این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما

تفاوت میان نسخه‌های «محمد کاشی»

از دانشنامه حوزه علمیه اصفهان
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (اصلاح لینک)
(اصلاح لینک)
 
(۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش‌شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{رده‌بندی‌نشده}}{{نیازمند بازبینی}}
{{نیازمند جعبه اطلاعات}}
'''آخوند ملا محمد کاشانی''' (۱۲۴۹ق-۱۳۳۳ق) معروف به «'''آخوند کاشی'''» از بزرگترین دانشمندان، مدرسان و عرفای متأخر، که درشمار آخرین حلقه های سنّت مدرسیِ مکتب اصفهان و از مروّجان فلسفۀ ملاصدرا در قرن سیزدهم قمری است.


'''آخوند ملا محمد کاشانی'''، معروف به آخوند کاشی (۱۲۴۹-۱۳۳۳ق) از مدرّسان و مروّجان فلسفۀ ملاصدرا در قرن سیزدهم قمری در اصفهان.
<br />
 
آخوند کاشی نزد عالمانی چون آقا[[محمدرضا قمشه‌ای]]، ملا[[حسن نوری]] و ملا [[عبدالجواد خراسانی]] شاگردی کرد و خود نیز شاگردانی چون [[سید ابوالحسن اصفهانی]]، [[سید حسن مدرس]] و حاج آقا [[رحیم ارباب]] تربیت نمود. وی علاوه بر فلسفه در ریاضیات، نجوم، هیئت، فقه و عرفان نیز تبحر داشت. او فلسفه را با عرفان در می‌آمیخت و از وی کراماتی نیز گزارش شده است.
[[پرونده:آخوند ملا محمد کاشانی.JPG|بندانگشتی]]
[[پرونده:آخوند ملا محمد کاشانی.JPG|بندانگشتی]]
==زندگی‌نامه==
==زندگی‌نامه==
از زندگی آخوند کاشی اطلاع چندانی در دست نیست. او همواره از دنیا گریزان بود و تا آخر عمر ازدواج نکرد و مجرد ماند.<ref>سعادت پرور، پاسداران حریم عشق، ۱۳۸۸ش، ج۸، ص۲۷۳.</ref> در منابع به تاریخ ولادت او اشاره‌ای نشده، اما چون وی در شعبان ۱۳۳۳ در ۸۴ سالگی درگذشته<ref>نک: مهدوی، تذکره القبور، ص۷.</ref> احتمالا در حدود ۱۲۴۹ق به دنیا آمده باشد.


در احوالات آخوند کاشی نقل شده است که او عارفی بود که نحوه عبادات، ریاضت‌ها و مجاهداتش‌ بی‌نظیر بود به نحوی که گاهی در حال نماز لرزه بر اندامش می‌افتاد و غش می‌کرد و گاهی نیز در نماز آنقدر از خود بی‌خود می‌شد که نمازش چهار ساعت طول می‌کشید. همچنین در مورد ایشان نقل شده است که متصف به عفت نفس، صبر و توکل کامل به حق بود. برخی نیز نقل کرده‌اند که او چشم برزخی داشت و فوتش را خودش پیش بینی کرده بود.<ref>سعادت پرور، پاسداران حریم عشق، ۱۳۸۸ش، ج۸، ص۲۷۳-۲۷۵</ref>
===ولادت===
در منابع به تاریخ ولادت او اشاره‌ای نشده اما بر اساس اشاره مرحوم میرزا حسن خان جابری که مدت زندگی او را نود سال دانسته است می توان او را به تقریب، متولد سال 1243ق دانست.<ref>جابری انصاری، تاریخ اصفهان، ص316.</ref> اما بنابر نظر کسانی که عمر او را 84 دانسته‌‎اند سال ولادت وی 1249ق می‌باشد. از دقایق دوران نخست زندگی او نیز اطلاعی در دست نداریم. تنها بر اساس شهرت او، می توان دریافت که در کاشان، زاده شده است.
 
