حسن صافی اصفهانی

پرونده:حسن صافی اصفهانی.jpg

اطلاعات فردی و علمی
نام کامل	حسن صافی اصفهانی
زادروز	۱۲۹۸شمسی
تاریخ وفات	۱۳۷۴شمسی
مدفن	در جوارمقبره علامه مجلسی
اساتید	امام خمینی، سید جمال الدین گلپایگانی، سید ابوالقاسم خوئی، و..
شاگردان	سید ابوالحسن مهدوی، شیخ اسدالله حدادی گورتانی، محمدعلی ابراهیمی، و...
آثار	هدایةالاصول، شوق وصال، تقریرات درس فقه آیةالله خوئی، و...
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
اجتماعی	ائمه جماعت، استاد درس خارج، و...

حسن صافی اصفهانی (1298ش-1374ش)، از فقهای معاصر شیعه، جد اعلایش ملا صالح مازندرانی شارح کافی و داماد علّامه مجلسی است. ایشان ریاست حوزه علمیه اصفهان و امامت جماعت مسجد جامع اصفهان را به عهده داشت. وی در درس آیت‌اللّه شهاب‌الدّین مرعشی نجفی و شیخ عبدالرزاق قائنی و دیگر اساتید از جمله امام خمینی حاضر شده است.

زندگی نامه

حسن صافی در سال 1298 شمسی (1338 قمری) در اصفهان و در خانواده‌ای متدین، چشم به جهان گشود. پدر ایشان نصرالله مردی مؤمن، آشنای به مسائل دینی و از ارادتمندان علّامه امینی بود.شغلش صحافی کتب مذهبی بود و در نجف در کتابخانه امیرالمؤمنین نزد علامه امینی کار می‌کرد. حاج نصرالله حدود سال ۱۳۴۴ در نجف اشرف فوت شد و مدفنش در وادی السلام نجف کنار مقبره هود و صالح پیغمبر می‌باشد.

حسن صافی اصفهانی پس از پشت سر نهادن تحصیلات جدید و با تشویق و راهنمایی‌های شیخ احمد حججی نجف‌آبادی وارد حوزه علمیه اصفهان شد و در یکی از حجره‌های «مدرسه نوریه» سکونت گزید و مقدّمات علوم دینی را در این شهر آموخت؛ یکی از اساتید ایشان در اصفهان، یحیی فقیه ایمانی (1293 ـ 1420 ق) بود.

حسن صافی پس‌ازآن برای افزایش دامنه دانش خویش عازم شهر قم شد و در حجره‌ای در «مدرسه ملّا صادق خان» سکونت و در محضر برخی اساتید مانند سیّد احمد خوانساری و سیّد محمّدحسین طباطبائی، به شاگردی و کسب فیض پرداخت.

وی در ادامه به حوزه کهن‌سال نجف اشرف هجرت نمود و به مدت بیست و هفت سال از محضر عالمان آن دیار بهره‌های فراوان برد و خود نیز در کرسی تدریس به پرورش شاگرد پرداخت. ایشان در سال 1389 قمری به اصفهان بازگشت و به تدریس، پرورش شاگرد و بیان احکام الهی پرداخت و در مدرسه صدر بازار اصفهان، به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت و چندی نیز در مدرسه امام صادق همین شهر، مبانی اقتصاد اسلامی را تدریس نمود.

از ویژگی‌های بارز آیت الله صافی اخلاص، تواضع، کتمان، لطف و محبّت در معاشرت با مردم، تسلّط و استحضار بر ابواب فقه، محبّت و عشق به خدای متعال و توجّه خاص به ائمه معصومین بالأخص امام حسین(ع)| و امام زمان(ع) بود.

به هر وسیله ممکن در موسم حج شرکت می‌نمود و با این که در شأن او نبود، مدتی به‌عنوان روحانی کاروان و گاهی نیز به نیابت از افراد، به حج مشرف می‌شد و راهنما، مشاور و پشتوانه علمی قابل توجهی برای حجاج بیت‌ الله الحرام بود».

