این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما

تفاوت میان نسخه‌های «محمدباقر صدیقین»

از دانشنامه حوزه علمیه اصفهان
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(در حال ویرایش)
سطر ۱: سطر ۱:
[[پرونده:محمدباقر صدیقین.jpg|بندانگشتی]]
[[پرونده:محمدباقر صدیقین.jpg|بندانگشتی]]
'''محمّد باقر بن  حسینعلی صدیقین'''(1307-1372ش) عالم و عارف حوزه علمیه اصفهان است که نزد مردم اصفهان استخاره‌ها و تعبیر خواب وی معروف بود.
'''محمّد باقر بن  حسینعلی صدیقین'''(1307-1372ش) عالم فاضل، عارف سالک ذاکر و دانشمند مدرس حوزه علمیه اصفهان است که نزد مردم اصفهان استخاره‌ها و تعبیر خواب وی معروف بود.


<br />
<br />


==زندگی‌نامه==
==زندگی‌نامه==
محمدباقر صدیقین اصفهانى فرزند [[حسینعلی بن محمد اسماعیل صدیقین اصفهانی|ملا حسین‏على]] در سال 1307 شمسى در شهر اصفهان دیده به جهان گشود. دوران تحصیلات ابتدایى را در دبستان اقدسیه که مؤسس و مدیر آن شیخ [[محمدحسین مشکاتى]] و شخصیتى فرهیخته، پرهیزکار و مؤدب به آداب بود گذراند. او پس از گذراندن چند کلاس دوران متوسطه، وارد بازار اصفهان شده و مدتى که در آنجا بود و شغل وى نویسندگى در دفاتر تجارى بود.


در کنار شغل مذکور به تحصیل علوم قدیمه نیز مشغول شد، به‌ویژه این که دوره‏ جامع‏ المقدمات را در [[مدرسه علمیه میرزا حسین|مدرسه‏ علمیّه‏ میرزا حسین]] اوّل بازار بیدآباد اصفهان زیر نظر استاد مرحوم آقا میرزا هاشم خوانسارى تمام کرد. کتاب سیوطى را نزد مرحوم [[آقا جمال خوانساری|آیت‏‌اللّه آقا جمال‌‏الدین خوانسارى]] و شرح نظام را با [[محمدجواد بن حاجی‌قهرمان اصولی اصفهانی|آقا شیخ محمدجواد اصولى]] در [[حوزه علمیه جده بزرگ|مدرسه‏ جده بزرگ]] به پایان رساند.
=== ولادت ===
محمدباقر صدیقین اصفهانى فرزند [[حسینعلی بن محمد اسماعیل صدیقین اصفهانی|ملا حسین‏على]] در سال 1307 شمسى در شهر اصفهان در منزل پدری اش، مقابل باغ حاجی، دیده به جهان گشود.


شیخ محمدباقر صدیقین حاشیه‏ ملا عبداللّه را نزد مرحوم آقا سیّد على دولت‏ آبادى در [[مدرسه علمیه نیم آورد|مدرسه‏ نیم‏‌آورد]] و منطق و منظومه‏ منطق و منظومه‏ حکمت را نزد عالم وارسته و متبحّر [[محمدحسین بن علی عاملی مشکینی|آقا شیخ محمدحسین مشکینى]] که از شاگردان مرحوم حکیم متأله شیخ محمد خراسانى بود تمام کرد. ضمن این که مغنى و مطوّل را نیز نزد استادانى چون مرحوم مشکینى، سیّد جواد غروى و مرحوم شیخ هبْ‏ اللّه هرندى در [[مسجد حکیم]] و [[حوزه علمیه صدر بازار اصفهان|مدرسه‏ صدر بازار]] اصفهان طى کرد.
=== خاندان ===
حاج محمدباقر صدیقین از همسر خود حاجیه خانم رفعت آقا رفائی از سادات زواره ای صاحب پنج پسر و دو دختر شد که جز دومین پسرش حاج حسین صدیقین که در اثر حادثه تصادف در سال ۱۳۷۹ ش بدرود حیات گفت سایر فرزندان در قید حياتند. حضرت آیت الحق و العرفان جناب آقای حاج شیخ حسن صدیقین یگانه روحانی خاندان به شمار می رود که در علم و عمل جانشین پدر و جد گرامی است.


در دانش‌‏هایى مانند فقه و اصول نیز از استادان متعدّدى بهره برد به طورى که شرح لمعه و فرائد را نزد مرحوم [[محمدرضا جرقویه ای|آیت‏ اللّه آقا شیخ محمدرضا جرقویه‌‏اى]] و مرحوم [[سید حسین موسوی|آیت‌‏اللّه حاج سیّد حسین موسوى خادمى]] و کفایه و قوانین را خدمت استاد مرحوم آیت ‏اللّه آقا [[سید علی‌اصغر مدرس برزانی|سیّد على ‏اصغر برزانى]] گذرانید.
=== تحصیلات ===
او پس از سپری کردن دوران کودکی و رشد و تربیت نزد والدین گرامی، تحصیلات خود را در مدارس جدید آغاز نمود.


در حکمت و علوم عقلى هم از استادان شایسته و ماهرى بهره برد. از جمله منظومه‏ حکمت و قسمتى از اسفار را در خدمت حکیم متأله [[صدر‌الدین هاطلی کوهپایی|حاج آقا سیّد صدرالدّین هاطلى کوپایى]] که از مشاهیر فضلاى آن زمان اصفهان و ایران بود در [[حوزه علمیه صدر بازار اصفهان|مدرسه صدر بازار اصفهان]] استفاده کرد. در همین راستا قسمت عمده‏ اسفار و خارج حکمت را هم از مجلس درس فیلسوف وارسته [[محمود مفید|آقا شیخ محمود مفید اصفهانى]] بهره برد و نیز مباحثى از شفا را هم نزد مرحوم [[سید علی نجف آبادی|آیت‏ اللّه حاج میر سیّد على نجف ‏آبادی]] فرا گرفت.
دوران تحصیلات ابتدایى را در دبستان اقدسیه که مؤسس و مدیر آن شیخ [[محمدحسین مشکاتى]] و شخصیتى فرهیخته، پرهیزکار و مؤدب به آداب بود گذراند  و سپس در مدرسه قدسیه که میرزا عبدالحسین قدسی و برادرش میرزا حسن قدسی آن را بنیان نهاده بودند، تا کلاس هفتم درس خواندو سپس در بازار به کسب و کار پرداخت.


محمدباقرصدّیقین مباحث بالاى فقهى و خارج سطح را از محضر فقهاى بزرگ اصفهان در آن زمان از جمله میر سیّد على بهبهانى و [[سید محمدرضا خراسانی|آقا حاج سیّد محمدرضا خراسانى]] و مقدارى از کفایه و خارج کفایه را هم نزد مرحوم [[سید عبدالحسین طیب|آقا سیّد عبدالحسین طیّب]] استفاده برد.
در کنار شغل مذکور به تحصیل علوم قدیمه نیز مشغول شد و در اوقات بين الطلوعین و شبها به مطالعه و تحصیل علوم حوزوی پرداخت.


شیخ محمدباقر صدیقین در اغلب ایام سال نیز در [[مسجد درب کوشک]] واقع در خیابان آیت‌‏اللّه طیّب که خود امامت آن را عهده‌دار بود، از طریق منبر، به وعظ و ارشاد و تبلیغ آیین جعفرى مبادرت می‌ورزید و منبرهاى بسیار مفید، گیرا و جذّابى به ویژه در مبحث ولایت ائمه‏ى معصومین (ع) داشت.
=== اساتید ===
مرحوم آقا میرزا هاشم خوانساری( دوره‏ جامع‏ المقدمات را در [[مدرسه علمیه میرزا حسین|مدرسه‏ علمیّه‏ میرزا حسین]]، اوّل بازار بیدآباد اصفهان، زیر نظر ایشان تمام کرد).


محمدباقر صدیقین به خواب تعبیر خواب نزد علما و مردم شناخته شده بود و بسیاری از افراد برای تعبیر خواب به وی مراجعه می‌نمودند. صدیقین در گرفتن استخاره نیز تبحری ویژه و تسلطی حیرت انگیز داشت و هر روز شمار بسیاری از مردم و مسئولان و روحانیون به درب منزل یا مسجد و یا از طریق تلفن و نامه به او مراجعه و استخاره می‌گرفتند. وی در انواع گوناگون  استخاره با قرآن و با تسبیح تسلط داشت و داشتن اجازه را برای شخص استخاره کننده لازم می‌دانست. پس از فوت ایشان فرزند وی شیخ [[حسن صدیقین]]  نیز در زمینه تعبیر خواب و استخاره معروف است.<br />
مرحوم [[آقا جمال خوانساری|آیت‏‌اللّه آقا جمال‌‏الدین خوانسارى]]( کتاب سیوطى را نزد ایشان در  [[حوزه علمیه جده بزرگ|مدرسه‏ جده بزرگ]] به پایان رساند).
 
