این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما

تفاوت میان نسخه‌های «سید علی نجف آبادی»

از دانشنامه حوزه علمیه اصفهان
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش‌شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
از أعلام و فضلای مدرسه چهارباغ اصفهان، علّامه و فقیه بزرگ، مرحوم آیةالله سیّد علی نجف‌آبادی می‌باشد.<ref>کتاب «مجتهد نجف ­آبادی»، ص 94.</ref>
{{نیازمند جعبه اطلاعات }}
'''حاج میر سیّد علی مجتهد نجف آبادی'''(1275ق- 1362ق)عالم فاضل جلیل، فقیه و ادیب،  مجتهد عالیقدر و مرجع تقلید بزرگوار، عابد زاهد متّقی از علمای بزرگ اصفهان و از فضلای [[حوزه علمیه امام صادق (ع) اصفهان|مدرسه چهارباغ]] اصفهان در قرن چهاردهم هجری بوده است.[[پرونده:Seyed ali mojtahed najafabadi.jpg|بندانگشتی|سید علی نجف آبادی]]
<br />


<br />{{نیازمند ویرایش}}
==زندگی‌نامه==


=='''''ولادت و خاندان'''''==
===ولادت===
آیةالله سیّد علی نجف‌آبادی در حدود سال 1275 قمری در نجف‌آباد اصفهان چشم به جهان گشود.
سیّد علی نجف‌آبادی در حدود سال 1275ق در نجف‌آباد اصفهان چشم به جهان گشود.


پدر وی عالم فاضل سیّد حسن ـ از نوادگان حکیم مؤمن تنکابنی (صاحب کتاب «تحفه حکیم مؤمن») بود و در محله حکیم نجف‌آباد دکان عطاری داشت.
===خاندان===
پدرش عالم فاضل سید حسن فرزند عالم فاضل کامل حاج سید محمد بن محمّد بن حسین بن عزیز بن عظیم بن میر محمّد مؤمن بن [[محمدزمان تنکابنی اصفهانی|محمّدزمان تنکابنی]] بوده است. سید حسن در محله حکیم نجف آباد دکان عطاری داشت و چند اثر طبی را نیز با خط زیبای خود استنساخ نموده بود.  


=='''تحصیلات'''==
حکیم مؤمن تنکابنی طبیب شاه سلیمان صفوی بوده و کتاب «تحفة المؤمنین» معروف به تحفه حكیم مؤمن در طب را به نام او نگاشته است.
مرحوم سیّد علی نجف‌آبادی ابتدا‌ اندکی خواندن و نوشتن آموخت. سپس پدرش وى را نزد یكى از كسبه آن دیار به شاگردى فرستاد. او چندین سال در مغازه آن کاسب، مشغول به کار بود.


از حدود بیست سالگى شوق تحصیل علوم دینى در وى ایجاد شد. کسب‌وکار را رها كرد و نزد برخى از فضلای نجف‏آباد مقدّمات علوم را فراگرفت.
===تحصیلات===
مرحوم سیّد علی نجف‌آبادی ابتدا‌ اندکی خواندن و نوشتن آموخت. سپس پدرش وی را نزد یكی از كسبه آن دیار به شاگردی فرستاد. او چندین سال در مغازه آن کاسب، مشغول به کار بود. از حدود بیست سالگی شوق تحصیل علوم دینی در وی ایجاد شد. کسب‌وکار را رها كرد و نزد برخی از فضلای نجف‏آباد مقدّمات علوم را فراگرفت.


وی قبل از سال 1300 قمری به اصفهان آمد و در آن، به تحصیل علم پرداخت.
وی قبل از سال 1300 قمری به اصفهان آمد و به تکمیل علوم زمان همچون صرف و نحو، فقه و اصول و حکمت پرداخت. سپس در حدود سال 1309 قمری به عتبات عالیات هجرت نمود و پس از بازگشت از عتبات، در تهران علوم عقلی را نزد حکیم معروف میرزا ابوالحسن جلوه فرا گرفت. پس از وفات استاد، به مشهد مقدس رفته و حدود دو سال نیز در آن جا به تحصیل پرداخت. آن گاه دوباره به عتبات عالیات هجرت کرد و حدود هفت سال در آن جا به تحصیل پرداخت و به مقامات بلند علمی نایل گردید.