===تحصیلات===
وی گویا در کاشان مراحل ابتدایی تحصیل را آغاز نموده و در سال 1286ق در سن 43 سالگی بعد از آنکه بنابر قرائن خارجی، به مراتبی از فضل دست یافته بود، رحل اقامت خود را از کاشان به اصفهان کشید و در [[مدرسه جده کوچک]] به‌صورت مجردی اقامت گزید. <ref>آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ص146.</ref> بعد از مدتی تا پایان عمر در [[حوزه علمیه صدر بازار اصفهان|مدرسه صدر]] اصفهان اقامت داشت.<ref>صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ص412.</ref> اگر چه از مدت دقیق دوران تحصیل او نیز آگاهی نداریم، اما با توجه به آنکه [[عبدالجواد مدرس خراسانی|خراسانی]] به سال 1281ق و [[محمدرضا حکیم صهبا قمشه‌ای|قمشه‌ای]] به سال 1306ق وفات پیدا کردند، می توان اتمام دوران تحصیل او را، دهه نخست قرن چهاردهم دانست.  
 
===اساتید===
اساتید وی در معقول و منقول عبارتند از:
 
#آقا محمدرضا قمشه‌ای
#[[محمدحسن بن علی نوری|میرزا حسن نوری حکیم]]
#[[عبدالجواد مدرس خراسانی|ملا عبدالجواد خراسانی]]
#[[حسینعلی تویسرکانی اصفهانی|علامه حاج ملا حسین علی تویسرکانی]]
#[[اسماعیل حکیم درب کوشکی|ملا اسماعیل حکیم]]<ref>همایی، تاریخ اصفهان(مجلد ابنیه و عمارات)، ص268.</ref>


نجفی قوچانی، حاج آقا [[رحیم ارباب]] اصفهانی و برخی دیگر از علما در شرح احوال آخوند کاشی نقل کرده‌اند که:<blockquote>«هر نیمه‌شب نمازی چنان با سوز و گداز می‌خواند و بدنش به لرزه می‌افتاد که از بیرون حجره صدای حرکت استخوان‌هایش احساس می‌شد.»<ref>مختاری، سیمای فرزانگان، ۱۳۷۱ش، ص۲۲۵-۲۲۶.</ref></blockquote>آخوند کاشی در ۱۲۸۶ق از کاشان به اصفهان رفت و در [[مدرسه جده کوچک]] به‌صورت مجردی اقامت گزید. <ref>آقابزرگ طهرانی، طبقات: نقباء، قسم۵، ص۱۴۶</ref>وی در اواخر عمر به [[حوزه علمیه صدر بازار اصفهان|مدرسه صدر]] رفت و در آنجا به تعلیم پرداخت.<ref>صدوقی سها، تحریر ثانی تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ص۴۱۲</ref>
===شاگردان===
کاشانی نزدیک به نیم قرن درمدرسه صدر اصفهان به تدریس اشتغال داشت. به قرینه سخن علامه شهید سید حسن مدرس، که از تحصیل علوم حِکمی در ایام تعطیل به نزد او یاد می کند می توان پنداشت که در ایام رسمی تحصیلی، به تدریسِ متونِ غیر حکمی (فقهی و اصولی ) می پرداخته است.<ref>مدرس، الرسائل الفقهیه، ص17.</ref>