[[محمدجواد بن حاجی‌قهرمان اصولی اصفهانی|آقا شیخ محمدجواد اصولى]]( شرح نظام را نزد ایشان در  مدرسه‏ جده بزرگ به پایان رساند).
 
مرحوم آقا سیّد على دولت‏ آبادی( حاشیه‏ ملا عبداللّه را  در [[مدرسه علمیه نیم آورد|مدرسه‏ نیم‏‌آورد]]  نزد ایشان به پایان رساند).
 
[[محمدحسین بن علی عاملی مشکینی|آقا شیخ محمدحسین مشکینى]] که از شاگردان مرحوم حکیم متأله، شیخ محمد خراسانى بود(‏ منطق و منظومه‏ حکمت را نزد ایشان تمام کرد).
 
سیّد جواد غروی ( مغنى و مطوّل را در [[مسجد حکیم]] و [[حوزه علمیه صدر بازار اصفهان|مدرسه‏ صدر بازار]] اصفهان طى کرد).
 
مرحوم مشکینى ( مغنى و مطوّل را در مسجد حکیم و مدرسه‏ صدر بازار اصفهان طى کرد، قسمت عمده خلاصه الحساب هيأت و قسمت عمده شرح نفیسی در طب).
 
مرحوم شیخ هبة‏ اللّه هرندى ( مغنى و مطوّل و معالم الاصول  را در مسجد حکیم و مدرسه‏ صدر بازار اصفهان طى کرد).
 
حاج سید محمدباقر ابطحی سدهی(  فقه و اصول)
 
حاج شیخ احمد فیاض( قسمتی از شرح لمعه را از محضر ایشان استفاده کرد).
 
مرحوم [[محمدرضا جرقویه ای|آیت‏ اللّه آقا شیخ محمدرضا جرقویه‌‏اى]] ( فرائد)
 
مرحوم [[سید حسین موسوی|آیت‌‏اللّه حاج سیّد حسین موسوى خادمى]] ( فرائد)
 
مرحوم آیت ‏اللّه آقا [[سید علی‌اصغر مدرس برزانی|سیّد على ‏اصغر برزانى]]( کفایه و قوانین)
 
در حکمت و علوم عقلى هم از استادان شایسته و ماهرى بهره برد. از جمله در خدمت حکیم متأله
 
[[صدر‌الدین هاطلی کوهپایی|حاج آقا سیّد صدرالدّین هاطلى کوپایى]] که از مشاهیر فضلاى آن زمان اصفهان و ایران بود( منظومه‏ حکمت و قسمتى از اسفار را  در مدرسه صدر بازار اصفهان از محضر ایشان استفاده کرد).
 
[[محمود مفید|آقا شیخ محمود مفید اصفهانى]] ( قسمت عمده‏ اسفار و خارج حکمت را هم از مجلس درس این فیلسوف وارسته بهره برد).
 
مرحوم [[سید علی نجف آبادی|آیت‏ اللّه حاج میر سیّد على نجف ‏آبادی]]( مباحثى از شفا را هم نزد ایشان فرا گرفت).
 
میر سیّد على بهبهانى رامهرمزی(  مباحث بالاى فقهى و خارج سطح)
 
[[سید محمدرضا خراسانی|آقا حاج سیّد محمدرضا خراسانى]](  مباحث بالاى فقهى و خارج سطح) 
 
مرحوم [[سید عبدالحسین طیب|آقا سیّد عبدالحسین طیّب]] ( مقدارى از کفایه و خارج کفایه را هم  در مسجد ایشان (مسجد شیش) خواند).
 
حاج شیخ محمود مفید( خارج حکمت با یک دوره اصول عقاید استدلالی)
 
حاج آقا رحیم ارباب( شرح تجرید علامه حلی را نزد ایشان آموخت).
 
حاج میرزا علی آقا شیرازی ( قسمتی از اخلاق را از محضر ایشان بهره مند گردید). (صدیقین، زندگی نامه خود نوشت)
 
آقا میرزا علی نمازی شیرازی، حکیم الهی و عارف صمدانی( صاحب الطائف العرفان از شیوخ ذهبيه و از اساتید دانشگاه تهران که از اساتید حکمت و عرفان محمدباقر صدیقین بود). (صدوقی، ص۱۸۵)
 
گفتنی است که، حاج شیخ محمدباقر صدیقین از سوی آیت الله حاج میر سید علی بهبهانی به اخذ اجازه روایت از کتب اربعه نیز نائل شد و نیز در شهر قم از سوی مرجع عظيم الشأن وفقيه اعظم، آیت الله بروجردی که پیش از این حاج ملا حسینعلی در نامه ای از ایشان خواسته بود تا پسرش بدست او معمم شود، به کسوت روحانیت درآمد.
 
=== شاگردان ===
شیخ مهدی اجلالیان
 
شیخ رسول شریفیان
 
دکتر غلامحسین عمادزاده
 
رحمانی
 
میرلوحی
 
عبدالکریم جباری، سنایی
 
خانم واثقی
 
خانم مقدم
 
خانم فاریابی
 
خانم کرباسی
 
== سیره عبادی ==
حاج شیخ محمد باقر صدیقین از همان دوران تحصیل، همانند پدر بزرگوارش از ریاضت و مجاهده نفس و تصفيه روح غافل نبود و در پیشرفت معنوی و تکامل روحی اش از ارواح مقدس انبیا استمداد می جست.
 
در زندگی نامه خود نوشت ایشان آمده است:« در علوم عملی شرعی با استمداد از روح پدر بزرگوار وحيـد عـصـر، متقـی ولـوى علوی مهدوی، آیت الله حاج ملا حسـيـن علـى صـديقين، استخراج از ارواح اموات و کشف اعداد، استفاده های معنوی و برای بقاء آن از روح پرفتوح حاج شیخ حســـن علـــى اصفهانی و شفاعت آن ارواح خدمت ثامن الائمه و راهنمای اولیا و بزرگان در علوم غریبه بهره مند گردیده که اگر نبود ترس از عوام الناس در ظهور بعض از علوم خداوند عنایات زیاد فرموده».
 
از دیگر اموری که برکات معنوی بسیاری برای ایشان به همراه داشته زیارت شیخ عطار و نیز خواندن نماز جعفر طیار بوده است. « از قبر مرحوم شیخ عطار خیلی بهره برده از خواندن نماز جعفر در حرم حضرت ثامن الائمه ( ع) بسیار بهره گرفته و دستورات و بعضی از مواهب و موهبتهای عجیب و غریب بدست آمده».
 
صديقين عارفی متشرع و سالکی متعبد بوده و در انجام واجبات و مستحبات و ترک محرمات و مکروهات بسیار ملتزم بود به خواندن قرآن و به ویژه سوره های توحید و دهر بسیار مقید و همواره در ساعات بین الطلوعین ادعیه وارده و نیز اذکاری مانند یا فتاح، لاحول و لا قوة الا بالله استغفار و صلوات را میخواند و به دیگران نیز سفارش میکرد زیارت عاشورایش پیش از شروع درس ترک نشد در روزهای جمعه نماز امام زمان (عج) و در عصرهای آن دعای سمات را همواره می خواند. او دائم الذکر بود و همواره لبانش به ذکر و قلبش به یاد خدا مشغول بود و ذکر لااله الا الله را زمزمه می کرد و به اهلش نیز سفارش می فرمود.
 
شیخ محمدباقر صديقين سالیان متمادی در مسجد درب کوشک همانند پدر بزرگوارش حاج ملا حسینعلی اقامه جماعت می نمود و مقید بود که در هر سه وقت صبح، ظهر و عصر و مغرب و عشا درب مسجد باز بوده و نماز جماعت را برگزار نماید و بویژه در سحرها حال و هوای خاصی داشت و تعقیبات نماز صبح را با صوت زیبایش زمزمه و قرائت می فرمود.
 