سپس در حدود سال 1309 قمری به عتبات عالیات هجرت نمود و پس از بازگشت از عتبات، در تهران به دانش‌اندوزی پرداخت و پس‌ازآن به مشهد مقدّس رفت و دو سال در آن شهر ماندگار شد.
این عالم سخت‌کوش پس از نیل به مقام اجتهاد و کسب علوم گوناگون به اصفهان بازگشت و از سال 1320ق تا وفات، جمعاً حدود 42 سال در مدارس  چهارباغ<ref>عابدی، مجتهد نجف ­آبادی، ص 94.</ref>[[حوزه علمیه جده بزرگ|،جدّه بزرگ]] و [[حوزه علمیه صدر بازار اصفهان|صدر بازار]]، به تدریس فقه و اصول و حکمت و تفسیر مشغول بود و صدها تن از علماء و فضلاء در محضر درس او حاضر می شدند.<br />


مرحوم نجف‌آبادی بعد از تحصیل در مشهد مقدّس، مجدداً به عتبات بازگشت و این بار توقّف وی، هفت سال طول کشید.
===اساتید===
 
این عالم سخت‌کوش پس از نیل به مقام اجتهاد و کسب علوم گوناگون به اصفهان بازگشت و تشنگان علوم آل­محمّد علیهم‌السلام را از زلال کلام و بیان خویش سیراب نمود.
 
=='''اساتید'''==
برخی از اساتید ایشان در «اصفهان»، «عراق» و «تهران»، عبارتند از حضرات آیات و حجج‌اسلام:
برخی از اساتید ایشان در «اصفهان»، «عراق» و «تهران»، عبارتند از حضرات آیات و حجج‌اسلام:
{{چندستونه|3}}
# حکیم میرزا ابوالحسن جلوه (تهران)
# میرزا حبیب‌الله رشتی (نجف اشرف)
# میرزا محمّدحسن شیرازی (سامرا)
# حاج‌آقا رضا همدانی (نجف اشرف)
# شیخ زین‌العابدین مازندرانی (نجف اشرف)
# ملّا علی نهاوندی صاحب "تشریح­ الاصول" (نجف اشرف)
# آخوند ملّا محمّدكاظم خراسانی (نجف اشرف)
# سیّد محمّدكاظم طباطبائی یزدی (نجف اشرف)
# سیّد محمّد فشارکی (سامرا)
# [[مرتضی ریزی|شیخ مرتضی ریزی]] (اصفهان)
# [[سید محمدمهدی درچه ای|سیّد محمدمهدی درچه‌ای]] (اصفهان)
# سیّد مهدی نحوی (اصفهان)
# شیخ هادی تهرانی (نجف اشرف)
# [[سید اسماعیل صدر|حاج سیّد اسماعیل صدر]] (در کربلا)
# [[شیخ الشریعه اصفهانی|حاج شیخ فتح اللّه شریعت اصفهانی]]
# آقا میرزا محمّدتقی شیرازی
# [[سید محمدبدیع موسوی درب امامی|حاج میرزا بدیع درب امامی]]<ref>مهدوی، اعلام اصفهان، ج4، ص 492.</ref>
{{پایان چندستونه}}
===شاگردان===
ازشاگردان او حضرات آیات و حجج‌اسلام:
{{چندستونه|4}}
# [[احمد فیاض فروشانی سدهی|شیخ احمد فیّاض سدهی]]
# [[سید محمدرضا خراسانی|سیّد محمّدرضا خراسانی]]
# [[میرزا علی آقا شیرازی|میرزاعلی آقا شیرازی]]
# [[علی قدیری کفرانی|شیخ علی قدیری کفرانی]]
# [[علی مشکات سدهی|شیخ علی مشکاة سدهی]]
# [[غلامحسین یزدی آبشاهی|شیخ غلامحسین یزدی آبشاهی]]
# [[سید محمد هاشمی|سیّد محمّد هاشمی]]
# [[محمود شریعت ریزی|شیخ محمود شریعت ریزی]]
# [[سید محمود فقهی|سیّد محمود فقهی]]
# ـ [[هاشم جنتی|ملّا هاشم جنتی]]
# [[حیدرعلی‌ برومند گزی|حیدر علی خان برومند گزی]]
# [[سید حسین خادمی|حاج آقا حسین خادمى]]
# [[سید ابوالحسن آل رسول شمس آبادی|حاج سیّد ابوالحسن شمس آبادى]]
# بانو [[سیده عفت امین|نصرت امین سادات]]
# [[محمدحسین فاضل کوهانی|حاج شیخ محمّدحسین فاضل کوهانى]]
# [[جلال‌الدین همایی|جلال الدّین همایى]]
# [[سید نورالله امامی سدهی|حاج آقا نور الله امامى سدهى]]
# [[حیدرعلی صلواتی|حاج شیخ حیدر على صلواتى]]
# [[محمد فقیه دهاقانی|ملاّ محمّد دهاقانى]]
# [[سید ضیاءالدین تجویدی|حاج سیّد ضیاءالدّین تجویدى]]<ref>پژوهشکده علمی کاربردی باقرالعلوم(ع)، گلشن ابرار، ج6، ص123.</ref>
{{پایان چندستونه}}


