این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
محمدعلی عارفچه
این نوشتار نیازمند جعبهٔ اطلاعات است. ممکن است بخواهید با افزودن یک جعبهٔ اطلاعات، به استانداردسازی نمایش موضوع کمک کنید. |
ميرزا محمدعلى عارفچه( 1290ق-1380ق) فرزند محمدحسین واعظ اصفهانی، شاعر و اديب فاضل، نویسنده و از مرثيـه خوانـان و مـداحان خانـدان عصـمت و طهارت( ع) بود.
زندگی‌نامه
خاندان
محمدعلی عارفچه بن محمدحسين بن محمداسماعيل طبسى خراسـانى در اصفهان به دنیا آمد و تخلص عارفچه را از پدر به ارث برد.[۱]
پدرش، واعظ روضه خوان، نویسنده و از خطبای مشهور در اصفهان بود.
جدش در اصفهان نزد بزرگانی چون سید حجت الاسلام شفتی تحصیل نموده بود.
مرحوم مهدوى در خصوص لقب عارفچه مى نويسد:
« لقب عارفچه از طرف امام جمعه به پـدر او نسبت داده شد و اين لقـب از پـدر بـه او ارث رسيد. در نقل اخبار و خطابه و وعظ و ذكـر مصائب و احاديث ائمه علـيهم السـلام زبـان و بيانى شيوا داشت».
تحصیلات
او تحصیلات حوزوی را در مدرسه صدر بازار و مدرسه ملا عبدالله گذراند و به لباس روحانیت درآمد.[۲]
اساتید
او در مجمع ادبی دانشکده ادبی اصفهان[۳] و انجمن ادبی اصفهان حضور یافت و شاعری را از محمدباقر الفت، شیخ موسى انصاری، عبدالکریم بصیر، عبدالجواد خطيب، ابوالقاسم ذوقی ، جعفر رجایی، محمود سرخوش، مصطفی قلی سینا، جلال الدین همایی، محمد حسن ساکت، عباس شيدا، محمود شیدا، حسین صغیر، رمضان علی صابری، محمد کاظم غمگین، عباسعلى فائض، رجب علــى گلزار ، عبدالجواد لقمانی، شکرالله منعم و عبدالمحمود محزون فراگرفت.[۴]
وی فی البداهه شعر می سرود. جیب قبایش پر از کاغذ بود و هرگاه ذهنش گویا می شد و چیزی به ذهنش می رسید آن را روی کاغذ می آورد.
آثار و فعالیت ها
آثار
آثار او همراه با زیارت نامه های معصومان (ع) است:
- « تذكرةالشعرا يا آثار الشعراء»: اشعار شاعران گذشته و حال، به ترتیب الفبای نام شاعران، از حرف الف تا ف بدون شرح حال و توضیح دیگر است و به سـال وفـات يـا ولادت برخى از آنان نیز اشاره اى دارد. سال كتابت آن را 1376 قمـرى عنوان مى كندو بيشتر گلچينى از اشعار مذهبى شاعران معاصر او در مـدح ائمـه( ع) است.این آخرین کتابی بود که به صورت چاپ سنگی در اصفهان به چاپ رسید.[۹]
- « زبدة‌القصاید»: در وصف امام زمان( عج)[۱۰]
- « دیوان اشعار»: که همۀ آنها درباره چهارده معصوم( ع) است.
- « صد قصيده»: چاپ سنگی، در مناقب، مصائب و مدایح اهل بیت (ع)، چنان که خود می‌گوید:[۱۱]
| شرح این غم را اگر خواهی تمام | در کتاب صد قصيده والسلام | |
| صد قصیده گفته عارفچه ز جان | در ثنای آل احمد رو بخوان |
- « منتخب افکار عارفچه»[۱۲]
- « منتخب کبیر»: در ادعیه و زیارات[۱۵]
صد قصیده و هديةالمعصومين، چنـدين بـار بـه چـاپ رسيده است و مرحوم مهدوى فقط به همين دو اثر اشـاره كرده است. [۱۶]
ابیات زیر از اشعار وی است:
| رو بــــه ســــوى بارگــــاه كبريــــا آورده ام | از ســـر اخـــلاص نـــز روى ريـــا آورده ام | |
| بر منـات و لات و عـزّى جملـه پشـت پـا زدم | تــا كــه رو بــر خــالق ارض و ســما آورده ام | |
**** | ||
| ظاهر شود چو غوث زمان فارس الحجـاز | جور و ستم بـرَد ز جهـان فـارس الحجـاز | |
| شــاهى كــه هســت باعــث آرامــى زمــين | اكنــون بــود امــام زمــان فــارس الحجــاز | |
فعالیت ها
وی برای تأمین معاش در خانــــه خــــود، کرباس می بافت. درآمد اندکی نیز از روضه خوانی و وعظ داشت که بیشتر آن را برای چاپ آثار خود هزینه می کرد. اشعار او متوسط و به نظر استادان وقت رسیده است.[۱۷]او نزدیک امام زاده اسماعیل( ع)، منزل داشت و در امامزاده اقامه جماعت می‌کرد.
