی مبارکه‌ایصحن فرودس را صفائی داد

پانویس

  1. ↑ موسوی نسب، شرح حال سید محمدعلی مبارکه ای، روزنامه نوید اصفهان، ص3.
  2. ↑ مبارکه ای، دانشوران، مخلوط.
  3. ↑ مبارکه ای، نورالانوار، مخلوط.
  4. ↑ لطفی، تذکره شعرای تخت فولاد اصفهان،ص ۳۷۹.
  5. ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ج 4 ، ص 818- 820.
  6. ↑ مهدوی، رجال اصفهان یا تذکرة القبور، صص 36 و 37؛ همو، تذکره شعرای معاصر اصفهان، صص 313 و 314؛ همو، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج2، صص 840 و 841؛ همو، سیری در تاریخ تخت فولاد، ص100؛ صلواتی، مجموعه مقالات کنگره جهانی بزرگداشت اصفهان، صص 482-487.
  7. ↑ لطفی، تذکره شعرای تخت فولاد اصفهان، ص۳۸۰
  8. ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج4، صص58-66.

منابع

  • لطفی، عليرضا (حامد اصفهانی)، تذكره شعرای تخت فولاد اصفهان: معرفی شعرای مدفون در تخت فولاد اصفهان، اصفهان، سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۹۰.
برگرفته از «https://wiki.esfhozeh.ir/index.php?title=سید_محمدعلی_مبارکه‌ای&oldid=41174»