محمدابراهیم ساغر

میرزا محمّدابراهیم(1202ق- 1302ق) متخلّص به «ساغر» شاعر ادیب و از خطّاطان نامی اصفهان در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری است.

معرفی

وی فرزند محمّد اسماعیل سده ای اصفهانی در حدود سال 1202ق متولد شد. در سنین ده، دوازده سالگی، پدرش وفات کرد و به تقریب دوستی و معاشرت گرم پدرش با آقا غلامعلی خطّاط اصفهانی تحت تربیت او قرار گرفت و خط نسخ را آموخت و به تشویق او به تحصیل فنون عربی و ادبی پرداخت و بواسطه معاشرت با شعرا و اهل ذوق و ادب، در مدت زمانی کوتاه شاعری خوش نویس و فاضلی گران مایه از کار درآمد. او در مدح اهل بیت علیهم‌السلام اشعاری سروده است.

ساغر با یکی از دختران آقاغلامعلی ازدواج کرد که داراى دو فرزند دختـر و چهـار فرزنـد پسر بوده است كه از فرزندان او ميرزا اسماعيل متخلّص به دردى، شاعر و خطّـاط واهل فضل و دانش بوده و ديگر ميرزا جعفر متخلّص به ظفر و سوم ميـرزا غلامعلـى خطّاط معروف به غلامعلى ثانى است.

او در سال 1267ق به هندوستان رفته و به دستور آقا خان کتاب "اخلاق ناصری" خواجه نصیر طوسی و "حقایق الصنایع" میر فندرسکی را به خط نسخ کتابت کرد. سپس در سال 1271ق به اصفهان بازگشت و در سرای حاج کریم بازار حجره ای گرفته و به بازرگانی پرداخت.

وی از اعضای انجمن ادبی ابوالفقراء و انجمن ملک الشعراء عنقا بود و معاصرانش شعرایی همچون: میرزا محمّد علی "مسکین" میرزا آقاجان "پرتو"، میرزا عبدالرحیم "افسر"، عنقا [م: 1308] دهقان سامانی، عمان سامانی، آشفته، شعری و جوزای اصفهانی بوده اند.

آثار

کنز المصائب تالیف محمدابراهیم ساغر

كتب زير از تأليفات اوست:

1. پارسی نامه(رساله مختصری در دستور زبان فارسی)
2. تحفه الحسینیّه
3. توحیدنامه
4. دیوان قصائد و غزلیّات
5. کنز المصائب(معروف ترین اثر مطبوع "ساغر" در مصائب و مناقب اهل بیت علیهم السلام که به طرز مجالس وعظ و روضه خوانی نوشته شده)
6. مثنوی سبعه ابحر (یا سبع المثانی و یا مظفّرنامه) که نظم کتاب جلاء العیون علاّمه مجلسی است.
7. تقریزات (در آغاز نسخه خطی آن، تقریظ آیت اللّه محمد تقی آقانجفی، آیت اللّه سید محمد علی امام جمعه، آیت اللّه میرزا محمد هاشم چهارسوقی و سید محمد هادی حسینی دولت آبادی آمده است.)
8. ماتم سرا (مقتل مفصّلی به نظم فارسی)
9. مزخرف نامه و آن رساله ای در حکایات و امثال این ها است.
10. دیوان غزلیت به نام «مكاشفات» و «مشاهدات».

این شعر در مدح امام رضا (علیه السلام) از او است:

افلاک تو را چاکر و هرکس که در آن است		آفاق تو را خادم و هرکس که در این است
یک حاجب درگاهت، گردون رفیع است		یک واقف بنگاهت، جبریل امین است

وفات

وی سرانجام در سال 1302ق وفات کرد و در تکیه مخروبه ای در جوار تکیه فاضل هندی واقع در تخت فولاد مدفون شد. ماده تاریخ وفات او را میرزا محمّد مانی اصفهانی چنین سروده است:

وقت رحلت گفت با ساقیّ عشق

از پی تاریخ: "یک ساغر بده"

منابع

• مهدوی، سید مصلح الدین، اعلام اصفهان، ج۱، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.

• لطفی، عليرضا(حامد اصفهانی)،تذكره شعرای تخت فولاد اصفهان:معرفی شعرای مدفون در تخت فولاد اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان،۱۳۹۰.

• قاسمی، رحیم، گلزار فضیلت: مشاهیر تخت فولاد اصفهان (تکیه فاضل هندی)، اصفهان، ناشر کانون پژوهش، چاپ اول،۱۳۸۸.