سید محمد علی صادقی اصفهانی

سید محمدعلی(حسینی) صادقی(۱۳۴۶ ق-۱۴۱۷ ق) فرزند سید محمدصادق معروف به آيت الله صادقی از سادات جليل القدر میر محمد صادقی، عالم فاضل جلیل، فقیه محقق و مفسر برجسته حوزه علمیه اصفهان در قرن چهاردهم قمری بود.

زندگی‌نامه

ولادت

سید محمدعلی صادقی در ۱۱ شوال ۱۳۴۶ ق/ 1307ش در اصفهان به دنیا آمد.

خاندان

وی از سادات جليل القدر میر محمد صادقی است. نسب وی با ۳۴ واسطه به حسین الاصغر فرزند امام سجاد(ع) منتهی می شود.

سید محمدعلی صادقی پس از هفت سال تحصیل در نجف اشرف، در سال ۱۳۹۰ قمری در اثر بیماری به اصفهان بازگشت و با دختر میرزا حبیب الله روضاتی ازدواج نمود.

تحصیلات

او در سن ۱۸ سالگی شروع به تحصیل علوم دینی نمود. قبل از آن نیز، گاه نزد شیخ حسین رام پناه که مردی صاحب فضل وارسته و آشنا به علوم حوزوی بود، به کسب معارف می پرداخت.

سید محمدعلی با سرپرستی حاج شیخ عبدالرسول الیادرانی در مدرسه صدر بازار اصفهان شروع به تحصیل کرد و تحصیلات مقدماتی و سطوح را در مدت هشت سال طی نمود. از دوستان و هم بحثان وی در این دوران بزرگانی همچون: شهید سید محمد بهشتی، شیخ محمد حسین مظاهری، شیخ اسدالله جوادی و شیخ محمدتقی مجلسی بوده اند.

آیت الله صادقی برای ادامه تحصیل در سال ۱۳۷۲ قمری (۱۳۳۳ ش) به نجف اشرف وارد شد و در این بین به درس فقه و اصول علمای بزرگی حاضر می شد. او تا سال ۱۳۹۰ق که در اثر بیماری مزاج به ایران بازگشت در درس میر سید علی فانی شرکت می نمود.

سید عبدالحسین طیب، سید محمدعلی صادقی، سید محمدعلی موحد‍‌سدهی

اساتید

• شیخ حسین رام پناه
• سید محمود شاهرودی
• شیخ حسین حلی
• میر سید علی فانی
• ابوالقاسم محمدی قهدریجانی
• محمدحسن عالم نجف آبادی
• سید مصطفی بهشتی نژاد
• محمدجواد اصولی
• محمدرضا جرقویه‌ای
• سید علی اصغر مدرس برزانی
• سید صدرالدین کوپایی
• سید حسین خادمی
• سید عبدالحسین طیب
• سید ابوالحسن شمس آبادی
• سید محمدباقر رجایی

او تا آخرین روزهای حضور در نجف، در درس میر سید علی فانی شرکت می نمود و پیوسته به دنبال استادش روان بود و به مدت ۲۰ سال تحقیقات فقه، اصول، کلام، رجال و تفسیر ایشان را ضبط و به رشته تحریر درآورد. برکت این آشنایی و استفاده از محضر این استاد، تقریرات دوره کامل اصول فقه در چهار جلد، طهارت و صلات در دوازده جلد و مقدار زیادی از کتاب صوم و خمس و زکات و مقداری از حج و اجازه آن استاد بزرگ را برای او در پی داشت.

سیره اخلاقی

آیت الله سید محمدعلی صادقی فقیهی متواضع، خوش اخلاق و مردمی بود. خود درب منزل را به روی مراجعه کنندگان می گشود و سپس آنان را بدرقه می کرد. به صله ارحام و تفقد از حال آنان اهمیت بسیار می داد. گاه برای رسیدگی به حال نیازمندان و فقرا فاصله های دور و کوچه های فراوانی را طی می کرد تا مثلاً به پیرزن بینوایی سرکشی کند.

تمام هفته ها بر سر مزار پدر و مادر خود در تخت فولاد حاضر می شد.

در هر مسجدی که وارد می شد، نماز تحیت می خواند. به قرائت قرآن کریم و زیارت عاشورا اهتمام خاصی داشت. تنفر شدیدی از غیبت کردن داشت و چنانکه کسی حتی از دشمنان او هم غیبت می کرد، او با ناراحتی برخاسته و مجلس را ترک می کرد.

نظم در زندگی و غنیمت شمردن عمر و نیز آراستگی ظاهری از دیگر خصوصیات او بود.

در دوران سکونت در نجف، به گفته همسرش به دلیل بدی وضع مالی از حداقل وسایل مورد نیاز و ضروری منزل استفاده می کردند و در منزلی اجاره ای دور از حرم تمامی سختیها را تحمل می نموده اند. آنچه در این دوران زندگی را قابل تحمل می نمود، هدف مقدس و ایمان زیاد بود.