کاشانی علاوه بر فلسفه در ریاضیات و نجوم و هیئت و فقه نیز تبحر داشت.<ref>کتابی، رجال اصفهان، ج۱، ص۴۰۱-۴۰۲.</ref>
از این رو، شماری بلند از ناموران این حوزه، در شمار تلامیذ او یاد شده اند. از جمله آنها می‌توان به افراد زیر اشاره کرد:
{{چندستونه|2}}
# [[سید ابوالحسن اصفهانی|آیت الله العظمی سید ابوالحسن مدیسه ای اصفهانی]]
# [[سید حسین طباطبایی بروجردی|آیت الله العظمی حاج سید حسین بروجردی]]
#  [[سید جمال الدین گلپایگانی|آیت الله حاج سید جمال‌الدین گلپایگانی]]
# [[رحیم ارباب|آیت الله حاج آقا رحیم ارباب]](شرح منظومه حکمت، شوارق الالهام و چغمینی)<ref>صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ص416.</ref>
# [[محمود مفید|آیت الله حاج شیخ محمود مفید اصفهانی]]<ref>مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج1، صص57-55.</ref>
# [[اسدالله ایزدگشسب]]
# آقا نجفی قوچانی
# میرزا [[حسن جابری انصاری|حسن‌خان جابری انصاری]]
# سید حسن قوچانی
# سید حسن مشکان طبسی
# سیدحسن مدرس
# [[میرزا علی آقا شیرازی]]
# [[محمد بن زین الدین حکیم خراسانی گنابادی|محمد حکیم گنابادی]]
# محمد حسن بیچاره بیدختی
# [[حسنعلی نخودکی اصفهانی]]
# میرزا محمدعلی لاریجانی
# [[محمدهادی بن محمدمهدی فرزانه|محمدهادی فرزانه قمشه‌ای]]
# شیخ محمد حکیم خراسانی
# میرزا ابوالقاسم محمد نصیر شیرازی
# [[سید محمدرضا خراسانی|سید محمد رضا خراسانی]]
# سید محمد کاظم عصار
{{پایان چندستونه}}
==سیره‌ اخلاقی==
از او به عنوان سالکی آگاه که نفسی نفیس و نفَسی گرم داشته است، یاد می شود. سلوک کاشانی، تا پایان عمر همچنان ادامه داشته است. حجره نشینی و تجرد دایمی او نیز، گویا نتیجه همین سلوک او بود که هیچ گاه به گونه رسمی و یا منقطع ازدواج نکرد<ref>سعادت پرور، پاسداران حریم عشق،ج۸، ص۲۷۳.</ref> و همه عمر، در حجره مدرسه به قوتی اندک اکتفا کرد. به روایت برخی از یارانش، غذای این حکیم عارف، گاه نان و پنیر بوده است و به روایت معمرین [[حوزه علمیه اصفهان|حوزه اصفهان]]، او گاه مدتها به نان سرد اکتفا می کرده است. گویا آن تجرد و این سلوک دائمی، گذشته از حالت استغراق تام و بی توجهی کامل به محیط اطراف او را در شمار متصرفان در محیط ماده نیز قرار داده بوده است. از این رو، بنا به نقل حکیم [[اسداللّه قمشه‌ای|اسدالله قمشه ای]]، متخلص به دیوانه، نفی و اثبات او در ذکر شریف تهلیل، در عالم ماده اثری عینی می گذاشته است.


او معاصر [[جهانگیر خان قشقایی]] بود و هر دو در مدرسۀ صدر به تدریس فلسفه اشتغال داشتند و حضورشان موجب رونق فلسفه در حوزه فلسفی اصفهان و رواج فلسفه ملاصدرا گردید، به نحوی که طلاب از شهرها ایران و دیگر کشورها در حلقۀ درس آن دو حاضر می‌شدند.<ref>همایی، دو رساله در فلسفه اسلامی، ص۱۵،۱۸؛ قرقانی، جهانگیرخان قشقایی، ص۵۴۱؛ کتابی، رجال اصفهان، ج۱، ص۴۰۱.</ref>
در احوالات آخوند کاشی نقل شده است که او عارفی بود که نحوه عبادات، ریاضت‌ها و مجاهداتش‌ بی‌نظیر بود به نحوی که گاهی در حال نماز لرزه بر اندامش می‌افتاد و غش می‌کرد و گاهی نیز در نماز آنقدر از خود بی‌خود می‌شد که نمازش چهار ساعت طول می‌کشید. همچنین در مورد ایشان نقل شده است که متصف به عفت نفس، صبر و توکل کامل به حق بود. برخی نیز نقل کرده‌اند که او چشم برزخی داشت از وی کراماتی گزارش شده <ref>صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، صص414-412؛ کتابی، رجال اصفهان، ج۱، ص۴۰۰.</ref>و فوتش را خودش پیش بینی کرده بود.<ref>سعادت پرور، پاسداران حریم عشق، ج۸، صص275-273. </ref>  