در اغلب ایام سال برنامه منبر و وعظ و سخنرانی او در مسجد برپا بود و با دلسوزی تمام و از روی صدق و اخلاص به ارشاد و هدایت مردم می پرداخت. تمامی شبهای ماههای محرم و صفرف پس از نماز مغرب و عشا و نیز صبح های محرم پس از نماز صبح، شبهای ماههای جمادی الاولی و جمادی الثانی، به مناسبت ایام فاطمیه (ع)، روزهای ماه مبارک رمضان، پس از نماز ظهر و عصر و نیز شبهای قدر، وعظ و خطابه او ترک نمی شد. عشق و محبت و ولایت زیربنای سخنان او را تشکیل میداد با نگاهی عمیق به شخصیت امام عصر (عج) و احوال و صفات ایشان به تفسیر آیات کهف و سوره نمل و یا شرح زیارت جامعه و دعای افتتاح و دعای عهد می پرداخت و همواره مقید بود که سخنرانی خود را پس از ذکر خطبه و صلوات با بیان احکام شرعی آغاز کند. روز اول ماه شوال هر سال به مناسبت حلول عيد سعيد فطر مسجد درب کوشک صفای خاصی داشت و آیت الله صدیقین نزدیک سحر برای مراسم احیا به مسجد میآمد و پس از نماز صبح و صرف افطار نماز عید به امامت ایشان با جمعیت بسیار برپا می شد و آنگاه خطبه نماز عید را با شور و سوز می خواند و میگفت و میگریست و مخاطبان را بشدت تحت تأثیر قرار میداد در دهه آخر ماه صفر نیز در منزل صديقين، صبحها از نماز تا یکی دو ساعت مانده به ظهر، مراسم سوگواری برپا بود و علما فضلا، خطبا، وعاظ و مداحان مشهور از اصفهان و سایر شهرها در آن شرکت و به ایراد سخنرانی و ذکر مصائب اهل بیت و بیان احکام و اخلاقیات می‌پرداختند.
 
بسیاری از بزرگان مانند حضرات آیات سید حسین خادمی، شیخ حسن صافي، سيد مصطفی مهدوی هرستانی و سید محمدعلي موحد ابطحی در این مراسم شرکت و فقیه مفسر خطیب علامه آیت الله حاج سيد عبدالحسين طيب هر سال یک روز در منزل صديقين برفراز منبر به وعظ و خطابه می پرداخت و وعاظ و خطیبان دانشمندی مانند سيد ضياء الدين تجویدی شیخ محمدتقی فهامی، منصورزاده و مانند آنان بر منبر می رفتند.
 
'''توصیه های  آیت الله صدیقین به اهـل ذکر و سلوک'''
 
از آن جایی که تمام افراد عاقل از گناه، متنفر و مشمئزاند و علاقه دارند که گناه نکنند؛ بهترین راه گناه نکردن آن است که قلب و دل از محبت خدا پر شود که در اثر این پر شدن قلب از محبت، گناهی انجام نخواهد گرفت زیرا صدور هر فعلی از دل و قلب انجام می گیرد و هر جوارحی هر چه ببیند و هرچه حس کند، بر قلب و دل اثر گذارد و وقتی که دل از محبت پر دیگر هیچ گونه فعلی که بر خلاف محبت باشـد صـادر نگردد و لذا دستور است که از خداوند بخواهیم که چنانکه محبت خود را بر دل انبیاء و اولیا قرار داده و آنان با این محبت به اختیار خود گرد هیچ گناهی نرفته و فکر هیچ معصیتی به خودشان راه ندادند بر ما نیز چنین لطف و عنایت نماید؛ زیرا محب و عاشق خلاف نظر محبوب را نتواند تصور و تفکر کند و در ادعیه رسیده: «فاجعــل نفسى... محبة لصفوة اولیائک محبوبه فی ارضک و سمائک» یا « اللهم حبب محبتك على قلبي كما اجبت محبتک علی قلب محمد و آل محمـد بـر ایــن اسـاس محبت مانند سایر تأثیرات نفساني تدريجي الحصول و تدريجي الصعود میباشد و آنان که عشق به خدا و اولیای خدا دارند با طی کردن پله های نردبان محبت و در هر مرتبه خود را ساختن و بانظر و توجه به محبوب از او
 
کمک گرفتن سیر صعودی کنند تا به مرتبه وحدت محبوب و محب برسند درسهایی از ولایت دفتر هشتم).
 
گر کسی بخواهد آشکار و بیرونش عالی شود باید سر و درونش را اصلاح کند. همان گونه که اگر می خواهیم گل زیبا ،شود نباید فقط ظاهرش را رنگ زد بلکه بایستی از ریشه و خاک تقویتش نمود و این امر، راهش ریاضتهای شرعی است ریاضت یعنی تبدیل حالت مذموم و زشت به حالت ممدوح و زیبا. برای مثال انسان هم حسود است هم نیکخواه مردم و می خواهد حسادت را به نیکخواهی تبدیل کند، زیرا حسادت گونه ای رقابت است که هم در جهت مثبت و هم در جهت منفی میتواند قرار گیرد ریاضت با رشد دادن سر دو عامل منفی یکی عوامل خودی و درونی مانند شهوت و غضب و وهم و دیگری عوامل بیرونی مانند ریاست لذت و ... را دفع کرده و عامل سومی را فراهم می آورد که عبارت از تقویت نفس بواسطه پیوند دادن آن با نفس مطمئنه است. این امر در مقام عمل به ۱۵ شرط وابسته است که عبارتند از ۱ آگاهی از اوامر و دستورات امامان معصوم عليهم السلام در تمامی شبهات، چه پیدا و چه پنهان ۲ پیوسته با طهارت بودن .. خلوت گزیدن ٤. سکوت اختیار کردن .۵ خودداری از خوردنی ها و پوشیدنی های شبهه ناک .٦ اعتدال در خوردن و آشامیدن ترک خواست و تقلیل خواب ۸ ذکر به دوام با حضور دل ۹ نفی خواطر .۱۰ تقویت ارتباط با ائمه علیهم السلام ۱۱ تخلیه و تزکیه ۱۲ آگاهی بر آداب ریاضت ۱۳. استقامت در تمام مقامات .١٤ آگاهی و شناختن عنایات و آثار و الطاف ائمه (ع) .١٥. مواظبت بر تقرب و تمكين نسبت به ائمه (ع) و خوف از دست دادن ایـــن حالت.( فرازهایی از مباحث جلسات ولایت)
 
== جایگاه ==
 
=== جایگاه علمی ===
ایشان در لابلای ختومات و توسلات از علم جفر و علم اعداد، نکاتی را استخراج می فرمود و با توسلات و تجارب خودش به مطالبی جدید می‌رسید.
 
همچنین با توجه به تسلطی که در علوم غریبه داشت، از علم اعداد و برخی دانشهای باطنی دیگر، به ویژه در جلسات ولایت، نکاتی بدیع و شگفت استخراج می فرمود.
 
او در رشته های فقه ،اصول، کلام، حکمت، عرفان، اخلاق و تفسير تدریس می نمود. در اوایل صبح، متاجر و فرائد شیخ انصاری و سپس خارج عروه الوثقى طباطبایی یزدی را درس می گفت.
 
در تدریس عروه از شروح آن، مانند مستمسک آیت الله حکیم و تنقیح آیت الله خـویـی بـهـره می برد و در تطبیق آیات و روایات تحقیق و بررسی می نمود و گاهی لطایفی شگفت از متن روایات استخراج می نمود.
 
او کتابهایی مانند مختصر نافع محقق حلی را نیز برای بعضی از طلاب درس میداد. در حوزه منطق، کلام و حکمت و عرفان نیز متونی مانند حاشيه ملا عبدالله شرح تجرید الکلام علامه حلی اسفار اربعه ملاصدرا و شرح گلشن راز شبستری را تدریس می کرد.
 
از جمله جلساتی که به گونه ای منظم هفته ای یکبار روزهای پنج شنبه در منزل ایشان برگزار میشد، جلسات «ولایت» بود. شیخ محمدباقر صدیقین به مباحث ولایت، عنایتی خاص داشت و مطابق سلیقه و شیوه خود به طرح نکات ظریف و شگفتی درباره ولایت و تطبیق آیات و روایات و مباحث گوناگون دیگر در این خصوص می پرداخت. جلسات ولایت ابتدای صبح هر پنج شنبه با حضور شماری از آقایان و بانوان حوزوی و دانشگاهی برگزار و استاد با شور و علاقه خاصی مباحث خود را مطرح می‌نمود و در خلال مباحث، در پاسخ به برخی پرسشها با شاگردان به گفتگو می پرداخت. پاره ای از مباحث این جلسات توسط نگارنده و بعضی دیگر از حاضران در جلسه نوشته شده و بسیاری از مباحث نیز با نوار کاست ضبط شده که در مجموع، شصت و چهار جلسه تا کنون به نگارش درآمده است.
 
