این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
حیدرعلی صلواتی
 | |
| اطلاعات فردی و علمی | |
|---|---|
| نام کامل | حیدرعلی صلواتی |
| زادروز | ۱۳۲۸قمری |
| تاریخ وفات | ۱۳۹۲قمری |
| مدفن | تکیه خلیلیان |
| اساتید | حاج شیخ محمود مفید، سید صدرالدین کوهپایی، شیخ محمدرضا نجفی، سید علی نجف آبادی، و... |
| شاگردان | سید جلال‌الدین فقیه ایمانی، اسدالله جوادی، سیّد احمد تویسرکانی، غلامحسین ابراهیمی دینانی، و... |
| آثار | نجم السهیل، سفرنامة عتبات عالیات، رساله جنگ، مجالس، و... |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | ائمه جماعت، مدرس، واعظ، و... |
حيدرعلی صلواتی(۱۳۲۸ق-۱۳۹۲ ق) عالم، واعظ و ادیب قرن چهاردهم قمری در اصفهان است.
زندگی نامه
ولادت
وی در 21 رمضان 1321ق در محله شمس آباد خوزان از توابع سده ماربین متولد شد.[۱]
خاندان
وی فرزند حاج قدیرعلی مداح الائمه ابن ملا هاشم بن ملا مهدی خوزانی بوده و جدش حاج ملا هاشم، به زهد و تقوی و کرامات بسیار معروف بوده، در کتاب «عبقری الحسان» در بیان تشرّف اشخاص خدمت امام زمان(عج) دو تشرّف از حاج ملا هاشم سدهی به نقل از فرزندش شیخ حیدرعلی صلواتی ذکر شده است.[۲] وی در سال 1338ق در سن110 سالگی وفات نموده و به زهد و تقوی و کرامات عدیده معروف بوده است.
تحصیلات
مقدمات فراگيری علوم را در زادگاه خود آغاز كرد[۳] و بـرای تحصـيل علـوم ادبی، صرف و نحو و لغت راهی اصفهان شد و در مدرسه ی درب كوشـك و مدرسـه ميرزا حسين بيدآباد به ادامه‌ی تحصيل پرداخت.
وی با مشکلات فراوانی که در آن زمان وجود داشت نزد اساتید فن، ادبیات و علوم وعظ و خطابه را کاملاً فرا گرفته سپس در مدرسه چهارباغ تحصیل علم نمود. آنگاه مدتی در شهر قم از محضر اساتید استفاده نموده و پس از بازگشت به اصفهان در دروس خارج اساتید شرکت نمود تا به مقام اجتهاد رسید. شیخ حیدرعلی مقداری از سرگذشت خود را در آخر کتاب «انیس اللیل» استادش میرزا رضا کلباسی به نظم بیان داشته است.
اساتید
اساتید وی عبارتند از:
- حاج میرزا رضا کلباسی
- حاج شيخ محمود مفيد
- سیّد صدرالدین کوپایی
- آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حایری
- شیخ محمّدرضا نجفی
- سیّد محمّد مدرس نجف آبادی
- سیّد محمّدرضا خراسانی
- سید علی نجف آبادی[۴]
شاگردان
صلواتی سالها در مدرسه های علمی به تعلیم و تربیت شاگردانی با تقوا و دانشمند پرداخت، وی درسهای ادبیات، منطق، فلسفه، فقه، اصول و تفسیر را تدریس می کرد و در ضمن آن طلاب را با اخلاق عملی اسلامی آشنا می نمود. علامه سیّد محمّدعلی روضاتی می‌نویسد: « مدرّس حاشیه ملا عبدالله و مقدمات و سیوطی و خصوصاً معراج السعاده. در مدرسه جده بزرگ حجره داشت و جلسات دائمی برای تفسیر قرآن کریم برای عامه مردم».[۵]
از شاگردان وی می توان به افراد زیر اشاره کرد:
- سیّد جلال الدین فقیه ایمانی[۶]
- غلامحسین ابراهیمی دینانی
- شیخ اسدالله جوادی
- سیّد احمد تویسرکانی
سیره اخلاقی
سیّد مصلح الدین مهدوی می نویسد:
«واعظی فصیح البیان و گوینده ای شیرین کلام بود. منابر او مشحون به وعظ و موعظه و نقل احادیث و اخبار و تفسیر کلام الله مجید و ذکر مصائب و مناقب اهل بیت علیهم السلام بود».[۷]
همچنین می نویسد:
« او عالمی خلیق و نیک محضر و خوش مشرب بود. اوقات خود را به عبادت و مطالعه و تألیف صرف نمود».[۸]
از ویژگی های وی که در دوران تحصیل برای ایشان پیش آمده، تشرف خدمت امام زمان(عج) و نشناختن ایشان است که شرح آن در کتاب « العبقری الحسان» به قلم خود وی آورده شده است.[۹]
آثار و فعالیت‌ها
آثار
از وی کتابهای علمی، اشعار عرفانی و مدایح و مراثی خاندان عصمت و طهارت باقی مانده که از آن جمله است:
1. « نجم السهیل» یا راز و نیاز علی با خدا در نظم دعای کمیل است که مبیّن حالات گوینده است و در ذيـل هـر فـراز از دعای شريف كميل با بيـان حكايـات و روايـت منظوم از عهده ی تفسير و شرح آن دعـا موفّـق بوده است. نسخه خطی این کتاب در میان آثار خطی به جای مانده از وی نزد خانواده او نگهداری می شود. این کتاب در اصفهان به تصحیح و همت فرزندش فضل الله صلواتی به چاپ رسیده است.
