این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
تکیه خادم الشریعه
 | |
| مشخصات مکان | |
|---|---|
| نام | تکیه خادم الشریعه |
| کشور | ایران |
| شهر | اصفهان |
| قدمت | دوره صفوی |
| بنیانگذار | حاج آقا مجلس |
| کاربری | قبرستان |
تکیه خادم الشریعه در جنوب مزار تخت فولاد قرار گرفته و از تکایای اواخر عصر قاجاری است که بر مزار سيد ابوجعفر خادم الشریعه (م:1324ق)، از علمای بزرگ آن دوره توسط فرزندش حاج آقا مجلس، بنا گردیده است.[۱]
وجه تسمیه
بر مزار عالم جلیل القدر آقا سید ابوجعفر خادم‌الشریعه(متوفی1324ق) توسط فرزندش حاج آقا مجلس بنا گردید. به همین جهت این تکیه گاهی به نام فرزندش حاج آقا مجلس نیز خوانده می شود.[۲]
ماده تاریخ ساخت آن«قل ان الجنة للمتقین» است.[۳]
موقعیت جغرافیایی
این تکیه در جنوب خیابان سعادت آباد وجنوب تخت فولاد قرار دارد و از شرق به تکیه امین التجار و از غرب به خیابان آیت اللّه خوانساری محدود می شود.
سبک معماری
آنچه امروزه از این تکیه باقی مانده، قسمت کوچکی از یک تکیه نسبتاً بزرگ است. در دوره معاصر با احداث خیابان آزادگان قسمت زیادی از این تکیه در مسیر خیابان قرار گرفت و از بین رفت.
علاوه بر این تکیه، تکیه امین نیز از ملحقات این تکیه محسوب می شده است که این محدوده نیز از وسعت تکیه خادم الشریعه کاسته است.
به لحاظ تاریخی قدمت محدوده تکیه خادم الشریعه به دوره صفویه می رسد. در این تکیه سنگ مزاری از دوره صفویه یافته شده و همچنین منابع به وجود آب انباری از دوره صفویه در این محدوده اشاره کرده اند.
ژان شاردن در توضیح عمارات سمت راست قبرستان بابا رکن‌الدین، پس از ذکر باغات و مهمانخانه مجللی در این قسمت از وجود آب انباری در این محدوده آگاهی داده است.[۴] این آب انبار تا دوره قاجاریه همچنان وجود داشت ولی در دوره معاصر با احداث خیابان، این اثر نیز از بین رفت.
این آب انبار تا دوره قاجاریه همچنان وجود داشت ولی در دوره معاصر با احداث خیابان، این اثر نیز از بین رفت. نزدیکی این محدوده به مصلی، که از لحاظ مذهبی-اجتماعی از عناصر شاخص محدوده تخت فولاد محسوب می شده، بر اهمیت و توجه به این قسمت از تخت فولاد افزوده است.
بقعه
سطح پایه بقعه به شکل هشت ضلعی مشبک آجری است که مانند سایر بقعه های عصر قاجاری موجود در تخت فولاد به سبک متعارف دوره قاجاری است.
انتخاب طرح هشت ضلعی در ساخت بقعه ها به جهت آن بوده که فضای داخلی بقعه به بهترین وجه مورد استفاده قرار گیرد. زیرا در بنای چهارگوش امکان استفاده از تمامی زوایا مقدور نیست. در نمای داخلی بقعه علاوه بر کار بندهای چشم نواز از تزئینات کاشی معقلی استفاده شده است.
بقعه دارای هشت دهانه که چهار دهانه آن به عرض دو متر و چهار دهانه دیگر به عرض یک متر است. در ضلع جنوبی، اتاق خاندان حکیم باشی قرار دارد که از لحاظ تزئینات هنری شامل آیینه کارهای مجلل بوده و امروزه مقداری از آن تزئینات باقی مانده است.[۵]
مشاهیر مدفون
به لحاظ مشاهیر مدفون در تخت فولاد نیز قبور خاندان علمی مستوفی بیدآبادی، حکمی، خادمی(از سادات صدر عاملی) در اين محدوده حاکی از اهمیت علمی و معنوی این تکیه است.
از مشاهیر مدفون در این تکیه:
- آقا سیّد ابوجعفر خادم الشریعه
- میرزا یحیی مستوفی بیدآبادی
- حاج سیّد اسماعیل ریزی
- حاج میرزا محمّدباقر حکیم باشی
- دکتر مرتضی حکمی
- حسن حکمی
- سیّد محمّدمهدی شفتی
- حاج آقا سیّد شمس الدین خادمی
- سیّد محمّدباقر طباطبایی بروجردی
- حاج آقا حسن خادمی
- سید آقاجان خواجویی
- رضا طلاکوب
- میرزا هاشم مستوفی
- میرزا علی بروجردی
- میرزا محمدهاشم شفیعی
- میرزا محمدحسین صدرالاسلام
- سید جلال مجتهد هومانی
پانویس
منابع
- مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج2، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1389.
- عقیلی، احمد، تخت فولاد اصفهان، زیرنظر اصغر منتظر القائم؛ با همکاری مجموعه تاریخی فرهنگی و مذهبی تخت فولاد (دانشنامه تخت فولاد اصفهان)، چاپ دوم، اصفهان، کانون پژوهش، 1385.