=== جایگاه اجتماعی ===
گاهی مردم برای پیش بینی برخی حوادث به او مراجعه میکردند و از او اموری مانند: افشای سرقت، خبر از آینده، کنجکاوی در احوال دیگران و مواردی از این قبیل را از او درخواست می‌کردند که او به سبب نگرانی از سوء ا ستفاده مردم و نیز فرار از شهرت، از بروز علوم باطنی و اظهار نظر در این گونه موارد خودداری می فرمود
 
از جمله کرامات صدیقین، که برای مردم پس از فوتش آشکار شد، ماجرای گرفتن عیدی از سوی امام هفتم (ع)بود، حاج شیخ حسن صدیقین از قول پدرش نقل میکند که:« ایشان فرمود، روز تولد حضرت امام محمدباقر (ع)، در ماه رجب به زیارت امام همام، باب الحوائج، حضرت موسى بن جعفر (ع) رفتم و خطاب به آن حضرت عرض کردم، امروز روز تولد امام باقر (ع) است و اسم من هم محمد باقر است و از شما عیدی می‌خواهم، سپس نماز حاجت خواندم و در این هنگام بود که به من الهام شد که سکه شما زیر مهرتان است، این سکه اکنون نزد جناب آقای حاج شیخ حسن صدیقین موجود است».
 
همچنین آقای حاج شیخ حسن نقل کرد که، سید عبدالکریم کشمیری از صدیقین درباره ارواح قدسی در تخت فولاد پرسید و ایشان عارف کامل بابارکنای شیرازی را توصیه کرد.
 
تعبیر خواب و استخاره؛
 
تعبیر رویا یا خوابگزاری از پدیده های مهم در اسلام به شمار می رود که بازتاب گسترده ای در منابع اسلامی و نیز در حیات فردی و اجتماعی و فرهنگی مسلمانان داشته است. در دوران اخیر در شهر اصفهان خوابگزاری مانند حاج شیخ محمدباقر صدیقین کمتر دیده و شنیده شده است. از مسؤولان سیاسی و مدیران و وزیران آن گرفته تا عالمان و روحانیون و دانشمندان و عامه مردم و نیز ایرانیان خارج از کشور در تعبیر خواب و نیز استخاره به ایشان مراجعه می کردند. صدیقین سخن خواب بیننده را بدرستی گوش میداد و بدون شتاب در تعبیر شرایط بسیاری مانند تفاوت حالات بیننده خواب نیست و مافی الضمیر او و دیگر عناصر رؤیا را در نظر میگرفت و آنگاه به گونه های مختلف از روی نام کامل یا بخشی از نام اشخاص براساس آیات و روایات مثلها صورت معنا و کلمات و نیز برحسب اوقات و زمان خواب به تعبیر رویا پرداخته و نکاتی شگفت بیان میفرمود؛ گاهی برای بیننده خواب مشخص میکرد که رؤیای او از خواب های پریشان و
 
حاصل توهمات او بوده و یا از جمله رؤیاهای صادقه شفاف به شمار میرود صدیقین می فرمود به سه طریق می توان به علم تعبیر رؤیا دست یافت: یا از راه تتبع و مطالعه آثار و تجربیات قدما درباب تعبیر خواب یا از
 
طریق ریاضت و امساک از پاره ای امور و یا بواسطه موهبت و عنایت وی دانش خود را از نمونه سوم می دانست. او پس از آنکه در ایام جوانی در اثر خواندن بعضی اذکار بر ارواح مؤمنان در تخت فولاد به احوال و اعمالی از جمله تسخیر گروهی از موجودات دست یافته آن را کنار گذاشته بود در سفری به مشهد و سپس رضوی، از حضرت ثامن الحجج (ع) درخواست عنایتی نموده و از ناحیه آن حضرت ندا میرسد که «ما به شما علم تعبير رؤيا دادیم».
 
صديقين در گرفتن استخاره نیز تبحری ویژه و تسلطی حیرت انگیز داشت و هر روز شمار بسیاری از مردم و مسؤولان و روحانیون به درب منزل یا مسجد و یا از طریق تلفن و نامه به او مراجعه و استخاره ی گرفتند وی در انواع گوناگون استخاره با قرآن و با تسبيح تسلط داشت و داشتن اجازه را برای شخص استخاره کننده لازم میدانست گاهی، استخاره های ایشان شبه کرامت بود به گونه ای که از نیت و درون شخص خبر میداد یا پاره ای مشکلات او را از این طریق رفــع می نمود یا از آینده اطلاع می داد و حتی در پاره ای موارد، برخی از حوادث آینده کشور را پیش بینی می کرد.
 
== آثار و فعالیت ها ==
 
=== آثار ===
از مجموع دروس . جلسات، مباحث، منبرها و دست نوشته های شیخ محمدباقر صديقين، آثاری در حکمت ،اخلاق ،تفسیر، حدیث و اذکار به شرح زیر باقی مانده است . دروس اسفار اربعه ملاصدرا شرح و تفسیر وی بر عبارات اسفار ملاصدرا که برای تنی چند از فضلا تدریس کرده و نوارهای کاست آن موجود است.
 
۲ مباحثی در تفسیر قرآن کریم که نوارهای آن موجود است. ..
 
3.مباحث متنوع و گوناگون در تاریخ، تفسیر، حدیث و اخلاق که حاصل سخنرانیهای ایشان در مسجد بوده و شماری از نوارهای آن موجود است.
 
4.رساله ای در اسرار و خواص ذکر نادعلی این رساله با ذکر حدیثی از سفینه البحار به نقل از دیوان منسوب به امیرالمؤمنین آغاز می شود
 
5. زندگی نامه خود نوشت مؤلف.
 
6.درسهایی از ولایت سلسله مباحثی پیرامون ولایت که هشت جزوه از آن در قطع جیبی از حدود سالهای ١٣٦۲ تا ١٣٦٩ چاپ و منتشر گردید.
 
7.سلسله مباحث جلسات ولایت» که از سال ٦٣ش آغاز و تا حدود اواخر عمر مؤلف ادامه داشت .مبنای کلی صدیقین در مباحث ولایت براین پایه است که به نظر ایشان اهل ولايت معتقدند خداوند انسان را برحسب آیات رسیده با استعدادها، نیروها و آنچه سبب پیشرفت اوست آفرید.
 
8.«تفسیر سورۂ والتین و زیتون» در شش قسمت.
 
9. «اهمیت علم و قرائت قرآن از دیدگاه قرآن و ولایت» که برخی از عناوین اصلی آن عبارتند از: «وظیفه ما در برابر قرآن از دید ،ولایت تدبر در قرآن قرآن و ولایت حیات از دید قرآن و ولایت کتاب و ولایت علم الكتاب امام ،مبين متقين فکر ولایت، محبت و مودت از قرآن و ولایت هدایت از دید قرآن و ولایت، آنهایی که از نظر قرآن از نور ولایت تهی هستند ضررهای فردی فقدان ولایت مانند نفاق، خدعه، مرض، ضررهای اجتماعی فقدان ولايت مثل فساد، سفاهت و استهزاء، چگونگی بستن دربهای فهیم.
 
۱۰. رابطه انسان با فکر که شامل چهل قسمت می شود.
 
۱۱ .جزوه ای در احادیث و روایات اهل بیت که راجع به فقه آل محمد (ص) جمع آوری و تألیف کرده
 
=== فعالیت ها ===
او پس از گذراندن چند کلاس دوران متوسطه، به سبب پاره ای جهات شرعی و اخلاقی از ادامه تحصیل در مدارس جدید منصرف و به کسب و کار در  بازار اصفهان مشغول شد و مدتى در آنجا به نویسندگى در دفاتر تجارى اشتغال داشت.
 
مدتی نیز به شغل ریسندگی در بازار و مدتی نیز همراه با آقایان حــاج آقا مهدی شکرانی و حاج رضا عمادزاده به شغل پارچه فروشی یا عینک فروشی اشتغال داشت.
 
شیخ محمدباقر صدیقین در اغلب ایام سال نیز در [[مسجد درب کوشک]] واقع در خیابان آیت‌‏اللّه طیّب که خود امامت آن را عهده‌دار بود، از طریق منبر، به وعظ و ارشاد و تبلیغ آیین جعفرى مبادرت می‌ورزید و منبرهاى بسیار مفید، گیرا و جذّابى به ویژه در مبحث ولایت ائمه‏ معصومین (ع) داشت.
 
محمدباقر صدیقین به  تعبیر خواب نزد علما و مردم شناخته شده بود و بسیاری از افراد برای تعبیر خواب به وی مراجعه می‌نمودند. صدیقین در گرفتن استخاره نیز تبحری ویژه و تسلطی حیرت انگیز داشت و هر روز شمار بسیاری از مردم و مسئولان و روحانیون به درب منزل یا مسجد و یا از طریق تلفن و نامه به او مراجعه و استخاره می‌گرفتند. وی در انواع گوناگون  استخاره با قرآن و با تسبیح تسلط داشت و داشتن اجازه را برای شخص استخاره کننده لازم می‌دانست. پس از فوت ایشان فرزند وی شیخ [[حسن صدیقین]]  نیز در زمینه تعبیر خواب و استخاره معروف است.<br />آیت الله صدیقین بیشترین ایام عمر خود را در منزل می‌گذراند و طلاب و فضلای علوم دینی را نیز در منزل شخصی اش تعلیم می‌داد.
 