ـ حکیم میرزا ابوالحسن جلوه (تهران)
==جایگاه==


ـ میرزا حبیب‌الله رشتی (نجف اشرف)
===جایگاه علمی===
عموم كسانى كه در كتاب‌هاى خود از نجف ­آبادي نام برده‌‏اند او را به جامعيت و احاطه كامل بر علوم عقلى و نقلى و حكمت ستوده‌اند.  آیت الله شیخ محمّدباقر زند کرمانی، فقیه نجف‌آبادی را چنین معرفی نموده اند:<blockquote>«مرحوم سیّد سند و حبر معتمد، آقای حاج‌آقا سیّد علی نجف‌آبادی را كه بدون هیچ مبالغه‌‏ای بالاستحقاق باید او را علّامه خواند، درك نمودم. [او] در كلام و حكمت مشّائی، كمال مهارت را داشت و به‌طوری كه بر اهل خبره مشكوف است، چون حكیم متألّه بود، متكلّم زبردست متین الكلامی به شمار می‏رفت و از این رو باید گفت در ردیف بزرگان متألهین و متكلّمین از قبیل مفیدها و علّامه‌ها و فیض‏ها محسوب بود. در فقه و اصول به غایة القصوای كمال بود».<ref>نجفی، فطرت بیدار زمان، صص44 ـ 45.</ref></blockquote>


ـ میرزا محمّدحسن شیرازی (سامرا)
===جایگاه سیاسی===
سید علی نجف آبادی از علمای آگاه و مسؤولیت شناس بوده و در قضایای مشروطیّت، به پیروی از اساتید خود آخوند خراسانی و شریعت اصفهانی به حمایت از جنبش مشروطیت پرداخته است.او یکی از علمای  است که با نهضت [[نورالله نجفی اصفهانی|حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی]] بر علیه دیکتاتوری رضاخان مسیر همراهی نمود.در سال 1329ق که روس ها اصفهان را اشغال کردند، او را زندانی نمودند و او نذر کرد اگر از این مهلکه جان به سلامت ببرد به ذکر مصیبت حضرت سیّد الشهداء بپردازد و پس از آزادی به این نذر عمل می کند و در کنار تدریس و حل مشکلات مردم به منبر رفته و به موعظه و ذکر مصیبت و روضه خوانی می پردازد.<ref>مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد،دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج4، ص76.</ref>


ـ حاج‌آقا رضا همدانى (نجف اشرف)
==آثار وفعالیت‌ها==


ـ شیخ زین‌العابدین مازندرانی (نجف اشرف)
===فعالیت ها===
در  ایامی که در اثر حضور متفقین در ایران، قحطی و گرانی بیداد می کرد، ایشان و عالم دیگر اصفهان، میرسید حسن چهارسوقی، ابتکاری به خرج داده و مشترکا طی اعلامیه ای از مردم مسلمان و بازاریان متمکن خواستند در نقاط مختلف شهر، انجمن های خیریه تشکیل داده و از بینوایان، بیکاران و گرسنگان، حمایتِ برنامه ریزی شده کنند. این برنامه در بین مردم بسیار مؤثر واقع شد؛ به گونه ای که اغلب انجمن های خیریه فعلی اصفهان نیز از بقایای همان انجمن ها هستند.از جمله خدماتی که از آیت الله نجف آبادی در نجف آباد به یادگار مانده، رواج صنعت قالی بافی است.<ref>قاسمی، بزم قدسیان، صص203-200.</ref>


ـ ملّا على نهاوندى صاحب "تشریح­الاصول" (نجف اشرف)
===آثار===
او تألیف و تحقیقی از خود به جای نگذاشت با این حال دو اثر ذیل را از آثار او شمرده‌اند:


ـ آخوند ملّا محمّدكاظم خراسانى (نجف اشرف)
#«حاشیه کفایه الاصول»آقا ضیاءالدّین عراقی
#«المسائل القنسولية»


ـ سیّد محمّدكاظم طباطبائى یزدى (نجف اشرف)
نجف‌آبادی داراى خطى زيبا بود و برخی از كتاب‌ها را به خط خود کتابت كرده بود؛ از جمله: 1. «شرح منظومة رضاعيه» سيد صدرالدين عاملی؛ 2.«الرضاع» ملا ابوالحسن فتونی عاملی؛ 3. «الإجزاء».<ref>حسینی اشکوری، فهرست نسخه های خطی کتابخانه مدرسه صدربازار ، ج 1 ص 5؛  ج 2 ص 48.</ref>


ـ سیّد محمّد فشارکی (سامرا)
کتابخانه مرحوم نجف آبادی از کتابخانه های نفیس و گرانبها و دارای چندین هزار نسخه خطی و چاپی ارزشمند بود اسامی 71 نسخه خطی از این کتابخانه که برخی از آنها از جمله «الاجزاء» و «الرضاع» و «شرح منظومة الرضاع» به خط مرحوم نجف آبادی (صاحب عنوان) می باشد، در ضمن کتاب «مجتهد نجف آبادی» به چاپ رسیده است.<ref>مهدوی، اعلام اصفهان، ج 4 ، ص 493.</ref>


