این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
سید مرتضی ظهیرالاسلام
این نوشتار نیازمند جعبهٔ اطلاعات است. ممکن است بخواهید با افزودن یک جعبهٔ اطلاعات، به استانداردسازی نمایش موضوع کمک کنید. |
سید مرتضی ظهیرالاسلام(1271ش- 1362ش) فرزند علی زنجیره فروش، از وعاظ معروف اصفهان است.
زندگی‌نامه
ولادت
وی در سال 1271ش در محله چهارسوق على قلى آقا در اصفهان متولد گردید.
خاندان
نسب نامه پدری او چنین است: « سید مرتضی ظهیر الاسلام، ابن سید علی بن سید محمد بن سید حسن بن هاشم بن سید میرزا بن محمد بن حسن بن نصرالله بن حسن بن حسین بن عیسی بن حمیس بن هاشم بن احمد بن ناصر بن سلیمان بن موسی بن صالح بن علی بن محمد بن کمال بن محمد بن علی بن محمد بن حسین بن طاهر بن ابراهیم بن علی بن عیسی بن حسن بن موسی بن جعفر علیهما السلام».
وی از طرف مادر از اعقاب حکیم عارف نام دار آقا محمد بیدآبادی است.[۱]
پدرش، أقرأ القُراء، سید علی زنجیره فروش از جمله زهاد و عباد و اساتید فن تجوید و قرائت در اصفهان بود و عده زیادى شاگرد آشنا به فنون قرائت قرآن تربیت نمود. حاج میر سید علی در حدود سال 1275ق متولد شد. نزد عاصم کاشانی قرائت های ده گانه را آموخت و سال ها به تدریس کتاب «شرح شاطبی» پرداخت و تدریس این کتاب در اصفهان منحصر به او بود. وی در سال 1351ق وفات یافت و در تکیه شیخ مرتضی ریزی مدفون شد و سپس به عتبات منتقل گردید.[۲]
ظهیرالاسلام درباره پدر خود می نویسد:
«سیدالسادات العظام، سلمان الزمان و ابوذر الدوران، الوجیه الفرید فی علم القرائة والتجوید، آقا سید علی در فن تدریس «شاطبی» و نقل قرائات سبعه بل عشره، افضل و اعلم دوره خویش بود و تلامذة او در عراق عرب و عجم مشهور بودند».
جدش آقا سید محمد از شدت توغل در نحو و ادب، عبارت خوان درس فقیه بزرگ حاجی محمد ابراهیم کلباسی بوده؛ ولی به پسرش سید علی فرموده بود:
| مرا به تجربه معلوم شد در آخر کار | که قدر مرد به علم است و قدر علم به مال |
لذا حاج میر سید علی شغل و تجارت خرید طلا و نقره برای زنجیره فروشی را اختیار نمود.
سید حسن موسوی (پدر سید محمد) نیز از علما و شاگردان سید محمد باقر شفتی و حاج محمد ابراهیم کلباسی بوده است.[۳]
حاج ظهیر داماد خطاط شهیر سید محمد مهدی خلیقی پور بود. فرزند او میر سید علی ظهیر الاسلام از شاگردان ممتاز شیخ حبیب الله فضائلی است.
تحصیلات
حاج ظهیر در کودکی مشغول تحصیل در مکتب ملا حسین گردید و تا دوازده سالگی از انشا و املاء فارسی فارغ شده و دو سه سال هم به شغل پدر مشغول بود، تا آن که به سبب پیش آمدی از کسب روی گردان شده و به تحصیل علوم دینی روی آورد.