سیّد علی‌اکبر واعظ درباره استاد خود می‌نویسد:

«آیةالله صافی و ما ادراک ما آیةالله صافی! از نظر علمی ظاهراً در حد یکی از مراجع فعلی بود و ازنظر بی‌رغبتی به دنیا و تواضع، فردی استثنایی و کم‌نظیر بود. ایشان یکی از مصادیق بارز آن حدیث مشهور بود که حضرت عیسی علیه‌السلام به حواریون فرمود: "من یذکّرکم الله رؤیته و یزید فی علمکم منطقه و یرغّّبکم فی الآخرة عمله" بود».

اساتید

برخی از اساتید ایشان در نجف اشرف، عبارتند از : سیّد ابوالقاسم خوئی، سیّد جمال‌الدین گلپایگانی ، شیخ صدرا بادکوبه‌ای، شیخ عبدالحسین رشتی ، سیّد عبدالهادی شیرازی، شیخ محمّدعلی کاظمینی، شیخ محمّدکاظم شیرازی، سیّد محسن حکیم.

شاگردان

از ویژگی‌های درس صافی اصفهانی، بیان سلیس و جذاب ایشان بوده و به همین جهت تدریس ایشان بسیار مورد توجّه قرار می‌گیرد و در ایامی که در حوزه نجف خود به تحصیل مشغول بودند همزمان تدریس نیز می‌نمودند؛ ولی بیشترین تدریس ایشان در اصفهان و در مدرسه صدر بازار بود.

برخی از طلّاب و فضلایی که در اصفهان محضر ایشان را مغتنم شمردند، عبارتند از :

ـ سیّد ابوالحسن مهدوی .

ـ سیّد احمد بهشتی­ نژاد .

ـ شیخ اسدالله جوادی گورتانی .

ـ شیخ اسماعیل اکبری خورزوقی (1303 ـ 1392 ش).

ـ شیخ اصغر حیدری کمال­ آبادی .

ـ شیخ محمّدباقر آصفی نجف ­آبادی .

ـ محمد حسن داورپناه"

شیخ محمّدحسن ایزدپناه .

ـ شیخ رضا قربانیان .

ـ شیخ عبدالکبیر جعفری شیخ شبانی .

ـ شیخ محمّدعلی ابراهیمی .

ـ شیخ علی‌اصغر قربانی ­مقدم (1345 ـ 1384 ش).

ـ شیخ علی‌اکبر فقیه (1327 ـ 1389 ش).

ـ سیّد علی‌اکبر واعظ برزانی (1324 ـ 1382 ش).

ـ شیخ کریم بهشتی سینی .

ـ شیخ مجید مرتضوی .

ـ شیخ محمود قانعی (1338 ـ 1389 ش).

ـ شیخ مرتضی شرکت .

ـ سیّد مرتضی هاشمی طالخونچه ­ای .

ـ مرحوم شیخ نصرالله صالحی نجف­ آبادی

ـ سیّد نورالله عقیلی خمینی‌شهری .

ـ سیّد هدایت­ الله خدائی (1329 ـ 1374 ش).

آثار

از ايشان تأسیس مدرسه علمیه و مرکز تحقیقات اسلامی صاحب الامر(ع) در قم و دارالشّفاء فاطمیّه در اصفهان به يادگار مانده‌است.

همچنین برخی از آثار مکتوب آیةالله صافی، عبارت است از:

1. هدایةالاصول (تقریرات درس مرحوم آیةالله خوئی که در چهار مجلّد به زیور طبع آراسته شده است).
2. شوق وصال (درس‌های اخلاق ایشان ‌که با تحقیق دوست فاضل، دکتر حامد ناجی در دو جلد نشر شده است).
3. تقریرات درس فقه آیةالله خوئی (مخطوط).
4. تطبیق بین اقتصاد اسلامی و اقتصاد سوسیالیسم و کاپیتالیسم (مخطوط)

وفات

آیت الله صافی، در روز جمعه سوم جمادی‌الثانی 1416 قمری (هفتم مهرماه 1374) در سن هفتاد و شش سالگی چشم از جهان فرو بست و پس از تشییع و اقامه نماز توسط آیت الله سیدحسن امامی در جوار مقبره علّامه مجلسی به خاک سپرده شد.

منابع

• کتاب سیمای صالحان.
• مهدوی، مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.