ـ شیخ مرتضی ریزی (اصفهان)
==وفات==
او در اوائل صفر المظفّر سال 1362ق دچار سکته گردیده و معالجات پزشکان اثری نبخشید و سرانجام در صبح جمعه 13 صفر وفات یافته  و پس از تشییع عظیم به [[تخت فولاد]] حمل و در بقعه [[تکیه تویسرکانی]] مدفون گردید..<ref>قاسمی، بزم قدسیان، ص 221.</ref>
==سیره‌ی اخلاقی==
او عالمی متواضع، زاهد و قانع بود. از راه کسب و تجارت و زراعت امرار معاش می کرد و از مصرف وجوهات شرعی برای خود پرهیز می کرد. نسبت به رسیدگی به وضع نیازمندان اهتمام فراوان داشت و در برابر شداید و ناملایمات و خصوصا تهمت ها و غیبت های دیگران با صبوری و حلم و بزرگواری رفتار می کرد. او در زندگی معتقد به نظم و ملتزم به رعایت وقت و زمان بود و اوقات خود را اغلب صرف مطالعه و یا استنساخ کتب می نمود. رفتار او با طلاب پدرانه و دلسوزانه بود و برای حلّ مشکلات آنان از هیچ اقدامی دریغ نداشت. وی در نهایت استغناء و بزرگ طبعی زندگی می‌نمود. منزل او یكی از حجره‌‏های مدرسه صدر بود، سادگی و قناعت و زهد در زندگی او بسیار مشاهده می‌‏شد و اعتنایی به قیود و تعینات نداشت».<ref>باقری سیانی، سیمای صالحان، ص 262.</ref>


ـ سیّد مهدی درچه‌ای (اصفهان)
یکى از ویژگى هاى بارز آیت الله سیّد على نجف آبادى، تلاش در جهت ارشاد و هدایت مردم بوده است. او سال ها براى این منظور در اصفهان منبر مى رفت


ـ سیّد مهدی نحوی (اصفهان)
==پانویس==
 
<references />
ـ شیخ هادى تهرانی (نجف اشرف)
 
=='''شاگردان'''==
بسیاری از طلّاب و فضلای اصفهان در طول سالیان متمادی از محضر مرحوم آیةالله سیّد علی نجف‌آبادی استفاده برده و به خوشه‌چینی از خرمن علم و معرفت این دانشی­مرد بزرگ پرداختند.
 
دوست فاضل جناب آقای رحیم قاسمی در تلاشی ستودنی اسامی افزون بر یک‌صد تن از شاگردان این فقیه فرزانه را ذکر کرده است.
 
ما در اینجا اسامی دوازده نفر از آن بزرگواران ـ که در شمار فضلای مدرسه چهارباغ بوده و به همین مناسبت در قسمت‌های دیگر این نوشتار ذکر گردیده‌اند ـ را نقل می‌کنیم.
 
حضرات آیات و حجج‌اسلام:
 
ـ شیخ احمد فیّاض سدهی
 
ـ سیّد محمّدرضا خراسانی
 
ـ میرزاعلی آقا شیرازی
 
شیخ علی قدیری کفرانی
 
ـ شیخ علی مشکاة سدهی
 
ـ شیخ علی یزدی
 
ـ شیخ غلامحسین یزدی آبشاهی
 
ـ سیّد محمّد هاشمی
 
ـ شیخ محمود شریعت ریزی
 
ـ سیّد محمود فقهی
 
ـ ملّا هاشم جنتی
 
و دانشمند فقید حیدر علی خان برومند گزی.
 
=='''وفات و مدفن'''==
«در شب بیست و چهارم محرّم سال 1362 قمری علّامه ذوفنون آیةالله العظمی شیخ ابوالمجد محمّدرضا نجفى ـ از علما و مدرّسین بزرگ اصفهان‌ که از دوستان قدیمى علّامه نجف ‏آبادى بود ـ وفات یافت. فوت این یار صمیمی، وى را بی‌‏نهایت متأثّر ساخت، به‌خصوص كه طی دو ماه قبل از آن نیز دو مجتهد بزرگوار از دوستان و یاران وی از علماى بزرگ نجف اشرف یعنی آیات عظام آقا ضیاءالدین عراقى در بیست و هشتم ذى قعده و حاج شیخ محمّد حسین غروی اصفهانى در پنجم ذى حجّه سال 1361 قمری وفات یافته و فوت آنان در روحیه این عالم جلیل، مؤثر واقع شده بود؛ درنتیجه ایشان در اوایل ماه صفر سال 1362 قمری دچار سكته گردیده و در حجره مدرسه صدر بسترى شد. معالجات پزشكان نیز اثرى نبخشید و در صبح جمعه سیزدهم ماه صفر هنگام طلوع آفتاب، خورشید جهانتاب علم و زهد و تقوى غروب كرد».<ref>بزم قدسیان، ص 173.</ref>
 
جسم مطهر این فقیه فرزانه و عالم خدوم و مردمی پس از تغسیل، اقامه نماز و تشییعی باشکوه و کم‌نظیر در تکیه تویسرکانی تخت فولاد اصفهان در دل خاک آرام گرفت.
 