استاد همایی می نویسد:« و این جوان داخل حلقه‌ی طلاب مدرسه صدر شد». [۴]
به نوشته مهدوی:
« حاج ظهیر مدتى نزد مرحوم حاج سید محمد صدرالواعظین طباطبائى که از رؤساى منبریان اصفهان بود، اصول و فنون وعظ و ارشاد و ذکر مواعظ و مصائب را به خوبى فرا گرفت و بعداً خود متجاوز از پنجاه سال مردم را با مواعظ شافیه و نصایح کافیه و نقل اخبار و آثار و بیان احادیث و تواریخ و حکایات مذهبى ارشاد و تبلیغ می نمود».[۵]
سید مرتضی ظهیر می نویسد:
« در عصر تاریک پهلوی به امتحانی و دادن مدارکی در کمسیون[...] موفق شده ام و با آن که مشاغل دولتی فراوان مراجعه شده، با نداشتن هیچ سرمایه مادی و کثرت عیالمندی از خویشان، [قبول نکرده] فعلا در مدرسه صدر مشغول افاده و استفاده منقول و معقول، و همیشه زندگی از طرف اعلی حضرت خامس آل عبا(ع) به عنوان منبر و تبلیغ می باشم».[۶]
اساتید
اساتید وی عبارتند از:
- حاج شیخ ابوالقاسم زفره اى
- شیخ على مدرس یزدى
- سید محمدعلی مبارکه ای[۷]
- شیخ على مفید
- شیخ محمود مفید
- شیخ محمد حکیم خراسانی
- سید میرزا اردستانى[۸]
- سید علی اصغر مدرس برزانی
- سید محمد مهدی درچه ای
- میر سید علی مدرس نجف آبادی
- سید محمد مدرس نجف آبادی
- شیخ محمد رضا نجفی
- سید محمد رضا خراسانی
- سید عبدالله ثقه الاسلام
- میرزا علی آقا شیرازی
- سید صدرالدین کوپائی
- میرزا احمد مدرس خراسانی
- سید عبدالحسین سیدالعراقین
- شیخ غلامرضا خوراسکانی[۹]
سیره اخلاقی
فرزندش در اوصاف پدر چنین می نویسد:
« وی عالمی عامل و متقی و فاضلی گران قدر وعارفی پرهیزکار و وارسته و خطیبی توانا و واعظی شهیر و ادیبی گران مایه و شاعری توانا بود. در علم تعبیر خواب ماهر و در استخاره شهره خاص و عام بود و از علم طب قدیم نیز آگاهی داشت. ذاکر با اخلاص اهل بیت خاصه آستان مقدس حضرت اباعبدالله(ع) بود. همواره از درگاه حضرت حق طلب یاری می کرد و از پیشگاه مولای متقیان حضرت امیر(ع) مدد می جست. عاشق و دلباخته حضرت بقیة الله الاعظم(عج) بود و مرتباً برای فرج آن بزرگوار دعا می کرد. وی انقلاب اسلامی را یکی از الطاف الهی می دانست و به رهبر کبیر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی رضوان الله علیه ارادتی خاص داشت. دارای خلقی نیکو و سجایای اخلاقی و بسیار مورد احترام مردم بود».[۱۰]
آثار
ازاشعار اوست:
| اگر دگر رسد دست من به دامانت | ز دست می‌روم، ای جان من به قربانت | |
**** | ||
| بگو به دلبر پیمان شکن بیا که ظهیر | هنوز هم نشکسته است عهد و پیمانت | |
وفات
سید مرتضی ظهیرالاسلام در شب شنبه 6 جمادى الثانی 1403ق /فروردین 1362ش بدرود حیات گفت و در تکیه گلزار تخت فولاد مدفون گردید. متن سنگ نوشته مزارش، به انشاء سید حسن مدرس هاشمی و خط شیخ حبیب الله فضائلی است.[۱۱]
پانویس
- ↑ ظهیرالاسلام، زندگی نامه خودنوشت، خطی.
- ↑ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج2، ص818.
- ↑ مهدوی، بیان المفاخر، ج1، ص304.
- ↑ همایی، تاریخ اصفهان، ص66.
- ↑ مهدوی، تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان در دو قرن اخیر، ج2، ص339.
- ↑ ظهیرالاسلام، زندگی خودنوشت، خطی.
- ↑ مبارکه ای، دانشوران اصفهان، خطی.
- ↑ مهدوی، تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان در دو قرن اخیر، ج2، ص340.
- ↑ جواهری، زندگی‌نامه سید مرتضی ظهیرالاسلام، مخطوط.
- ↑ قاسمی، گلزار مقدس، ص128.
- ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج3، صص182-180.
منبع
- مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج3، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1392.