از جمله خدمات اجتماعی ایشان میتوان به عضویت در هیأت مدیریه حسینیه اصفهانیها در مشهد مقدس و همچنین نقش مؤثر ایشان در خرید و ساختن بقعه برای شهید شمس آبادی اشاره کرد.


==وفات==
==وفات==
[[پرونده:تکیه کازرونی.jpg|بندانگشتی|تکیه کازونی در تخت فولاد اصفهان]]
[[پرونده:تکیه کازرونی.jpg|بندانگشتی|تکیه کازونی در تخت فولاد اصفهان]]
ایشان در سنّ نزدیک به هفتاد سالگى در 29 آبان 1372 شمسی؛ 5 جمادى ‏الثانى سال 1414 هجری قمری  به جهان باقى شتافت. مردم اصفهان پیکر وی را از مسجد درب‏ کوشک تا [[تخت فولاد]] تشییع کردند و در [[تکیه‏ کازرونى]] جنب قبر پدر بزرگوارش به خاک سپردند<ref> روضه رضوان، صص 222-215.</ref>.<ref>مهدوی، اعلام اصفهان، ج2، صص92-91.</ref>
ایشان در سنّ نزدیک به هفتاد سالگى در 29 آبان 1372 شمسی؛ 5 جمادى ‏الثانى سال 1414 هجری قمری  به جهان باقى شتافت. مردم اصفهان پیکر وی را از مسجد درب‏ کوشک تا [[تخت فولاد]] تشییع کردند و در [[تکیه‏ کازرونى]] جنب قبر پدر بزرگوارش به خاک سپردند<ref> روضه رضوان، صص 222-215.</ref>.<ref>مهدوی، اعلام اصفهان، ج2، صص92-91.</ref>
حاج آقا محمدباقر صدیقین در چند سال باقی مانده به پایان عمر دو بار دچار حمله قلبی شد که بار نخست برای معالجه به لندن رفت و بار دوم در سفر به خانه خدا در ایام حج دچار حمله قلبی شد که بلافاصله پس از بازگشت در تهران بستری و مدتی تحت معالجه بود. این عارف سالک و ذاکر عابد، که از مدافعان پرشور ولایت علوی و مهدوی بود، جمعه شب ٤ جمادى الاخر ١٤١٤ق باز دچار حمله قلبی شد؛ اما این بار دوام نیاورد و پس از انتقال به بیمارستان خورشید در اوایل روز شنبه ۵ جمادی الاخر ١٤١٤ق /٢٩ آبان ۱۳۷۲ش در سن نزدیک به هفتاد سالگی چشم از جهان فروبست. وفات او مصادف با ایام فاطمیه شد که بسیار به آن بانوی گرامی عشق میورزید و در شب پیش از وفات، توسلی جانسوز به سرور بانوان جهان داشت (کرباسی زاده، ۱۳۸۰ ص ۹۱؛ همو، ۱۳۸۸، ص ۲۵۹ روز درگذشت این عالم فرهیخته و عارف دلسوخته شهر اصفهان یکپارچه عزادار شد و مریدان و علاقمندان او و و عموم مردم اصفهان با اشک و ماتم به سوگواری پرداختند و پیکرش از مسجد درب کوشک تا تخت فولاد بیش از ده کیلومتر بر روی دست تشییع کردند و در میان آه و ناله و ضجه مردم در تکیه کازرونی جنب قبر پدرش حاج ملا حسینعلی به خاک سپردند. فضل الله اعتمادی در ماده تاریخ وفات وی چنین سروده است:
با حسین و علی شود محشور
دو سمی پدر بخلد برین
کرد برنا سؤال از طبعش
سال فوت و را بحال حزین
گفت از راه صدق صدیقین
باقر علم بود و یاور دیــن 
==پانویس==
==پانویس==
<references />
<references />

نسخهٔ ‏۱۱ بهمن ۱۴۰۱، ساعت ۱۶:۴۳

محمدباقر صدیقین.jpg

محمّد باقر بن حسینعلی صدیقین(1307-1372ش) عالم فاضل، عارف سالک ذاکر و دانشمند مدرس حوزه علمیه اصفهان است که نزد مردم اصفهان استخاره‌ها و تعبیر خواب وی معروف بود.


زندگی‌نامه

ولادت

محمدباقر صدیقین اصفهانى فرزند ملا حسین‏على در سال 1307 شمسى در شهر اصفهان در منزل پدری اش، مقابل باغ حاجی، دیده به جهان گشود.

خاندان

حاج محمدباقر صدیقین از همسر خود حاجیه خانم رفعت آقا رفائی از سادات زواره ای صاحب پنج پسر و دو دختر شد که جز دومین پسرش حاج حسین صدیقین که در اثر حادثه تصادف در سال ۱۳۷۹ ش بدرود حیات گفت سایر فرزندان در قید حياتند. حضرت آیت الحق و العرفان جناب آقای حاج شیخ حسن صدیقین یگانه روحانی خاندان به شمار می رود که در علم و عمل جانشین پدر و جد گرامی است.

تحصیلات

او پس از سپری کردن دوران کودکی و رشد و تربیت نزد والدین گرامی، تحصیلات خود را در مدارس جدید آغاز نمود.

دوران تحصیلات ابتدایى را در دبستان اقدسیه که مؤسس و مدیر آن شیخ محمدحسین مشکاتى و شخصیتى فرهیخته، پرهیزکار و مؤدب به آداب بود گذراند و سپس در مدرسه قدسیه که میرزا عبدالحسین قدسی و برادرش میرزا حسن قدسی آن را بنیان نهاده بودند، تا کلاس هفتم درس خواندو سپس در بازار به کسب و کار پرداخت.

در کنار شغل مذکور به تحصیل علوم قدیمه نیز مشغول شد و در اوقات بين الطلوعین و شبها به مطالعه و تحصیل علوم حوزوی پرداخت.

اساتید

مرحوم آقا میرزا هاشم خوانساری( دوره‏ جامع‏ المقدمات را در مدرسه‏ علمیّه‏ میرزا حسین، اوّل بازار بیدآباد اصفهان، زیر نظر ایشان تمام کرد).

مرحوم آیت‏‌اللّه آقا جمال‌‏الدین خوانسارى( کتاب سیوطى را نزد ایشان در مدرسه‏ جده بزرگ به پایان رساند).

آقا شیخ محمدجواد اصولى( شرح نظام را نزد ایشان در مدرسه‏ جده بزرگ به پایان رساند).

مرحوم آقا سیّد على دولت‏ آبادی( حاشیه‏ ملا عبداللّه را در مدرسه‏ نیم‏‌آورد نزد ایشان به پایان رساند).

آقا شیخ محمدحسین مشکینى که از شاگردان مرحوم حکیم متأله، شیخ محمد خراسانى بود(‏ منطق و منظومه‏ حکمت را نزد ایشان تمام کرد).

سیّد جواد غروی ( مغنى و مطوّل را در مسجد حکیم و مدرسه‏ صدر بازار اصفهان طى کرد).

مرحوم مشکینى ( مغنى و مطوّل را در مسجد حکیم و مدرسه‏ صدر بازار اصفهان طى کرد، قسمت عمده خلاصه الحساب هيأت و قسمت عمده شرح نفیسی در طب).

مرحوم شیخ هبة‏ اللّه هرندى ( مغنى و مطوّل و معالم الاصول را در مسجد حکیم و مدرسه‏ صدر بازار اصفهان طى کرد).

حاج سید محمدباقر ابطحی سدهی( فقه و اصول)

حاج شیخ احمد فیاض( قسمتی از شرح لمعه را از محضر ایشان استفاده کرد).

مرحوم آیت‏ اللّه آقا شیخ محمدرضا جرقویه‌‏اى ( فرائد)

مرحوم آیت‌‏اللّه حاج سیّد حسین موسوى خادمى ( فرائد)

مرحوم آیت ‏اللّه آقا سیّد على ‏اصغر برزانى( کفایه و قوانین)

در حکمت و علوم عقلى هم از استادان شایسته و ماهرى بهره برد. از جمله در خدمت حکیم متأله

حاج آقا سیّد صدرالدّین هاطلى کوپایى که از مشاهیر فضلاى آن زمان اصفهان و ایران بود( منظومه‏ حکمت و قسمتى از اسفار را در مدرسه صدر بازار اصفهان از محضر ایشان استفاده کرد).