==فقیه نجف‌آبادی در کلام دیگران==
عموم کسانی که محضر آیةالله سیّد علی نجف‌آبادی را درک کرده‌اند به مقامات والای وی در علم، تقوا، زهد، وارستگی، غیرت در دین، خدمت به مردم، بی‌آلایش بودن در امر زندگی و نیز داشتن حافظه‌ای بسیار قوی، اعتراف نموده‌اند.
 
در این قسمت گزیده‌ای از سخنان چند تن از شاگردان ایشان را ذکر می‌نماییم:


==='''<big>ـ آیةالله فیّاض<span> </span>:</big>'''===
==منابع==
آیةالله شیخ احمد فیّاض (م 1401 ق) در این باره فرموده اند: «ایشان [آیةالله سیّد علی نجف‌آبادى] مرد زاهد متواضع و بى‌آلایشى بود. در علوم و فنون گوناگون جامع بود. هم منبر مى‌رفت، هم درس مى‌داد و هم خوش بزم بود؛ امّا مواظب بود كه برخورد نامناسبى پیش نیاید».<ref>ستارگان درخشان حوزه علمیّه اصفهان، ص 124.</ref>


==='''<big>ـ آیةالله شیخ محمّدباقر زند كرمانى<span> </span>:</big>'''===
*مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد،زيرنظر اصغر منتظرالقائم، [[دانشنامه تخت فولاد اصفهان (کتاب)|دانشنامه تخت فولاد اصفهان]]، ج4، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1394.
آیةالله شیخ محمّدباقر زند کرمانی (م 1389 ق) فقیه نجف‌آبادى را چنین معرفی نموده اند: «مرحوم سیّد سند و حبر معتمد، آقاى حاج‌آقا سیّد على نجف‌آبادى را كه بدون هیچ مبالغه‏اى بالاستحقاق باید او را علّامه خواند، درك نمودم.
*باقری سیانی، مهدی، سیمای صالحان: آشنایی با مدرسه چهارباغ اصفهان و پنجاه تن از فرزانگان آن، قم: موسسه کتابشناسی شیعه، 1399.
*[[سید مصلح الدین مهدوی|مهدوی، سید مصلح الدین]]، [[اعلام اصفهان (کتاب)|اعلام اصفهان]]، ج4، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1386.
*پژوهشکده علمی کاربردی باقرالعلوم(ع)، گلشن ابرار، ج6، قم: نورالسجاد، 1385.


[او] در كلام و حكمت مشّائى، كمال مهارت را داشت و به‌طوری كه بر اهل خبره مشكوف است، چون حكیم متألّه بود، متكلّم زبردست متین الكلامى به شمار مى‏رفت و از این رو باید گفت در ردیف بزرگان متألهین و متكلّمین از قبیل مفیدها و علّامه‌ها و فیض‏ها محسوب بود. در فقه و اصول به غایة القصواى كمال بود».<ref>فطرت بیدار زمان، ص 44 ـ 45.</ref>
[[رده:علمای قرن 14]]
 
[[رده:مراجع تقلید]]
==='''<big>ـ آیةالله سیّد حسن مدرّس‌هاشمی:</big>'''===
[[رده:مدرسین مدرسه چهارباغ]]
بیان آیةالله سیّد حسن مدرّس هاشمی (1329 ـ 1419 ق) در این باره چنین است: «"شوارق" را خدمت آیةالله آقای سیّد على نجف‌آبادى فرا گرفتم؛ انصافاً این مرد، جامع معقول و منقول بود.
[[رده:فعالان سیاسی]]
 
[[رده:اعلام اصفهان،ج 4]]
از خصوصیات این مرد بزرگ این بود که با همه فضل و کمال، اهل منبر هم بود و به وعظ و ارشاد مردم اهمیت می داد.»<ref>ستارگان درخشان حوزه علمیّه اصفهان، ص 176 ـ 178.</ref>
[[رده:مدفونین در تخت فولاد]]
 
[[رده:مجتهدین]]
==='''<big>ـ آیةالله شیخ حیدرعلی محقق:</big>'''===
[[رده:علمای حوز ه علمیه امام صادق (ع)]]
شیخ الفقهای اصفهان مرحوم آیةالله شیخ حیدرعلی محقق ( م 1421 ق) جایگاه علمی مرحوم آیةالله نجف‌آبادى را چنین ترسیم نموده اند: «آقا سیّد على نجف‌آبادى مرد بسیار فاضلى بود. درباره ایشان شبهه اعلمیت بود. بسیارى از فضلاى اصفهان در درس ایشان شركت می‌کردند».<ref>همان، ص 158.</ref>
 
==='''<big>ـ آیةالله سیّد مرتضی موحّد ابطحی:</big>'''===
قسمتی از کلام مرحوم آیةالله سیّد مرتضی موحّد ابطحی اصفهانی ( م 1413 ق) درباره استاد خویش چنین است: «آقا سیّد علی نابغه بود ...حدود یازده سال در درس ایشان شركت كردم؛ غیر از فقه و اصول، در تفسیر و رجال نیز از محضرشان بهره بردم.
 
