این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
محمدباقر حکیم باشی مدرس خراسانی
این نوشتار نیازمند جعبهٔ اطلاعات است. ممکن است بخواهید با افزودن یک جعبهٔ اطلاعات، به استانداردسازی نمایش موضوع کمک کنید. |
حاج میرزا محمّد باقر حکیم باشی فرزند ملا عبدالجواد مدرس، فرزند ملا محمد علی بن ملا احمد تونی خراسانی، طبیب فقیه و حکیم ادیب، از دانشمندان و اطباء معروف اواخر دوره قاجاریّه. در اصفهان متولّد شد.
زندگی نامه
ولادت
میرزا محمد باقر در نیمه دوم سال1271ق در اصفهان به دنیا آمد.
تحصیلات
وی در طب و حکمت، فقه و ادبیات تلمّذ نمود و در علوم فقهی به اجتهاد نائل آمد و در طب طبیبی حاذق و در حکمت، حکیم ماهر شد. تدریس طب قدیم در زمانش به او منحصر بود و در مداوای بیماران نفسی عیسوی داشت. وي پس از فوت پدر به ناچار از تدريس علوم ديني چشم پوشيده و به طبابت پرداخت. وي علاوه بر طب در فن حساب، هيأت و فيزيك مطلع و در انشا نيز مهارت داشت. اشعار و قصايد فارسی و عربی زيادی نيز از حفظ داشت.[۱]
آقا بزرگ تهرانی در «نقباءالبشر» وی را با این القاب و عناوین یاد کرده است:« الشیخ محمد باقرالاصفهانی عالم ادیب و طبیب ماهر. »[۲]
اساتید
وی نزد علمایی کسب فیض نمودندازجمله:
- میرزا عبدالجواد مدرس خراسانی (پدر)
- آقا سیّد محمّد شهشهانی،
- حاج شیخ محمّد باقر نجفی،
- حاج سیّد اسداللَّه بیدآبادی،
- ملّا حسینعلی تویسرکانی و
- میر محمّد صادق کتاب‌فروش .
شاگردان
ایشان شاگردان بزرگی نیز تربیت کردند از جمله:
- میرزا ابوالقاسم ناصر حکمت[۳]
- دکتر ابراهیم انواری
- میرزا محمّد باقر طبیب پوده ای
- میرزا علی آقا شیرازی
- میرزا علی محمّد طبیب کرونی
- آقا شیخ محمّد هادی فرزانه قمشه ای
- حاج سیّد مصطفی مؤیّد الاطباء. [۴]
- سید عباس صفی دهکردی [۵]
- میرزا محمد طبیب زاده
- سید حسنعلی فلسفی نائینی
- سید محمدحسین نحوی
- میرزا حسن طبیب دهاقانی
- شیخ محمد حکیم خراسانی
فرزندان
از فرزندان او حسين حكمی طبيب و جراح را می توان نام برد.
آثاروفعالیت ها
آثار
وی دارای تالیفاتی است از جمله:
- «رساله در وبا و طرز معالجه آن» کتابی درباره وبا که به طبع رسیده است.
- نسخه ای از «چهل حدیث»، از فرمایشات بزرگان دین موّرخ به غروب پنج شنبه 7 جمادی الثّانیه 1285 به خط و امضاء محمّد باقر بن عبدالجواد، نزد نویسنده موجود است که احتمالاً از صاحب ترجمه است.[۶]
فعالیت ها
محمدباقر حکیم باشی در جواني طبيب خوانين بختیاري بوده و سرانجام به طبابت خانوادة ظل السلطان حاكم اصفهان پرداخت . در اوضاع و احوال زمانه نيز در ابتداي مشروطيت عضو انجمن ولايتی اصفهان بود.
وی علاوه بر آموزش طب، بر خلق و خوی طبیب در برخورد با بیمار نیز تأکید داشت و شاگردانش را به شکیبایی در برخورد با بیمارانی که از درد به خود می پیچیدند، سفارش می کرد و ایجاد آرامش روانی را از وظایف مهم طبیب می دانست . تمامی پزشکان قدیمی حاذق آن زمان خوشه چین خرمن دانش آن بزرگ مرد بوده اند. در تشخیص مرض و اصول تداوی آن طور بود که پزشکان مجرب انگلیسی به او احترام و اعتقاد داشتند. چنانچه دکتر کار معروف دچار بیماری حصبه شد و تحت معالجه او قرار گرفته، شفا یافت. هیچگاه حق علاج یا ویزیت از کسی نگرفت و معاش او از کشاورزی فراهم می شد. وی در محلة بیدآباد اصفهان ساکن بود و شاگردان برجسته ای چون میرزا ابوالقاسم ناصر حکمت،
در مداوای بیماران و علاج امراض، نفسی عیسوی داشته و تدریس طب قدیم در زمان او بدو منحصر بوده است.[۷]
وفات
وی سرانجام در روز چهارشنبه 6 جمادی الاوّل 1327ق وفات یافته و در یکی از اطاق‌های جنوبی تکیه مرحوم آقا سیّد ابوجعفر خادم الشّریعه در تخت فولاد مدفون گردید و بعداً اولاد و اعقاب و نزدیکانش در آنجا به خاک رفتند. [۸]
ماده تاريخ فوت او را حاج ميرزا مهدی دولت آبادی اين چنين آورده است: « همچنان رفته فلاطون عصر». [۹]
پانویس
- ↑ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، ص145؛ جناب، رجال و مشاهیر اصفهان، صص 202 - 203.
- ↑ تهرانی ، نقباءالبشر، ج1، ص185.
- ↑ همایی، تاریخ اصفهان، ص122 .
- ↑ تخت فولاد، یادگار تاریخ، (نسخه خطی)؛ کتابی، ررجال اصفهان، ص547.
- ↑ قاسمی، گلشن اهل سلوک، ص234.
- ↑ مهدوی، بیان المفاخر، ج2، ص228؛ مهدوی، رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص86؛ مهدوی، سیری در تاریخ تخت فولاد، ص56.
- ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد ، ج2، صص97-98.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ج2، ص107.
- ↑ دولت آبادی، مجله وحيد (بياد از ياد رفتگان)، ص849.
منابع
- مهدوی، مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.
- مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج2، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1389.