مردم اعتقاد داشتند هرگاه او حدیث کساء بخواند بیمار سلامتی خود را باز می یابد.[۱۸]
وی برای هر مسجد و یا امام زاده ای در سطح ایران قصیده ای می سرود، سپس سفری به آنجا می‌کرد و شعرش را با دست خود در آن جا نصب می‌کرد.[۱۹]
وفات
وی در شب جمعه ۱۹ ذی قعده در سال 1380 قمری به سن متجاوز از هشتاد وفات يافت و کنار پدرش در تكيه ى آقا سـيد رضـى معـروف بـه تكيه ى سید رضی (سادات) در تخت فولاد مدفون شد.[۲۰]
بر مزار او که از جنس مرمریت است، این شعر صغیر اصفهانی دیده می‌شود:[۲۱][۲۲]
| ماه ذی قعده روز نوزدهم | ختم شد داستان عارفچه | |
| خواست گوید صغیر تاریخش | چون سرآمد زمان عارفچه | |
| سر برون کرد حور و جنت گفت | هست جنت مکان عارفچه |
پانویس
- ↑ تهرانی، الذريعه الى تصانيف الشيعه، ج ۹، ص ٦٦٨.
- ↑ زادهوش، مصاحبه با عباس علی عارفچه، 1392ش.
- ↑ غلامی جلیسه، تاریخ چاپ سنگی اصفهان، صص ۱۲۲ و ۱۲۸.
- ↑ عارفچه، تذکرة الشعراء، صص 4-3.
- ↑ تهرانی، الذريعه الى تصانيف الشيعه، ج ۹، ص ٦٦٨؛ تهرانی، الذريعه الى تصانيف الشيعه، ج ٢٣، ص ٨٦ ش ۸۱۱۷.
- ↑ غلامی جلیسه، تاریخ چاپ سنگی اصفهان، ص ۷۰۰.
- ↑ عارفچه، تذکرة الشعراء، پشت جلد؛ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ص ٢٨٤.
- ↑ يارشاطر، کتابهای چاپی فارسی، ج ١، ستون ۸۰۹؛ غلامی جلیسه، تاریخ چاپ سنگی اصفهان، ص ٦٦٦.
- ↑ غلامی جلیسه، تاریخ چاپ سنگی اصفهان، ص 334؛ هدایت، فهرست کتب چاپ سنگی و سربی کتابخانه های عمومی اصفهان، ص 141.
- ↑ عارفچه، تذکرة الشعراء، پشت جلد؛ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ص 284؛ حسینی اشکوری، تذکره شاعران فارسی سرا، ص 157؛ غلامی جلیسه، تاریخ چاپ سنگی اصفهان، ص 128.
- ↑ عارفچه، تذکرةالشعرا، پشت جلد؛ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ص ٢٨٤؛ تهرانی، الذريعه الى تصانيف الشيعه، ج ۹، ص ٦٦٨؛ لطفى، تذکره شعرای تخت فولاد اصفهان، ص ٤٠٩؛ مشار، فهرست کتاب های چاپی فارسی، ج ۳، ستون ۳۳۷۹؛ یارشاطر، کتابهای چاپی فارسی، ج ۲، ستون ۲۲۱۳.
- ↑ یارشاطر، کتابهای چاپی فارسی، ج ۲، ستون ٣١٤٠؛ غلامی جلیسه، تاریخ چاپ سنگی اصفهان، ص ٦٩٥.
- ↑ عارفچه، تذکرةالشعرا، پشت جلد؛ تهرانی، الذريعه الى تصانيف الشيعه، ج ۹، ص ٦٦٨؛ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ص ۲۸۵؛ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ص ٣٢٦؛ هدایت، فهرست کتب چاپ سنگی و سربی کتابخانه های عمومی اصفهان، ص ١٤١؛ هادوی، تذکره شعرای استان اصفهان، ص. ٥٤٠؛ مشار، فهرست کتاب های چاپی فارسی، ج 5، ستون 5475.
- ↑ غلامی جلیسه، تاریخ چاپ سنگی اصفهان ، ص ٦٣٨.
- ↑ عارفچه، تذکره‌الشعرا، پشت جلد؛ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ص ۲۸۵؛ حسینی اشکوری، تذکره شاعران فارسی سرا، ص ١٥٧.
- ↑ مهدوى، تذكره شعراى معاصر اصفهان، ص326.
- ↑ اوحدی، تاریخ انجمن های ادبی اصفهان، مخطوط، ص۲۲.
- ↑ زادهوش، مصاحبه با عبـاس علـى عارفچه، ۱۳۹۲ش.
- ↑ زادهوش، مصاحبه با عبـاس علـى عارفچه، ۱۳۹۲ش.
- ↑ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ص ٢٨٤؛ مهدوی، رجال اصفهان یا تذکرة‌القبور، ج ۱، ص ٢٦٦؛ مهدوی، سیری در تاریخ تخت فولاد اصفهان، ص۱۱۸.
- ↑ فقیه میرزایی، تخت فولاد یادمان تاریخی، ج ۲، ص ۱۷۹.
- ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج3،صص 187-184.
منابع
- لطفی، عليرضا (حامد اصفهانی)، تذكره شعرای تخت فولاد اصفهان: معرفی شعرای مدفون در تخت فولاد اصفهان، اصفهان، سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۹۰.
- مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج3، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1389.