آثار و فعالیت ها

تفسیر سوره جمعه

کتاب‌القصاص

تفسیر سوره لقمان

آثار

1. تقریرات دوره کامل درس اصول آیت الله فانی اصفهانی در چهار مجلد
2. کتاب الطهارة من شرح الشرایع (تقریر درس آیت الله فانی اصفهانی) در دوزاده جلد
3. تقریرات کتاب الاجارة
4. تقریرات کتاب الخمس و الزکاة و الصوم
5. المختار فی الجبر و الاختیار( تقریرات علامه فانی)
6. توحید و اثبات ذات و صفات از دیدگاه اسلام: دروس کلام و عقاید ایشان که بوسیله سید علی جزایری نگارش شده و به چاپ رسیده است
7. انواری از نهج البلاغه
8. تفسیر سوره جمعه
9. تفسیر سوره های لقمان، الحدید، سجده، تغابن و منافقون
10. رساله در فرق بین صغیره و کبیره
11. رساله در احکام بانک ها
12. رساله در عدم تحریف قرآن
13. فوائد رجالیه
14. رساله در علم امام
15. تحلیل تاریخی سقیفه و تفسیر آیه «انی جاعل فی الارض خلیفه»
16. ابحاث اخلاقیه: بیشتر راجع به اهمیت و فضیلت علم
17. درس های اخلاقی در هشت جلد
18. کتاب قضا در دو مجلد
19. کتاب حدود، دیات و تعزیرات
20. تعلیقه بر عروة الوثقی تا کتاب خمس
21. اجتهاد و تقلید
22. کتاب قصاص سه مجلد
23. دیوان اشعار
24. صید و ذباحه
25. الارث و الوصایا
26. تقریرات سید حسین خادمی

از ویژگیهای وی طبع شعر لطیفی بود که داشت. دیوان شعر و اشعار نغزی از ایشان برجای مانده است که از آن جمله سروده ای به مناسبت فرا رسیدن ماه محرم است:

ماه محرم آمـــد و عـــالـم ســـیاه شــــد		بهر عزای شاه شهیدان کربلا
آتش زدند یکسره بر قطب شیخ و شاب		ز آن آتش درون غریبان کربلا
شداشک و خون روان زسر و چشم انس و جان		زان خون که ریخت جسم عزيزان کربلا
در بارگاه قـــدس فتــاد آتش غضــــب		زان خیمه ها که سوخت ز مهمان کربلا
ای صادقی! مگو که چـه سـان آل مصطفی		رفتند پا برهنه مغیلان کربلا

فعالیت ها

او با شروع نهضت امام خمینی، در تمامی تظاهرات مردم حضور داشت و کمتر اعلامیه ای بود که امضای وی در پای آن نباشد.

وی بعد از ازدواج، دوباره به همراه همسر به عتبات عالیات بازگشت و در مدت یازده سال سکونت در نجف اشرف، علاوه بر تحصیل و تحقیق، به امر تدریس علوم حوزوی نیز می پرداخت.

از جمله فعالیت های اجتماعی ایشان پس از بازگشت به اصفهان، تدریس خارج فقه و اصول در مدرسه صدر بازار اصفهان است که از همان ابتدا شاگردان بسیاری به درس ایشان حاضر شدند.

وجود این فقیه گرانقدر منشأ آثار و خدمات زیادی بود که از آن جمله همکاری و کمک در ساخت بیش از چهل مسجد در استان های اصفهان، چهارمحال و بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد و کرمان را می توان ذکر کرد.

وفات

آیت الله سید محمدعلی صادقی در ۲۰ ربیع الثانی ۱۴۱۷ قمری (مطابق با ۱۵ شهریور ۱۳۷۵ ش)پس از چندین سال رنج ابتلا به بیماری پارکینسون دار فانی را وداع گفت و در گلستان شهدای (تکیه شهدا) اصفهان به خاک سپرده شد.

آیت الله العظمی صافی گلپایگانی در پیام ارتحال وی از ایشان چنین تعبیر میکند:

«از ارکان و استوانه های بزرگ روحانیت و حوزه علمیه اصفهان و از شخصیت های ممتازی بود که در ترویج دین مبین و تدریس و تربیت فضلا و طلاب و خدمات اجتماعی و عنایت به محرومان و مستضعفان مواضع مشکوره و خدمات جلیله داشت».

استاد میرزا فضل الله خان اعتمادی خوئی ضمن مرثیه ای در مادّه تاریخ وفات مرحوم صادقی گوید:

طبع «برنا» تا کند معلوم سال رحلتش گفت		بیتی را به ابجد از پی تاریخ آن
حلمی دین محمّد بود و احکام علی		صادقی روحانی راد و نکویِ اصفهان

پانویس

منابع

• مهدوی، سید مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.
• مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج3، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1392.