... نكته مهم در درس‌هاى ایشان این بود كه اجتهادى درس می‌گفت. معتقد بود مجتهد، باید در تمامى زمینه‌ها فقه، اصول، منطق، رجال و… صاحب‌نظر باشد نه ناقل سخن دیگران».<ref>همان، ص 251.</ref>
 
==اوصاف==
 
==='''<big>حالات فردی ـ اخلاقی:</big>'''===
«عموم كسانى كه در کتاب‌های خود از علّامه نجف‌آبادی نام‌ برده‏اند او را به جامعیت و احاطه كامل بر علوم عقلى و نقلى و حكمت و نیز زهد و وارستگی فراوان ستوده‏اند؛ وی در زهد و تقوا و اعراض از مردم دنیا و عدم توجّه به اغنیا و ارباب قدرت، بی‌‏نظیر بود.
 
زندگانى او از حدود زندگانى یك طلبه متوسط، تجاوز نمى‏كرد.
 
بسیار متواضع بود و غالبا به حجره‏هاى طلّاب سركشى مى‌‏كرد. با طلّاب مبتدى هم انس مى ‏گرفت و به آن‌ها علاقه داشت. گاهى طلّاب را براى تفریح خارج از شهر دعوت می‌‏كرد و برایشان غذا فراهم و از آن‌ها پذیرایى مى‏كرد.
 
وی خود مستقیماً سهم مبارك امام و دیگر وجوهات شرعیه را تصرف نمی‌‏كرد؛ بلكه در نزد یكى دو نفر از تجّار معتبر گذارده و به طلّاب و مستحقین حواله مى ‏داد كه از آن‌ها دریافت دارند. به حال فقراء و درماندگان به‌خصوص بستگان و نزدیكان خود، بدون خودنمایى رسیدگی می‌کرد.
 
از وجوهات شرعى و سهم مبارك امام زمان علیه‌السلام و غیره استفاده نمى‏كرد؛ بلكه از راه كسب و تجارت و زراعت، زندگى خود را اداره می‌‏نمود.
 
از صفات بارز ایشان، عشق به مطالعه و كتاب بود. هیچ‌گاه از مطالعه غفلت نمی‌کرد. همیشه و در همه‌جا كتابى به همراه داشت و در کوچک‌ترین فرصت،‏ به مطالعه مشغول می‌شد. در ایام کهن‌سالی چون ناتوان بود و درراه خسته مى‏شد، گاهى اوقات روى سكوهایى كه در منزل‏هاى قدیم وجود داشت، می‏نشست و چند دقیقه رفع خستگى مى‏كرد، در همان حال كتاب را باز كرده و مطالعه می‌کرد.
 
او پیوسته مطالعه مى‏كرد و تحصیل علم و معرفت را بر هر چیز حتى عبادت ترجیح مى‏داد؛ چنانچه در ایام ماه مبارک رمضان ‌که در مدرسه صدر امامت می‌نمود، بین الصلاتین به‌جای تعقیب و دعا، به مطالعه مشغول می‌شد.
 
وی در نهایت استغناء و بزرگ طبعى زندگى می‌نمود. منزل او یكى از حجره‏هاى مدرسه صدر بود، سادگى و قناعت و زهد در زندگى او بسیار مشاهده مى‏شد و اعتنایى به قیود و تعینات نداشت».<ref>بزم قدسیان، ص 111 ـ 112. برگرفته از کتاب سیمای صالحان، ص 273-280.</ref>
 
==پانویس==
<references />

نسخهٔ کنونی تا ‏۸ بهمن ۱۴۰۱، ساعت ۱۲:۳۰

حاج میر سیّد علی مجتهد نجف آبادی(1275ق- 1362ق)عالم فاضل جلیل، فقیه و ادیب، مجتهد عالیقدر و مرجع تقلید بزرگوار، عابد زاهد متّقی از علمای بزرگ اصفهان و از فضلای مدرسه چهارباغ اصفهان در قرن چهاردهم هجری بوده است.

سید علی نجف آبادی


زندگی‌نامه

ولادت

سیّد علی نجف‌آبادی در حدود سال 1275ق در نجف‌آباد اصفهان چشم به جهان گشود.

خاندان

پدرش عالم فاضل سید حسن فرزند عالم فاضل کامل حاج سید محمد بن محمّد بن حسین بن عزیز بن عظیم بن میر محمّد مؤمن بن محمّدزمان تنکابنی بوده است. سید حسن در محله حکیم نجف آباد دکان عطاری داشت و چند اثر طبی را نیز با خط زیبای خود استنساخ نموده بود.

حکیم مؤمن تنکابنی طبیب شاه سلیمان صفوی بوده و کتاب «تحفة المؤمنین» معروف به تحفه حكیم مؤمن در طب را به نام او نگاشته است.