کاشانی اهل عرفان بود و فلسفه را با عرفان در می‌آمیخت. کراماتی از او نیز گزارش شده است.<ref>صدوقی‌سها، تحریر ثانی تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ص۴۱۲-۴۱۴؛ کتابی، رجال اصفهان، ج۱، ص۴۰۰.</ref>
نجفی قوچانی، حاج آقا رحیم ارباب اصفهانی و برخی دیگر از علما در شرح احوال آخوند کاشی نقل کرده‌اند که:<blockquote>«هر نیمه‌شب نمازی چنان با سوز و گداز می‌خواند و بدنش به لرزه می‌افتاد که از بیرون حجره صدای حرکت استخوان‌هایش احساس می‌شد.»<ref>مختاری، سیمای فرزانگان، صص226-225.</ref></blockquote>


===استادان===
==جایگاه==


#آقامحمدرضا قمشه‌ای
===جایگاه علمی===
#ملاحسن نوری پسر ملا علی نوری
کاشانی علاوه بر فلسفه در ریاضیات و نجوم و هیئت و فقه نیز تبحر داشت.<ref>کتابی، رجال اصفهان، ج۱، صص۴۰2-۴۰1.</ref> او معاصر [[جهانگیر خان قشقایی]] بود و هر دو در مدرسۀ صدر به تدریس فلسفه اشتغال داشتند و حضورشان موجب رونق فلسفه در حوزه فلسفی اصفهان و رواج فلسفه ملاصدرا گردید؛ به نحوی که طلاب از شهرهای ایران و دیگر کشورها در حلقۀ درس آن دو حاضر می‌شدند.<ref>همایی، دو رساله در فلسفه اسلامی، صص18-15؛ قرقانی، جهانگیرخان قشقایی، ص۵۴۱؛ کتابی، رجال اصفهان، ج۱، ص۴۰۱.</ref>
#[[عبدالجواد خراسانی|ملا عبدالجواد خراسانی]]


===شاگردان===
کاشانی اهل عرفان بود و فلسفه را با عرفان در می‌آمیخت.
 
او در این دوران، آنچنان مهارتی در علوم اسلامی پیدا کرد که گذشته از آنکه علامه [[شهید سید حسن مدرس]]، او را یگانه دوران و بی نظیر زمان خوانده است، خود به اجتهاد خویش در بیست و دو علم اشاره می کرده است.<ref>آقانجفی قوچانی، سیاحت غرب و شرق، ص97.</ref>


#[[سید ابوالحسن اصفهانی]]
==بزرگداشت==
#[[اسداللّه ایزد گشسب گلپایگانی]]
در آبانماه سال ۱۳۹2ش در مشهد اردهال کاشان کنگره‌ای در بزرگداشت او برگزار گردید و از کتاب‌های «طایر قدسی» شرحی بر احوال علامه آخوند ملامحمد کاشانی اثر حسین جمشیدی و «همنوا با قدسیان» مجموعه مقالات درباره شخصیت او نوشته افشین عاطفی رونمایی شد.<ref>[https://www.irna.ir/news/80884737/%D9%83%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%87-%D8%A2%D8%AE%D9%88%D9%86%D8%AF-%D9%83%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%84-%D9%83%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA خبرگزاری جمهوری اسلامی].</ref>
#[[سید جمال الدین گلپایگانی|سید جمال‌الدین گلپایگانی]]
#[[آقا نجفی قوچانی]]
#میرزا [[حسن جابری انصاری|حسن‌خان جابری انصاری]]
#سید حسن قوچانی
#سید حسن مشکان طبسی
#سیدحسن مدرس
#میرزا علی آقا شیرازی
#محمد حکیم گنابادی
#محمد حسن بیچاره بیدختی
#[[حسنعلی نخودکی اصفهانی]]
#میرزا محمدعلی لاریجانی
#محمدهادی فرزانه قمشه‌ای
#شیخ محمد حکیم خراسانی
#میرزا ابوالقاسم محمد نصیر شیرازی
#سید محمد رضا خراسانی
#سید محمد کاظم عصار
#[[رحیم ارباب|حاج آقا رحیم ارباب اصفهانی]] که شاگرد خاص وی بود.