2. «مجموعه قصائد و اشعار، کتاب الطاهرین، کتاب الطیبین و کتاب الصالحین» این مجموعه توسط سیّد علی ناجی در سال 1374ق استنساخ نموده و آن را در کتابی جمع آوری کرده است. وی اشعاری در مدح استادش شیخ محمّدرضا کلباسی سروده که در آخر کتاب «انیس اللیل» چاپ شده است.
3. «سفرنامة عتبات عالیات» که شامل اشعار و مطالب ارزنده دیگر مؤلف است و در سه سفری که به عتبات عالیات داشته به رشته تحریر درآورده است.
4. «رساله جنگ» در دو مجلد شامل یادداشتهای پراکنده ومطالب متفرقه و سودمندی است شامل اشعار، احادیث، آیات قرآن، لطایف، مطالب تاریخی و دفتر حساب که بدون هیچگونه ترتیبی گردآوری شده است.
5. « رساله ستة ایام» وجیزه ایست مشتمل بر شش مقصد که به ستة ایام نام گذاری شده و مراد از هر یوم مقصدی می باشد که مؤلف مطالبی از خود و از دیگران را بدون ترتیبی خاص جمع آوری نموده است.
6. «مجالس» کتابی است که برای اهل منبر تنظیم شده است، هر منبر با ذکر آیه یا حدیث شروع شده، بعد آن را تفسیر می نماید در آخر هم ذکر مصائب ائمه معصومین علیهم السلام است، بر فراز هر منبر اول عنوان را ذکر می کند، بعضی از مجالس فقط خطبه اش آمده و خود منبر نانوشته مانده است.
7. «قصائد» شامل مدح اهلبیت عصمت و طهارت و اصحاب آنها که در سال1346ق به پایان رسیده است.
8. مجموعه شامل چند خطبه از نهج البلاغه، در سیاست سیّدالشهدا، در اینکه عدالت طبیعی عالم است، خطبه حضرت زینب (س) در مجلس یزید و خطبه‌های حضرت امیر(ع) می باشد.[۱۰]
از اشعار اوست كه در تضمين غزل معروف سعدی عليه الرحمه سـروده و مرحـوم مهدوی در تذكره خود آن را نقل كرده است:
| بـــه جهـــان نبـــرده كـــس پـــی بـــه روان آدميّت | كــه چــه جــوهری ســت مكنــون بــه نهــان آدميّت | |
| نشـــــود بيـــــان ز اوصـــــاف بيـــــان آدميّت | «تـــن آدمـــی شـــريف اســـت بـــه جـــان آدميّت[۱۱] |
اشعاری از كتاب نجم السّهيل در بيان فراز آخر دعای كميل در شرح «يا من اسمه دواء و ذكره شفا و طاعته غنی ارحم من رأسُ مالِه الرجاء و سلاحُهُ البكاء»:
| ای كـــه نـــام ناميـــت بـــر دردهـــا | هــم دوا و هــم عــلاج و هــم شــفا[۱۲] |
فعالیت ها
وی به امامت جماعت مسجد آقانور و دیگر مساجد محلّه دردشت اصفهان پرداخته و به ارشاد و هدایت مردم و تبلیغ احکام دین و امر به معروف و نهی از منکر اهتمام ورزید.
وفات
او سرانجام در روز چهارشنبه دوم فروردين ماه 1351 مطابق با ششـم مـاه صـفر 1392 ديـده از جهان فرو بست و در تکیه خلیلیان(تكيه مرحوم حاج آقا باقر قزوينی) واقع در تخت فولاد مدفون گرديد. [۱۳]
پانویس
- ↑ مهدوی، تذکره شعرای اصفهان، ص314؛ مهدوی، تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان در دو قرن اخیر، ج3، ص369.
- ↑ نهاوندی، العبقری الحسان، ج5، ص409.
- ↑ صرامی فروشانی،سیمای هنرمندان ایران سینما، تئاتر موسیقی، ص435.
- ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج3، صص101-98.
- ↑ روضاتی، مجالس اهل ایمان، ص173.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ج2، ص357.
- ↑ مهدوی، تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان در دو قرن اخیر، ج3، ص369.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان،ج2،ص.854.
- ↑ نهاوندی، العبقری الحسان، ج5، صص416-413.
- ↑ موسوی نژاد، فهرست نسخه های خطی و اسناد شیخ حیدرعلی صلواتی، صص84-61.
- ↑ مهدوی، تذكره شعرای معاصر اصفهان، ص315.
- ↑ صلواتی، همان، ص556.
- ↑ صلواتی، حيدرعلی، راز و نياز علی با خدا(نجـم السـهيل در شـرح دعـای كميـل)، صـص 64-60؛ لطفی، تذکره شعرای تخت فولاد اصفهان، ص۳۸۱.
منابع
- مهدوی، سید مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.
- لطفی، عليرضا (حامد اصفهانی)، تذكره شعرای تخت فولاد اصفهان: معرفی شعرای مدفون در تخت فولاد اصفهان، اصفهان، سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۹۰.
- مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج3، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1392.