تحصیلات

مرحوم سیّد علی نجف‌آبادی ابتدا‌ اندکی خواندن و نوشتن آموخت. سپس پدرش وی را نزد یكی از كسبه آن دیار به شاگردی فرستاد. او چندین سال در مغازه آن کاسب، مشغول به کار بود. از حدود بیست سالگی شوق تحصیل علوم دینی در وی ایجاد شد. کسب‌وکار را رها كرد و نزد برخی از فضلای نجف‏آباد مقدّمات علوم را فراگرفت.

وی قبل از سال 1300 قمری به اصفهان آمد و به تکمیل علوم زمان همچون صرف و نحو، فقه و اصول و حکمت پرداخت. سپس در حدود سال 1309 قمری به عتبات عالیات هجرت نمود و پس از بازگشت از عتبات، در تهران علوم عقلی را نزد حکیم معروف میرزا ابوالحسن جلوه فرا گرفت. پس از وفات استاد، به مشهد مقدس رفته و حدود دو سال نیز در آن جا به تحصیل پرداخت. آن گاه دوباره به عتبات عالیات هجرت کرد و حدود هفت سال در آن جا به تحصیل پرداخت و به مقامات بلند علمی نایل گردید.

این عالم سخت‌کوش پس از نیل به مقام اجتهاد و کسب علوم گوناگون به اصفهان بازگشت و از سال 1320ق تا وفات، جمعاً حدود 42 سال در مدارس چهارباغ[۱]،جدّه بزرگ و صدر بازار، به تدریس فقه و اصول و حکمت و تفسیر مشغول بود و صدها تن از علماء و فضلاء در محضر درس او حاضر می شدند.

اساتید

برخی از اساتید ایشان در «اصفهان»، «عراق» و «تهران»، عبارتند از حضرات آیات و حجج‌اسلام:

  1. حکیم میرزا ابوالحسن جلوه (تهران)
  2. میرزا حبیب‌الله رشتی (نجف اشرف)
  3. میرزا محمّدحسن شیرازی (سامرا)
  4. حاج‌آقا رضا همدانی (نجف اشرف)
  5. شیخ زین‌العابدین مازندرانی (نجف اشرف)
  6. ملّا علی نهاوندی صاحب "تشریح­ الاصول" (نجف اشرف)
  7. آخوند ملّا محمّدكاظم خراسانی (نجف اشرف)
  8. سیّد محمّدكاظم طباطبائی یزدی (نجف اشرف)
  9. سیّد محمّد فشارکی (سامرا)
  10. شیخ مرتضی ریزی (اصفهان)
  11. سیّد محمدمهدی درچه‌ای (اصفهان)
  12. سیّد مهدی نحوی (اصفهان)
  13. شیخ هادی تهرانی (نجف اشرف)
  14. حاج سیّد اسماعیل صدر (در کربلا)
  15. حاج شیخ فتح اللّه شریعت اصفهانی
  16. آقا میرزا محمّدتقی شیرازی
  17. حاج میرزا بدیع درب امامی[۲]

شاگردان

ازشاگردان او حضرات آیات و حجج‌اسلام:

جایگاه

جایگاه علمی

عموم كسانى كه در كتاب‌هاى خود از نجف ­آبادي نام برده‌‏اند او را به جامعيت و احاطه كامل بر علوم عقلى و نقلى و حكمت ستوده‌اند. آیت الله شیخ محمّدباقر زند کرمانی، فقیه نجف‌آبادی را چنین معرفی نموده اند:

«مرحوم سیّد سند و حبر معتمد، آقای حاج‌آقا سیّد علی نجف‌آبادی را كه بدون هیچ مبالغه‌‏ای بالاستحقاق باید او را علّامه خواند، درك نمودم. [او] در كلام و حكمت مشّائی، كمال مهارت را داشت و به‌طوری كه بر اهل خبره مشكوف است، چون حكیم متألّه بود، متكلّم زبردست متین الكلامی به شمار می‏رفت و از این رو باید گفت در ردیف بزرگان متألهین و متكلّمین از قبیل مفیدها و علّامه‌ها و فیض‏ها محسوب بود. در فقه و اصول به غایة القصوای كمال بود».[۴]

جایگاه سیاسی

سید علی نجف آبادی از علمای آگاه و مسؤولیت شناس بوده و در قضایای مشروطیّت، به پیروی از اساتید خود آخوند خراسانی و شریعت اصفهانی به حمایت از جنبش مشروطیت پرداخته است.او یکی از علمای است که با نهضت حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی بر علیه دیکتاتوری رضاخان مسیر همراهی نمود.در سال 1329ق که روس ها اصفهان را اشغال کردند، او را زندانی نمودند و او نذر کرد اگر از این مهلکه جان به سلامت ببرد به ذکر مصیبت حضرت سیّد الشهداء بپردازد و پس از آزادی به این نذر عمل می کند و در کنار تدریس و حل مشکلات مردم به منبر رفته و به موعظه و ذکر مصیبت و روضه خوانی می پردازد.[۵]