==وفات==
==وفات==
آخوند کاشی در شنبه ۲۰ شعبان ۱۳۳۳ق در ۸۴ سالگی در اصفهان درگذشت.<ref>نک: مهدوی، تذکره القبور، ص۷.</ref> و در [[تخت فولاد]] (در [[تکیه شهدا]])به خاک سپرده شد و يكی از مريدانش به نام حاج محمد ابراهيم  ملك التجار بر سر مزارش تكيه‌ اي ساخت كه به نام [[تکیه ملک|تكيه ملک]] معروف است.<ref>عقیلی، تخت فولاد اصفهان، صص300.</ref> در سال ۱۳۹۱ش در مشهد اردهال کاشان کنگره‌ای در بزرگداشت او برگزار گردید و از کتاب‌های «طایر قدسی» شرحی بر احوال علامه آخوند ملامحمد کاشانی اثر حسین جمشیدی و «همنوا با قدسیان» مجموعه مقالات درباره شخصیت او نوشته افشین عاطفی رونمایی شد.<ref>کنگره ملامحمد آخوند کاشی در مشهد اردهال برگزار شد.، آستان مقدس حضرت سلطان علی بن امام محمد باقر علیه السلام.</ref>
آخوند کاشی در روز شنبه ۲۰ شعبان ۱۳۳۳ق در ۸۴ سالگی در اصفهان درگذشت<ref>مهدوی، تذکره القبور، ص۷.</ref> و در [[تخت فولاد]] (در [[تکیه شهدا]]) به خاک سپرده شد و يكی از مريدانش به نام حاج محمد ابراهيم  ملک التجار بر سر مزارش تكيه‌‌ای ساخت كه به نام [[تکیه ملک|تكيه ملک]] معروف است.<ref>عقیلی، تخت فولاد اصفهان، ص300.</ref> مزار وی در حال حاضر با سنگی نیمه بلند، در میان سالن اجتماعات گلستان شهدا، قرار گرفته است.
 
مرحوم جابری انصاری در ماده تاریخ فوت ایشان چنین سروده است:
{{شعر}}
{{ب|طایری سر برون نمود و بگفت:|زد محمد علم بقصر بهشت<ref>جابری انصاری، تاریخ اصفهان، ص173.</ref>}}
{{پایان شعر}}


==پانویس==
==پانویس==
<references />
<references />
==منبع==
*مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، [[دانشنامه تخت فولاد اصفهان (کتاب)|دانشنامه تخت فولاد اصفهان]]، ج1، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول،1389.
[[رده:مدفونین در تخت فولاد]]
[[رده:مدفونین در تخت فولاد]]
[[رده:علمای قرن 13]]
[[رده:علمای قرن 13]]
[[رده:علمای حوزه علمیه صدر بازار]]
[[رده:علمای حوزه علمیه صدر بازار]]
[[رده:مدرسین]]
[[رده:فیلسوفان]]
[[رده:علمای قرن 14]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۱ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۱۷:۵۳

آخوند ملا محمد کاشانی (۱۲۴۹ق-۱۳۳۳ق) معروف به «آخوند کاشی» از بزرگترین دانشمندان، مدرسان و عرفای متأخر، که درشمار آخرین حلقه های سنّت مدرسیِ مکتب اصفهان و از مروّجان فلسفۀ ملاصدرا در قرن سیزدهم قمری است.


پرونده:آخوند ملا محمد کاشانی.JPG

زندگی‌نامه

ولادت

در منابع به تاریخ ولادت او اشاره‌ای نشده اما بر اساس اشاره مرحوم میرزا حسن خان جابری که مدت زندگی او را نود سال دانسته است می توان او را به تقریب، متولد سال 1243ق دانست.[۱] اما بنابر نظر کسانی که عمر او را 84 دانسته‌‎اند سال ولادت وی 1249ق می‌باشد. از دقایق دوران نخست زندگی او نیز اطلاعی در دست نداریم. تنها بر اساس شهرت او، می توان دریافت که در کاشان، زاده شده است.

تحصیلات

وی گویا در کاشان مراحل ابتدایی تحصیل را آغاز نموده و در سال 1286ق در سن 43 سالگی بعد از آنکه بنابر قرائن خارجی، به مراتبی از فضل دست یافته بود، رحل اقامت خود را از کاشان به اصفهان کشید و در مدرسه جده کوچک به‌صورت مجردی اقامت گزید. [۲] بعد از مدتی تا پایان عمر در مدرسه صدر اصفهان اقامت داشت.[۳] اگر چه از مدت دقیق دوران تحصیل او نیز آگاهی نداریم، اما با توجه به آنکه خراسانی به سال 1281ق و قمشه‌ای به سال 1306ق وفات پیدا کردند، می توان اتمام دوران تحصیل او را، دهه نخست قرن چهاردهم دانست.