آقا شیخ محمود مفید اصفهانى ( قسمت عمده‏ اسفار و خارج حکمت را هم از مجلس درس این فیلسوف وارسته بهره برد).

مرحوم آیت‏ اللّه حاج میر سیّد على نجف ‏آبادی( مباحثى از شفا را هم نزد ایشان فرا گرفت).

میر سیّد على بهبهانى رامهرمزی( مباحث بالاى فقهى و خارج سطح)

آقا حاج سیّد محمدرضا خراسانى( مباحث بالاى فقهى و خارج سطح)

مرحوم آقا سیّد عبدالحسین طیّب ( مقدارى از کفایه و خارج کفایه را هم در مسجد ایشان (مسجد شیش) خواند).

حاج شیخ محمود مفید( خارج حکمت با یک دوره اصول عقاید استدلالی)

حاج آقا رحیم ارباب( شرح تجرید علامه حلی را نزد ایشان آموخت).

حاج میرزا علی آقا شیرازی ( قسمتی از اخلاق را از محضر ایشان بهره مند گردید). (صدیقین، زندگی نامه خود نوشت)

آقا میرزا علی نمازی شیرازی، حکیم الهی و عارف صمدانی( صاحب الطائف العرفان از شیوخ ذهبيه و از اساتید دانشگاه تهران که از اساتید حکمت و عرفان محمدباقر صدیقین بود). (صدوقی، ص۱۸۵)

گفتنی است که، حاج شیخ محمدباقر صدیقین از سوی آیت الله حاج میر سید علی بهبهانی به اخذ اجازه روایت از کتب اربعه نیز نائل شد و نیز در شهر قم از سوی مرجع عظيم الشأن وفقيه اعظم، آیت الله بروجردی که پیش از این حاج ملا حسینعلی در نامه ای از ایشان خواسته بود تا پسرش بدست او معمم شود، به کسوت روحانیت درآمد.

شاگردان

شیخ مهدی اجلالیان

شیخ رسول شریفیان

دکتر غلامحسین عمادزاده

رحمانی

میرلوحی

عبدالکریم جباری، سنایی

خانم واثقی

خانم مقدم

خانم فاریابی

خانم کرباسی

سیره عبادی

حاج شیخ محمد باقر صدیقین از همان دوران تحصیل، همانند پدر بزرگوارش از ریاضت و مجاهده نفس و تصفيه روح غافل نبود و در پیشرفت معنوی و تکامل روحی اش از ارواح مقدس انبیا استمداد می جست.

در زندگی نامه خود نوشت ایشان آمده است:« در علوم عملی شرعی با استمداد از روح پدر بزرگوار وحيـد عـصـر، متقـی ولـوى علوی مهدوی، آیت الله حاج ملا حسـيـن علـى صـديقين، استخراج از ارواح اموات و کشف اعداد، استفاده های معنوی و برای بقاء آن از روح پرفتوح حاج شیخ حســـن علـــى اصفهانی و شفاعت آن ارواح خدمت ثامن الائمه و راهنمای اولیا و بزرگان در علوم غریبه بهره مند گردیده که اگر نبود ترس از عوام الناس در ظهور بعض از علوم خداوند عنایات زیاد فرموده».

از دیگر اموری که برکات معنوی بسیاری برای ایشان به همراه داشته زیارت شیخ عطار و نیز خواندن نماز جعفر طیار بوده است. « از قبر مرحوم شیخ عطار خیلی بهره برده از خواندن نماز جعفر در حرم حضرت ثامن الائمه ( ع) بسیار بهره گرفته و دستورات و بعضی از مواهب و موهبتهای عجیب و غریب بدست آمده».

صديقين عارفی متشرع و سالکی متعبد بوده و در انجام واجبات و مستحبات و ترک محرمات و مکروهات بسیار ملتزم بود به خواندن قرآن و به ویژه سوره های توحید و دهر بسیار مقید و همواره در ساعات بین الطلوعین ادعیه وارده و نیز اذکاری مانند یا فتاح، لاحول و لا قوة الا بالله استغفار و صلوات را میخواند و به دیگران نیز سفارش میکرد زیارت عاشورایش پیش از شروع درس ترک نشد در روزهای جمعه نماز امام زمان (عج) و در عصرهای آن دعای سمات را همواره می خواند. او دائم الذکر بود و همواره لبانش به ذکر و قلبش به یاد خدا مشغول بود و ذکر لااله الا الله را زمزمه می کرد و به اهلش نیز سفارش می فرمود.

شیخ محمدباقر صديقين سالیان متمادی در مسجد درب کوشک همانند پدر بزرگوارش حاج ملا حسینعلی اقامه جماعت می نمود و مقید بود که در هر سه وقت صبح، ظهر و عصر و مغرب و عشا درب مسجد باز بوده و نماز جماعت را برگزار نماید و بویژه در سحرها حال و هوای خاصی داشت و تعقیبات نماز صبح را با صوت زیبایش زمزمه و قرائت می فرمود.

در اغلب ایام سال برنامه منبر و وعظ و سخنرانی او در مسجد برپا بود و با دلسوزی تمام و از روی صدق و اخلاص به ارشاد و هدایت مردم می پرداخت. تمامی شبهای ماههای محرم و صفرف پس از نماز مغرب و عشا و نیز صبح های محرم پس از نماز صبح، شبهای ماههای جمادی الاولی و جمادی الثانی، به مناسبت ایام فاطمیه (ع)، روزهای ماه مبارک رمضان، پس از نماز ظهر و عصر و نیز شبهای قدر، وعظ و خطابه او ترک نمی شد. عشق و محبت و ولایت زیربنای سخنان او را تشکیل میداد با نگاهی عمیق به شخصیت امام عصر (عج) و احوال و صفات ایشان به تفسیر آیات کهف و سوره نمل و یا شرح زیارت جامعه و دعای افتتاح و دعای عهد می پرداخت و همواره مقید بود که سخنرانی خود را پس از ذکر خطبه و صلوات با بیان احکام شرعی آغاز کند. روز اول ماه شوال هر سال به مناسبت حلول عيد سعيد فطر مسجد درب کوشک صفای خاصی داشت و آیت الله صدیقین نزدیک سحر برای مراسم احیا به مسجد میآمد و پس از نماز صبح و صرف افطار نماز عید به امامت ایشان با جمعیت بسیار برپا می شد و آنگاه خطبه نماز عید را با شور و سوز می خواند و میگفت و میگریست و مخاطبان را بشدت تحت تأثیر قرار میداد در دهه آخر ماه صفر نیز در منزل صديقين، صبحها از نماز تا یکی دو ساعت مانده به ظهر، مراسم سوگواری برپا بود و علما فضلا، خطبا، وعاظ و مداحان مشهور از اصفهان و سایر شهرها در آن شرکت و به ایراد سخنرانی و ذکر مصائب اهل بیت و بیان احکام و اخلاقیات می‌پرداختند.

بسیاری از بزرگان مانند حضرات آیات سید حسین خادمی، شیخ حسن صافي، سيد مصطفی مهدوی هرستانی و سید محمدعلي موحد ابطحی در این مراسم شرکت و فقیه مفسر خطیب علامه آیت الله حاج سيد عبدالحسين طيب هر سال یک روز در منزل صديقين برفراز منبر به وعظ و خطابه می پرداخت و وعاظ و خطیبان دانشمندی مانند سيد ضياء الدين تجویدی شیخ محمدتقی فهامی، منصورزاده و مانند آنان بر منبر می رفتند.

توصیه های آیت الله صدیقین به اهـل ذکر و سلوک

از آن جایی که تمام افراد عاقل از گناه، متنفر و مشمئزاند و علاقه دارند که گناه نکنند؛ بهترین راه گناه نکردن آن است که قلب و دل از محبت خدا پر شود که در اثر این پر شدن قلب از محبت، گناهی انجام نخواهد گرفت زیرا صدور هر فعلی از دل و قلب انجام می گیرد و هر جوارحی هر چه ببیند و هرچه حس کند، بر قلب و دل اثر گذارد و وقتی که دل از محبت پر دیگر هیچ گونه فعلی که بر خلاف محبت باشـد صـادر نگردد و لذا دستور است که از خداوند بخواهیم که چنانکه محبت خود را بر دل انبیاء و اولیا قرار داده و آنان با این محبت به اختیار خود گرد هیچ گناهی نرفته و فکر هیچ معصیتی به خودشان راه ندادند بر ما نیز چنین لطف و عنایت نماید؛ زیرا محب و عاشق خلاف نظر محبوب را نتواند تصور و تفکر کند و در ادعیه رسیده: «فاجعــل نفسى... محبة لصفوة اولیائک محبوبه فی ارضک و سمائک» یا « اللهم حبب محبتك على قلبي كما اجبت محبتک علی قلب محمد و آل محمـد بـر ایــن اسـاس محبت مانند سایر تأثیرات نفساني تدريجي الحصول و تدريجي الصعود میباشد و آنان که عشق به خدا و اولیای خدا دارند با طی کردن پله های نردبان محبت و در هر مرتبه خود را ساختن و بانظر و توجه به محبوب از او

کمک گرفتن سیر صعودی کنند تا به مرتبه وحدت محبوب و محب برسند درسهایی از ولایت دفتر هشتم).

