این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
محمدصالح بن محسن جویباره ای مازندرانی
این نوشتار نیازمند جعبهٔ اطلاعات است. ممکن است بخواهید با افزودن یک جعبهٔ اطلاعات، به استانداردسازی نمایش موضوع کمک کنید. |
ملا محمد صالح جویباره ای مازندرانی، فرزند ملا محسن عالم فاضل و فقیه محقق از علمای اصفهان در قرن سیزدهم هجری است.
زندگی نامه
خاندان
وی فرزند ملا محسن بن ملا عبدالفتاح بن ملا محمدرضا بن محمدبن عبدالفتاح تنکابنی معروف به فاضل سراب ، از علمای بزرگ صفوی است.[۱]او در اصفهان متولد شد و در مسجد شیره پزها امامت و قضاوت می نمودوداز دوستان حاج محمد جعفر آباده ای بوده است.
همسر او دختر آیت الله العظمی سید صدرالدین عاملی، دختری عالمه و فاضله و نوه ی دختری شیخ الطائفه شیخ جعفر کاشف الغطاء بود .
دو فرزندش شیخ محمد حسین جویباره ای و حاج میرزا مهدی از علمای اصفهان بوده اند.[۲]
تحصیلات
مازندرانی تحصیلات خود را در اصفهان انجام داد و در علوم اسلامی مخصوصا در علم اصول تبحری بسزا داشت و به جرگه اساتید و مدرسین حوزه علمیه اصفهان پیوست ؛ سپس به کربلای معلی مهاجرت کرد و در درس محقق نامدار آن حوزه ، شریف العلمای مازندرانی شرکت نمود و از شاگردان ممتاز و برجسته او گردید.پس از وفات شریف العلما شاگردان حوزه ی درس او که عموما از فضلا بودند و تعدادشان به هزار نفر می رسید، به نجف اشرف عزیمت کردند و در درس دو فقیه بزرگ و کم نظیر عالم تشیع، شیخ موسی کاشف الغطاء و برادرش شیخ علی کاشف الغطاء شرکت نمود که صاحب عنوان از جمله آنان می باشد.[۳]
محمدصالح در سال1245ق از سید شفتی اجازه اجتهاد و نقل روایت دریافت نموده است. سید بزرگوار در این اجازه ضمن ستایش از مقام علمی و استعداد شگرف این عالم کامل، او را «سرور قلب»خود خوانده است.[۴]
اساتید
وی در نجف اصفهان و همچنین در اصفهان از حضر اساتید بزرگواری بهره برد ، از جمله:
- شریف العلماء مازندرانی
- شیخ علی کاشف الغطاء
- شیخ حسن کاشف الغطاء
- شیخ موسی کاشف الغطاء
- سید محمدباقر شفتی ( وی در آغاز رساله «العشره الکامله» از رسائل فقهی خود از او به عنوان شیخ روایت خود یاد کرده است.)[۵]
- سید محمد طباطبایی حائری (جویباره ای در کتا ب«کواشف الحجب» خودآراء و نظرات این استاد خود را با تعابیری چون «السید الاستاد دام ظله العالی» نقل نموده است.)[۶]
آثار و فعالیت ها
فعالیت ها
وی پس از سال ها تحصیل در حوزه علمیه نجف اشرف و نیل به درجات عالی علمی، به اصفهان بازگشت و مرجعیتی شایسته یافت و به خدمات اجتماعی و قضایی و تالیف و اقامه جماعت و تعمیر چندین مسجدپرداخت.
آخوند گزی می نویسد: «آن بزرگوار از علمای این اعصار بود و در مسجد معروف به مسجد شیره پزها نزدیک میدان کهنه امامت می نمود و مرجع در فتوا و مرافعات و صاحب نوشته جات و جواب سوالات بوده است».[۷]
سید علی چاپلقی بروجردی که از معاصرین او و از شاگردان شریف العلماء در «طراپف المقال» می نویسد: «هو علی ما رایته فی الوثاقه والعلم ، خصوصا فی الاصول ، و کان مجتهدا مسلما فی القضاوه».[۸]
سید حسن صدر کاظمی می نویسد:«کان من اجله علماء عصره و شیوخ العلم و کان عالما ربانیا فقیها زاهدا ورعا».