اساتید

اساتید وی در معقول و منقول عبارتند از:

  1. آقا محمدرضا قمشه‌ای
  2. میرزا حسن نوری حکیم
  3. ملا عبدالجواد خراسانی
  4. علامه حاج ملا حسین علی تویسرکانی
  5. ملا اسماعیل حکیم[۴]

شاگردان

کاشانی نزدیک به نیم قرن درمدرسه صدر اصفهان به تدریس اشتغال داشت. به قرینه سخن علامه شهید سید حسن مدرس، که از تحصیل علوم حِکمی در ایام تعطیل به نزد او یاد می کند می توان پنداشت که در ایام رسمی تحصیلی، به تدریسِ متونِ غیر حکمی (فقهی و اصولی ) می پرداخته است.[۵]

از این رو، شماری بلند از ناموران این حوزه، در شمار تلامیذ او یاد شده اند. از جمله آنها می‌توان به افراد زیر اشاره کرد:

  1. آیت الله العظمی سید ابوالحسن مدیسه ای اصفهانی
  2. آیت الله العظمی حاج سید حسین بروجردی
  3. آیت الله حاج سید جمال‌الدین گلپایگانی
  4. آیت الله حاج آقا رحیم ارباب(شرح منظومه حکمت، شوارق الالهام و چغمینی)[۶]
  5. آیت الله حاج شیخ محمود مفید اصفهانی[۷]
  6. اسدالله ایزدگشسب
  7. آقا نجفی قوچانی
  8. میرزا حسن‌خان جابری انصاری
  9. سید حسن قوچانی
  10. سید حسن مشکان طبسی
  11. سیدحسن مدرس
  12. میرزا علی آقا شیرازی
  13. محمد حکیم گنابادی
  14. محمد حسن بیچاره بیدختی
  15. حسنعلی نخودکی اصفهانی
  16. میرزا محمدعلی لاریجانی
  17. محمدهادی فرزانه قمشه‌ای
  18. شیخ محمد حکیم خراسانی
  19. میرزا ابوالقاسم محمد نصیر شیرازی
  20. سید محمد رضا خراسانی
  21. سید محمد کاظم عصار

سیره‌ اخلاقی

از او به عنوان سالکی آگاه که نفسی نفیس و نفَسی گرم داشته است، یاد می شود. سلوک کاشانی، تا پایان عمر همچنان ادامه داشته است. حجره نشینی و تجرد دایمی او نیز، گویا نتیجه همین سلوک او بود که هیچ گاه به گونه رسمی و یا منقطع ازدواج نکرد[۸] و همه عمر، در حجره مدرسه به قوتی اندک اکتفا کرد. به روایت برخی از یارانش، غذای این حکیم عارف، گاه نان و پنیر بوده است و به روایت معمرین حوزه اصفهان، او گاه مدتها به نان سرد اکتفا می کرده است. گویا آن تجرد و این سلوک دائمی، گذشته از حالت استغراق تام و بی توجهی کامل به محیط اطراف او را در شمار متصرفان در محیط ماده نیز قرار داده بوده است. از این رو، بنا به نقل حکیم اسدالله قمشه ای، متخلص به دیوانه، نفی و اثبات او در ذکر شریف تهلیل، در عالم ماده اثری عینی می گذاشته است.

در احوالات آخوند کاشی نقل شده است که او عارفی بود که نحوه عبادات، ریاضت‌ها و مجاهداتش‌ بی‌نظیر بود به نحوی که گاهی در حال نماز لرزه بر اندامش می‌افتاد و غش می‌کرد و گاهی نیز در نماز آنقدر از خود بی‌خود می‌شد که نمازش چهار ساعت طول می‌کشید. همچنین در مورد ایشان نقل شده است که متصف به عفت نفس، صبر و توکل کامل به حق بود. برخی نیز نقل کرده‌اند که او چشم برزخی داشت از وی کراماتی گزارش شده [۹]و فوتش را خودش پیش بینی کرده بود.[۱۰]