گر کسی بخواهد آشکار و بیرونش عالی شود باید سر و درونش را اصلاح کند. همان گونه که اگر می خواهیم گل زیبا ،شود نباید فقط ظاهرش را رنگ زد بلکه بایستی از ریشه و خاک تقویتش نمود و این امر، راهش ریاضتهای شرعی است ریاضت یعنی تبدیل حالت مذموم و زشت به حالت ممدوح و زیبا. برای مثال انسان هم حسود است هم نیکخواه مردم و می خواهد حسادت را به نیکخواهی تبدیل کند، زیرا حسادت گونه ای رقابت است که هم در جهت مثبت و هم در جهت منفی میتواند قرار گیرد ریاضت با رشد دادن سر دو عامل منفی یکی عوامل خودی و درونی مانند شهوت و غضب و وهم و دیگری عوامل بیرونی مانند ریاست لذت و ... را دفع کرده و عامل سومی را فراهم می آورد که عبارت از تقویت نفس بواسطه پیوند دادن آن با نفس مطمئنه است. این امر در مقام عمل به ۱۵ شرط وابسته است که عبارتند از ۱ آگاهی از اوامر و دستورات امامان معصوم عليهم السلام در تمامی شبهات، چه پیدا و چه پنهان ۲ پیوسته با طهارت بودن .. خلوت گزیدن ٤. سکوت اختیار کردن .۵ خودداری از خوردنی ها و پوشیدنی های شبهه ناک .٦ اعتدال در خوردن و آشامیدن ترک خواست و تقلیل خواب ۸ ذکر به دوام با حضور دل ۹ نفی خواطر .۱۰ تقویت ارتباط با ائمه علیهم السلام ۱۱ تخلیه و تزکیه ۱۲ آگاهی بر آداب ریاضت ۱۳. استقامت در تمام مقامات .١٤ آگاهی و شناختن عنایات و آثار و الطاف ائمه (ع) .١٥. مواظبت بر تقرب و تمكين نسبت به ائمه (ع) و خوف از دست دادن ایـــن حالت.( فرازهایی از مباحث جلسات ولایت)

جایگاه

جایگاه علمی

ایشان در لابلای ختومات و توسلات از علم جفر و علم اعداد، نکاتی را استخراج می فرمود و با توسلات و تجارب خودش به مطالبی جدید می‌رسید.

همچنین با توجه به تسلطی که در علوم غریبه داشت، از علم اعداد و برخی دانشهای باطنی دیگر، به ویژه در جلسات ولایت، نکاتی بدیع و شگفت استخراج می فرمود.

او در رشته های فقه ،اصول، کلام، حکمت، عرفان، اخلاق و تفسير تدریس می نمود. در اوایل صبح، متاجر و فرائد شیخ انصاری و سپس خارج عروه الوثقى طباطبایی یزدی را درس می گفت.

در تدریس عروه از شروح آن، مانند مستمسک آیت الله حکیم و تنقیح آیت الله خـویـی بـهـره می برد و در تطبیق آیات و روایات تحقیق و بررسی می نمود و گاهی لطایفی شگفت از متن روایات استخراج می نمود.

او کتابهایی مانند مختصر نافع محقق حلی را نیز برای بعضی از طلاب درس میداد. در حوزه منطق، کلام و حکمت و عرفان نیز متونی مانند حاشيه ملا عبدالله شرح تجرید الکلام علامه حلی اسفار اربعه ملاصدرا و شرح گلشن راز شبستری را تدریس می کرد.

از جمله جلساتی که به گونه ای منظم هفته ای یکبار روزهای پنج شنبه در منزل ایشان برگزار میشد، جلسات «ولایت» بود. شیخ محمدباقر صدیقین به مباحث ولایت، عنایتی خاص داشت و مطابق سلیقه و شیوه خود به طرح نکات ظریف و شگفتی درباره ولایت و تطبیق آیات و روایات و مباحث گوناگون دیگر در این خصوص می پرداخت. جلسات ولایت ابتدای صبح هر پنج شنبه با حضور شماری از آقایان و بانوان حوزوی و دانشگاهی برگزار و استاد با شور و علاقه خاصی مباحث خود را مطرح می‌نمود و در خلال مباحث، در پاسخ به برخی پرسشها با شاگردان به گفتگو می پرداخت. پاره ای از مباحث این جلسات توسط نگارنده و بعضی دیگر از حاضران در جلسه نوشته شده و بسیاری از مباحث نیز با نوار کاست ضبط شده که در مجموع، شصت و چهار جلسه تا کنون به نگارش درآمده است.

جایگاه اجتماعی

گاهی مردم برای پیش بینی برخی حوادث به او مراجعه میکردند و از او اموری مانند: افشای سرقت، خبر از آینده، کنجکاوی در احوال دیگران و مواردی از این قبیل را از او درخواست می‌کردند که او به سبب نگرانی از سوء ا ستفاده مردم و نیز فرار از شهرت، از بروز علوم باطنی و اظهار نظر در این گونه موارد خودداری می فرمود

از جمله کرامات صدیقین، که برای مردم پس از فوتش آشکار شد، ماجرای گرفتن عیدی از سوی امام هفتم (ع)بود، حاج شیخ حسن صدیقین از قول پدرش نقل میکند که:« ایشان فرمود، روز تولد حضرت امام محمدباقر (ع)، در ماه رجب به زیارت امام همام، باب الحوائج، حضرت موسى بن جعفر (ع) رفتم و خطاب به آن حضرت عرض کردم، امروز روز تولد امام باقر (ع) است و اسم من هم محمد باقر است و از شما عیدی می‌خواهم، سپس نماز حاجت خواندم و در این هنگام بود که به من الهام شد که سکه شما زیر مهرتان است، این سکه اکنون نزد جناب آقای حاج شیخ حسن صدیقین موجود است».

همچنین آقای حاج شیخ حسن نقل کرد که، سید عبدالکریم کشمیری از صدیقین درباره ارواح قدسی در تخت فولاد پرسید و ایشان عارف کامل بابارکنای شیرازی را توصیه کرد.

تعبیر خواب و استخاره؛

تعبیر رویا یا خوابگزاری از پدیده های مهم در اسلام به شمار می رود که بازتاب گسترده ای در منابع اسلامی و نیز در حیات فردی و اجتماعی و فرهنگی مسلمانان داشته است. در دوران اخیر در شهر اصفهان خوابگزاری مانند حاج شیخ محمدباقر صدیقین کمتر دیده و شنیده شده است. از مسؤولان سیاسی و مدیران و وزیران آن گرفته تا عالمان و روحانیون و دانشمندان و عامه مردم و نیز ایرانیان خارج از کشور در تعبیر خواب و نیز استخاره به ایشان مراجعه می کردند. صدیقین سخن خواب بیننده را بدرستی گوش میداد و بدون شتاب در تعبیر شرایط بسیاری مانند تفاوت حالات بیننده خواب نیست و مافی الضمیر او و دیگر عناصر رؤیا را در نظر میگرفت و آنگاه به گونه های مختلف از روی نام کامل یا بخشی از نام اشخاص براساس آیات و روایات مثلها صورت معنا و کلمات و نیز برحسب اوقات و زمان خواب به تعبیر رویا پرداخته و نکاتی شگفت بیان میفرمود؛ گاهی برای بیننده خواب مشخص میکرد که رؤیای او از خواب های پریشان و

حاصل توهمات او بوده و یا از جمله رؤیاهای صادقه شفاف به شمار میرود صدیقین می فرمود به سه طریق می توان به علم تعبیر رؤیا دست یافت: یا از راه تتبع و مطالعه آثار و تجربیات قدما درباب تعبیر خواب یا از

طریق ریاضت و امساک از پاره ای امور و یا بواسطه موهبت و عنایت وی دانش خود را از نمونه سوم می دانست. او پس از آنکه در ایام جوانی در اثر خواندن بعضی اذکار بر ارواح مؤمنان در تخت فولاد به احوال و اعمالی از جمله تسخیر گروهی از موجودات دست یافته آن را کنار گذاشته بود در سفری به مشهد و سپس رضوی، از حضرت ثامن الحجج (ع) درخواست عنایتی نموده و از ناحیه آن حضرت ندا میرسد که «ما به شما علم تعبير رؤيا دادیم».