به نوشته جلال الدین همایی :«وی در تعمیر و احیاء مساجد اهتمام داشته و چند مسجد در حدود جوباره و طوقچی و میدان کهنه به سعی و نام او تعمیر شده است.از جمله مسجد معروف به شیشه گری 1282 به همت او تعمیر شد ».[۹]
وی همچنین با حاج محمدجعفر آباده ای مکاتباتی داشته است.[۱۰]
آثار مکتوب
کتب زیر از تألیفات اوست:
- «اصول فقه» در یک مُجَلَّد، شامل مباحث الفاظ و اَدِلِّه عقلیّه، که ظاهرا مسوّده کتاب «کواشف الحجب» است. نسخه اصل به خط مؤلّف در کتابخانه سیّد محمّد طباطبائی یزدی در نجف موجود بودکه سیّد محمّد علی بحرالعلوم آن را خریداری کرده است.
- «رساله فی جواز الغسل للحائض الذی صارت جنبا»
- «رساله فی الاقرار»
- «سؤال و جواب»
- «العشره الکامله» (چهار کتاب اخیر در کتابخانه فاضل ارجمند آقای سیّد احمد روضاتی در اصفهان موجود است).
- «قواعد الشّریفیّه» یا «تقریرات درس شریف العلماء» موجود در کتابخانه مدرسه مروی در تهران.
- «رساله صحیح واعم» موجود در کتابخانه مدرسه مروی تهران
- «کواشف الحجب عن مشکلات الکتب»، در اصول فقه، به عربی، مشهورترین تألیف صاحب عنوان، [در دو جزء که در سال 1247ق تألیف شده است. نسخه های مختلفی از این کتاب در کتابخانه ها موجود است. از جمله :
- نسخه ای در کتابخانه عمومی ساری که در ماه رمضان 1252ق کتابت شدو دارای حواشی مؤلف است و با نسخه اصل مقابله شده است.
- نسخه ای هم در کتابخانه آستان قدس رضوی (به شماره 11323) موجود است.
- نسخه دیگری از جلد اوّل کتاب ضمن مجموعه شماره 4510 در کتابخانه آیت اللّه مرعشی در قم موجود است که آن را محمّد ابراهیم بن محمّد اسماعیل بن محمّد جعفر خراسانی در پنج شنبه 21 محرم سال 1252ق در اصفهان به خط نسخ کتابت کرده است.
وفات
عاقبت او در شب شنبه غرّه محرم 1285ق وفات یافته و در بقعه تکیه مادر شاهزاده در تخت فولاد اصفهان مدفون شد. میرزا آقاجان پرتو ماده تاریخ وفاتش را چنین سروده است:
| حیف از مقتدای دین صالح | که یگانه بد از صلاح و سرشت | |
| گفت «پرتو» برای تاریخش: | «صالحین را مقام باد بهشت»[۱۱][۱۲] |
پانویس
- ↑ معلم حبیب آبادی ، مکارم الآثار ، ج7 ، ص2664.
- ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج4، ص50.
- ↑ قمی ، الفوائد الرضویه، ص545؛ آقابزرگ تهرانی ،الکرام البرره، ج9، ص369.
- ↑ طباطبایی بهبهانی، فهرست مختصر نسخه های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی، ص27.
- ↑ قاسمی ،فهرست نسخه های خطی سید احمد روضاتی ، ص17.
- ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج4، ص50.
- ↑ گزی، رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص46.
- ↑ بروجردی، طرائف المقال، ج1، ص 48.
- ↑ همایی، تاریخ اصفهان مجلد ابنیه و عمارات، ص109.
- ↑ جابری انصاری، تاریخ اصفهان، ص171.
- ↑ الاصفهان:جناب، رجال و مشاهیر، ص472؛ همایی، تاریخ اصفهان (جابری)، ص347؛ گزی، رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص74؛مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج2، صص 727 و 728؛مهدوی، بیان المفاخر، ج2، صص 175 و 176؛ مهدوی، تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان، ج3، صص 271 و 272؛ًابزرگ تهرانی، الکرام البرره، ج2، ص651؛آقا بزرگ تهرانی، الذریعه، ج18، ص177؛ قاسمی، گلشن اهل سلوک، صص 79-86؛مهدوی، سیری در تاریخ تخت فولاد، ص95؛آقا بزرگ تهرانی،الذریعه، ج2، ص205؛قاسمی، فهرست روضاتی، صص 115 و 17؛استادی، فهرست مروی، ص288؛استادی، فهرست مروی، ص288؛فهرست عمومی ساری، ص48؛فهرست رضوی، ج16، ص392؛ فهرست مرعشی، ج12، ص86.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ج3، صص499-501.
منابع
- مهدوی، سید مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1386.
- مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج4، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1394.