نجفی قوچانی، حاج آقا رحیم ارباب اصفهانی و برخی دیگر از علما در شرح احوال آخوند کاشی نقل کرده‌اند که:

«هر نیمه‌شب نمازی چنان با سوز و گداز می‌خواند و بدنش به لرزه می‌افتاد که از بیرون حجره صدای حرکت استخوان‌هایش احساس می‌شد.»[۱۱]

جایگاه

جایگاه علمی

کاشانی علاوه بر فلسفه در ریاضیات و نجوم و هیئت و فقه نیز تبحر داشت.[۱۲] او معاصر جهانگیر خان قشقایی بود و هر دو در مدرسۀ صدر به تدریس فلسفه اشتغال داشتند و حضورشان موجب رونق فلسفه در حوزه فلسفی اصفهان و رواج فلسفه ملاصدرا گردید؛ به نحوی که طلاب از شهرهای ایران و دیگر کشورها در حلقۀ درس آن دو حاضر می‌شدند.[۱۳]

کاشانی اهل عرفان بود و فلسفه را با عرفان در می‌آمیخت.

او در این دوران، آنچنان مهارتی در علوم اسلامی پیدا کرد که گذشته از آنکه علامه شهید سید حسن مدرس، او را یگانه دوران و بی نظیر زمان خوانده است، خود به اجتهاد خویش در بیست و دو علم اشاره می کرده است.[۱۴]

بزرگداشت

در آبانماه سال ۱۳۹2ش در مشهد اردهال کاشان کنگره‌ای در بزرگداشت او برگزار گردید و از کتاب‌های «طایر قدسی» شرحی بر احوال علامه آخوند ملامحمد کاشانی اثر حسین جمشیدی و «همنوا با قدسیان» مجموعه مقالات درباره شخصیت او نوشته افشین عاطفی رونمایی شد.[۱۵]

وفات

آخوند کاشی در روز شنبه ۲۰ شعبان ۱۳۳۳ق در ۸۴ سالگی در اصفهان درگذشت[۱۶] و در تخت فولاد (در تکیه شهدا) به خاک سپرده شد و يكی از مريدانش به نام حاج محمد ابراهيم ملک التجار بر سر مزارش تكيه‌‌ای ساخت كه به نام تكيه ملک معروف است.[۱۷] مزار وی در حال حاضر با سنگی نیمه بلند، در میان سالن اجتماعات گلستان شهدا، قرار گرفته است.

مرحوم جابری انصاری در ماده تاریخ فوت ایشان چنین سروده است:

طایری سر برون نمود و بگفت:زد محمد علم بقصر بهشت[۱۸]

پانویس

  1. ↑ جابری انصاری، تاریخ اصفهان، ص316.
  2. ↑ آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ص146.
  3. ↑ صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ص412.
  4. ↑ همایی، تاریخ اصفهان(مجلد ابنیه و عمارات)، ص268.
  5. ↑ مدرس، الرسائل الفقهیه، ص17.
  6. ↑ صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ص416.
  7. ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج1، صص57-55.
  8. ↑ سعادت پرور، پاسداران حریم عشق،ج۸، ص۲۷۳.
  9. ↑ صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، صص414-412؛ کتابی، رجال اصفهان، ج۱، ص۴۰۰.
  10. ↑ سعادت پرور، پاسداران حریم عشق، ج۸، صص275-273.
  11. ↑ مختاری، سیمای فرزانگان، صص226-225.
  12. ↑ کتابی، رجال اصفهان، ج۱، صص۴۰2-۴۰1.
  13. ↑ همایی، دو رساله در فلسفه اسلامی، صص18-15؛ قرقانی، جهانگیرخان قشقایی، ص۵۴۱؛ کتابی، رجال اصفهان، ج۱، ص۴۰۱.
  14. ↑ آقانجفی قوچانی، سیاحت غرب و شرق، ص97.
  15. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  16. ↑ مهدوی، تذکره القبور، ص۷.
  17. ↑ عقیلی، تخت فولاد اصفهان، ص300.
  18. ↑ جابری انصاری، تاریخ اصفهان، ص173.

منبع

  • مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج1، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول،1389.
برگرفته از «https://wiki.esfhozeh.ir/index.php?title=محمد_کاشی&oldid=48502»