آثار وفعالیت‌ها

فعالیت ها

در ایامی که در اثر حضور متفقین در ایران، قحطی و گرانی بیداد می کرد، ایشان و عالم دیگر اصفهان، میرسید حسن چهارسوقی، ابتکاری به خرج داده و مشترکا طی اعلامیه ای از مردم مسلمان و بازاریان متمکن خواستند در نقاط مختلف شهر، انجمن های خیریه تشکیل داده و از بینوایان، بیکاران و گرسنگان، حمایتِ برنامه ریزی شده کنند. این برنامه در بین مردم بسیار مؤثر واقع شد؛ به گونه ای که اغلب انجمن های خیریه فعلی اصفهان نیز از بقایای همان انجمن ها هستند.از جمله خدماتی که از آیت الله نجف آبادی در نجف آباد به یادگار مانده، رواج صنعت قالی بافی است.[۶]

آثار

او تألیف و تحقیقی از خود به جای نگذاشت با این حال دو اثر ذیل را از آثار او شمرده‌اند:

  1. «حاشیه کفایه الاصول»آقا ضیاءالدّین عراقی
  2. «المسائل القنسولية»

نجف‌آبادی داراى خطى زيبا بود و برخی از كتاب‌ها را به خط خود کتابت كرده بود؛ از جمله: 1. «شرح منظومة رضاعيه» سيد صدرالدين عاملی؛ 2.«الرضاع» ملا ابوالحسن فتونی عاملی؛ 3. «الإجزاء».[۷]

کتابخانه مرحوم نجف آبادی از کتابخانه های نفیس و گرانبها و دارای چندین هزار نسخه خطی و چاپی ارزشمند بود اسامی 71 نسخه خطی از این کتابخانه که برخی از آنها از جمله «الاجزاء» و «الرضاع» و «شرح منظومة الرضاع» به خط مرحوم نجف آبادی (صاحب عنوان) می باشد، در ضمن کتاب «مجتهد نجف آبادی» به چاپ رسیده است.[۸]

وفات

او در اوائل صفر المظفّر سال 1362ق دچار سکته گردیده و معالجات پزشکان اثری نبخشید و سرانجام در صبح جمعه 13 صفر وفات یافته و پس از تشییع عظیم به تخت فولاد حمل و در بقعه تکیه تویسرکانی مدفون گردید..[۹]

سیره‌ی اخلاقی

او عالمی متواضع، زاهد و قانع بود. از راه کسب و تجارت و زراعت امرار معاش می کرد و از مصرف وجوهات شرعی برای خود پرهیز می کرد. نسبت به رسیدگی به وضع نیازمندان اهتمام فراوان داشت و در برابر شداید و ناملایمات و خصوصا تهمت ها و غیبت های دیگران با صبوری و حلم و بزرگواری رفتار می کرد. او در زندگی معتقد به نظم و ملتزم به رعایت وقت و زمان بود و اوقات خود را اغلب صرف مطالعه و یا استنساخ کتب می نمود. رفتار او با طلاب پدرانه و دلسوزانه بود و برای حلّ مشکلات آنان از هیچ اقدامی دریغ نداشت. وی در نهایت استغناء و بزرگ طبعی زندگی می‌نمود. منزل او یكی از حجره‌‏های مدرسه صدر بود، سادگی و قناعت و زهد در زندگی او بسیار مشاهده می‌‏شد و اعتنایی به قیود و تعینات نداشت».[۱۰]

یکى از ویژگى هاى بارز آیت الله سیّد على نجف آبادى، تلاش در جهت ارشاد و هدایت مردم بوده است. او سال ها براى این منظور در اصفهان منبر مى رفت

پانویس

  1. عابدی، مجتهد نجف ­آبادی، ص 94.
  2. مهدوی، اعلام اصفهان، ج4، ص 492.
  3. پژوهشکده علمی کاربردی باقرالعلوم(ع)، گلشن ابرار، ج6، ص123.
  4. نجفی، فطرت بیدار زمان، صص44 ـ 45.
  5. مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد،دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج4، ص76.
  6. قاسمی، بزم قدسیان، صص203-200.
  7. حسینی اشکوری، فهرست نسخه های خطی کتابخانه مدرسه صدربازار ، ج 1 ص 5؛ ج 2 ص 48.
  8. مهدوی، اعلام اصفهان، ج 4 ، ص 493.
  9. قاسمی، بزم قدسیان، ص 221.
  10. باقری سیانی، سیمای صالحان، ص 262.

منابع

  • مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد،زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج4، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1394.
  • باقری سیانی، مهدی، سیمای صالحان: آشنایی با مدرسه چهارباغ اصفهان و پنجاه تن از فرزانگان آن، قم: موسسه کتابشناسی شیعه، 1399.
  • مهدوی، سید مصلح الدین، اعلام اصفهان، ج4، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1386.
  • پژوهشکده علمی کاربردی باقرالعلوم(ع)، گلشن ابرار، ج6، قم: نورالسجاد، 1385.