صديقين در گرفتن استخاره نیز تبحری ویژه و تسلطی حیرت انگیز داشت و هر روز شمار بسیاری از مردم و مسؤولان و روحانیون به درب منزل یا مسجد و یا از طریق تلفن و نامه به او مراجعه و استخاره ی گرفتند وی در انواع گوناگون استخاره با قرآن و با تسبيح تسلط داشت و داشتن اجازه را برای شخص استخاره کننده لازم میدانست گاهی، استخاره های ایشان شبه کرامت بود به گونه ای که از نیت و درون شخص خبر میداد یا پاره ای مشکلات او را از این طریق رفــع می نمود یا از آینده اطلاع می داد و حتی در پاره ای موارد، برخی از حوادث آینده کشور را پیش بینی می کرد.

آثار و فعالیت ها

آثار

از مجموع دروس . جلسات، مباحث، منبرها و دست نوشته های شیخ محمدباقر صديقين، آثاری در حکمت ،اخلاق ،تفسیر، حدیث و اذکار به شرح زیر باقی مانده است . دروس اسفار اربعه ملاصدرا شرح و تفسیر وی بر عبارات اسفار ملاصدرا که برای تنی چند از فضلا تدریس کرده و نوارهای کاست آن موجود است.

۲ مباحثی در تفسیر قرآن کریم که نوارهای آن موجود است. ..

3.مباحث متنوع و گوناگون در تاریخ، تفسیر، حدیث و اخلاق که حاصل سخنرانیهای ایشان در مسجد بوده و شماری از نوارهای آن موجود است.

4.رساله ای در اسرار و خواص ذکر نادعلی این رساله با ذکر حدیثی از سفینه البحار به نقل از دیوان منسوب به امیرالمؤمنین آغاز می شود

5. زندگی نامه خود نوشت مؤلف.

6.درسهایی از ولایت سلسله مباحثی پیرامون ولایت که هشت جزوه از آن در قطع جیبی از حدود سالهای ١٣٦۲ تا ١٣٦٩ چاپ و منتشر گردید.

7.سلسله مباحث جلسات ولایت» که از سال ٦٣ش آغاز و تا حدود اواخر عمر مؤلف ادامه داشت .مبنای کلی صدیقین در مباحث ولایت براین پایه است که به نظر ایشان اهل ولايت معتقدند خداوند انسان را برحسب آیات رسیده با استعدادها، نیروها و آنچه سبب پیشرفت اوست آفرید.

8.«تفسیر سورۂ والتین و زیتون» در شش قسمت.

9. «اهمیت علم و قرائت قرآن از دیدگاه قرآن و ولایت» که برخی از عناوین اصلی آن عبارتند از: «وظیفه ما در برابر قرآن از دید ،ولایت تدبر در قرآن قرآن و ولایت حیات از دید قرآن و ولایت کتاب و ولایت علم الكتاب امام ،مبين متقين فکر ولایت، محبت و مودت از قرآن و ولایت هدایت از دید قرآن و ولایت، آنهایی که از نظر قرآن از نور ولایت تهی هستند ضررهای فردی فقدان ولایت مانند نفاق، خدعه، مرض، ضررهای اجتماعی فقدان ولايت مثل فساد، سفاهت و استهزاء، چگونگی بستن دربهای فهیم.

۱۰. رابطه انسان با فکر که شامل چهل قسمت می شود.

۱۱ .جزوه ای در احادیث و روایات اهل بیت که راجع به فقه آل محمد (ص) جمع آوری و تألیف کرده

فعالیت ها

او پس از گذراندن چند کلاس دوران متوسطه، به سبب پاره ای جهات شرعی و اخلاقی از ادامه تحصیل در مدارس جدید منصرف و به کسب و کار در بازار اصفهان مشغول شد و مدتى در آنجا به نویسندگى در دفاتر تجارى اشتغال داشت.

مدتی نیز به شغل ریسندگی در بازار و مدتی نیز همراه با آقایان حــاج آقا مهدی شکرانی و حاج رضا عمادزاده به شغل پارچه فروشی یا عینک فروشی اشتغال داشت.

شیخ محمدباقر صدیقین در اغلب ایام سال نیز در مسجد درب کوشک واقع در خیابان آیت‌‏اللّه طیّب که خود امامت آن را عهده‌دار بود، از طریق منبر، به وعظ و ارشاد و تبلیغ آیین جعفرى مبادرت می‌ورزید و منبرهاى بسیار مفید، گیرا و جذّابى به ویژه در مبحث ولایت ائمه‏ معصومین (ع) داشت.

محمدباقر صدیقین به تعبیر خواب نزد علما و مردم شناخته شده بود و بسیاری از افراد برای تعبیر خواب به وی مراجعه می‌نمودند. صدیقین در گرفتن استخاره نیز تبحری ویژه و تسلطی حیرت انگیز داشت و هر روز شمار بسیاری از مردم و مسئولان و روحانیون به درب منزل یا مسجد و یا از طریق تلفن و نامه به او مراجعه و استخاره می‌گرفتند. وی در انواع گوناگون  استخاره با قرآن و با تسبیح تسلط داشت و داشتن اجازه را برای شخص استخاره کننده لازم می‌دانست. پس از فوت ایشان فرزند وی شیخ حسن صدیقین نیز در زمینه تعبیر خواب و استخاره معروف است.
آیت الله صدیقین بیشترین ایام عمر خود را در منزل می‌گذراند و طلاب و فضلای علوم دینی را نیز در منزل شخصی اش تعلیم می‌داد.

از جمله خدمات اجتماعی ایشان میتوان به عضویت در هیأت مدیریه حسینیه اصفهانیها در مشهد مقدس و همچنین نقش مؤثر ایشان در خرید و ساختن بقعه برای شهید شمس آبادی اشاره کرد.

وفات

تکیه کازونی در تخت فولاد اصفهان

ایشان در سنّ نزدیک به هفتاد سالگى در 29 آبان 1372 شمسی؛ 5 جمادى ‏الثانى سال 1414 هجری قمری به جهان باقى شتافت. مردم اصفهان پیکر وی را از مسجد درب‏ کوشک تا تخت فولاد تشییع کردند و در تکیه‏ کازرونى جنب قبر پدر بزرگوارش به خاک سپردند[۱].[۲]

حاج آقا محمدباقر صدیقین در چند سال باقی مانده به پایان عمر دو بار دچار حمله قلبی شد که بار نخست برای معالجه به لندن رفت و بار دوم در سفر به خانه خدا در ایام حج دچار حمله قلبی شد که بلافاصله پس از بازگشت در تهران بستری و مدتی تحت معالجه بود. این عارف سالک و ذاکر عابد، که از مدافعان پرشور ولایت علوی و مهدوی بود، جمعه شب ٤ جمادى الاخر ١٤١٤ق باز دچار حمله قلبی شد؛ اما این بار دوام نیاورد و پس از انتقال به بیمارستان خورشید در اوایل روز شنبه ۵ جمادی الاخر ١٤١٤ق /٢٩ آبان ۱۳۷۲ش در سن نزدیک به هفتاد سالگی چشم از جهان فروبست. وفات او مصادف با ایام فاطمیه شد که بسیار به آن بانوی گرامی عشق میورزید و در شب پیش از وفات، توسلی جانسوز به سرور بانوان جهان داشت (کرباسی زاده، ۱۳۸۰ ص ۹۱؛ همو، ۱۳۸۸، ص ۲۵۹ روز درگذشت این عالم فرهیخته و عارف دلسوخته شهر اصفهان یکپارچه عزادار شد و مریدان و علاقمندان او و و عموم مردم اصفهان با اشک و ماتم به سوگواری پرداختند و پیکرش از مسجد درب کوشک تا تخت فولاد بیش از ده کیلومتر بر روی دست تشییع کردند و در میان آه و ناله و ضجه مردم در تکیه کازرونی جنب قبر پدرش حاج ملا حسینعلی به خاک سپردند. فضل الله اعتمادی در ماده تاریخ وفات وی چنین سروده است:

با حسین و علی شود محشور

دو سمی پدر بخلد برین

کرد برنا سؤال از طبعش

سال فوت و را بحال حزین

گفت از راه صدق صدیقین

باقر علم بود و یاور دیــن

پانویس

  1. روضه رضوان، صص 222-215.
  2. مهدوی، اعلام اصفهان، ج2، صص92-91.

منبع