این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
سید محمدحسن مجتهد اصفهانی
این نوشتا برای بهبود کیفیت نیازمند یک تصویر یا عکس است. |
این نوشتار نیازمند جعبهٔ اطلاعات است. ممکن است بخواهید با افزودن یک جعبهٔ اطلاعات، به استانداردسازی نمایش موضوع کمک کنید. |
سیّد محمّد حسن مجتهد(۱۲۰۷ق-۱۲۶۳ق)، فرزند سیّد محمّد تقی مستجاب الدّعوه بن سیّد محمّد سعید بن سیّد محمّد صادق موسوی خواجوئی، عالم فاضل، زاهد متقی، جامع معقول و منقول و از علمای قرن سیزدهم هجری است.
زندگی نامه
ولادت
سید محمدحسن در سال 1207ق در اصفهان متولّد شد.
خاندان
اصل این خانواده از سادات موسوی اصفهانی و در این شهر در محله خواجو ساکن بوده و ظاهرا در زمان فتنه افغانها به یزد رفته و پس از چندی سکونت در آ«جا در سده یازدهم یکی از آنها که از اجداد صاحب عنوان بوده، باز به اصفهان برگشته و با دختر ملا محمدصالح مازندرانی ازدواج نموده است. پدرش سید محمدتقی از زهاد زمان بوده است. جدش سید محمدصادق درتکیه میر محمداسماعیل خاتون آبادی مدفون است. جد دیگرش سید ابوالقاسم فرزند محمدباقر بن ابوالقاسم بن سید محمدباقر موسوی است.
تحصیلات
در سنه 1245ق به تهران رفت و مدّتی در آنجا ساکن و با علماء آن سرزمین محاورت و مصاحبت داشت. سپس قصد هجرت به عتبات عالیات نمود. در راه مدّتی در کرمانشاه توقف نموده، مدّتی نزد یکی از فرزندان آقا محمّد علی بهبهانی درس خواند. سپس به نجف اشرف رفته و 2 سال نزد علمای آنجا به تکمیل تحصیلات خود پرداخته و به اصفهان مراجعت نمود.[۱]
اساتید
نزد پدر دانشمند و ادیب خود و جمعی از بزرگان علماء تحصیل نموده، همچون:
- آخوند ملّا علی نوری
- سید حسین موسوی
- شیخ محمدتقی رازی
- میرزا ابوطالب اصفهانی (صاحب حاشیه سبوطی)
- حاج محمّد ابراهیم کلباسی
- سیّد محمّد باقر حجّه الاسلام شفتی
- سیّد صدرالدّین محمّد عاملی
- آخوند ملا محمدعلی نوری
- ملا اسماعیل واحدالعین[۲]
او از جمعی از فحول مجتهدین به اجازات روایتی و اجتهاد مفتخر گردیده که از آن جمله :
- آقا سیّد رضا فرزند علّامه بحرالعلوم
- آقا محمّد رضی
- سیّد صدرالدّین محمّد عاملی
- ملّا محمّد مهدی قمبوانی
- میرزا محمّد مهدی نایب الصدّر
- میرزا زین العابدین خوانساری پدر صاحب روضات
- آقا محمد رضی
- سید محمدکاظم رشتی [۳]
آثار
وی را تألیفات فراوانی دارد از آن جمله :
- «حاشیه بر حاشیه سیوطی» میرزا ابوطالب اصفهانی
- «حاشیه بر شرح لمعه»
- «حاشیه بر شوارع الهدایه» تألیف حاج محمّد ابراهیم کلباسی
- «حاشیه بر شوارق الإلهام»
- «حاشیه بر قوانین المحکمه»
- «حاشیه بر رساله عدم جواز تقلید میّت» تألیف حاج محمّد ابراهیم کلباسی
- «حاشیه بر رساله حجیّت مظنّه» تألیف سیّد محمّد مجاهد
- «حاشیه بر صمدّیه»
- «رساله جبتیّه»
- «رساله در اختلاف معانی الفاظ شرعیّه»
- «رساله در جنایت ام ولد» [که نسخه خطی اصل آن به ضمیمه مجموعه شماره 1480 در کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی در قم موجود است.]
- «رساله در شیربها»
- «رساله در حکم زنی که خود را بلامانع معرفی کند»
- «رساله در احیای موات»
- «رساله در شرط ضمن العقد»
- «رساله در تسامح ادله سنن»
- «رساله در معرفت خدا و پیامبر و امام علیهم السلام»
- «رساله در ردّ مظالم» که به شماره 1480/5 در کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی موجود است.
- «رساله در انفراد طلاق به عوض خلع»
- «رساله در اعجاز قرآن» [به عربی که به شماره 673 در کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی در قم موجود است و مرحوم استاد سیّد مصلح الدّین مهدوی نوه مؤلّف این کتاب، آن را در سال 1365ق به چاپ رسانده اند. تاریخ تألیف کتاب شب جمعه 19 شوال 1254ق است. ]
- «سؤال و جواب در ارث»
- «شرح مبحث شکوک» کتاب «منهاج الهدایه» استادش حاج محمّد ابراهیم کلباسی، [که تألیف آن در شب یکشنبه 5 شعبان 1253ق به پایان رسیده و اکنون به شماره 1480/6 در کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی در قم موجود است. ]
- «شرح کتاب مراح الأرواح» در صرف
- «شرح تهذیب المنطق» تفتازانی
- [«جامع الفقهی» ]یک دوره فقه استدلالی در 6مجلد [که آغاز تألیف آن سال 1248ق و پایان تألیف در ربیع الثّانی 1254ق بوده و اکنون به شماره های 1514 1513 1512 1511 و 1515 در کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی موجود است.]
- «مهجه الفؤاد» در «شرح ارشاد الأذهان» علّامه حلّی، که در 14 مجلد کوچک در سال 1242ق و پس از آن تألیف شده است.]
- «نصایح العلماء» در نصیحت خطاب به فرزندش حاج سیّد مهدی نحوی
- «مناسک حج» ناتمام
- «رساله در اصالت برائه» ناتمام
- «شرح بر شرح رضی بر شافیه»
- «اصول الایمان» به عربی که در سال 1241ق تألیف شده و به شماره 1480/3 در کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی در قم موجود است.[۴]
وفات
سیّد محمّد حسن مجتهد سالها در اصفهان به تدریس و ترویج دین و ارشاد مردم مشغول بوده و سرانجام در ماه جمادی الاولی سال 1263ق وفات یافته و در تکیه خانوادگی در تخت فولاد و جنب مزار پدر بزرگوار خوددر تکیه سادات مهدوی مدفون شد.[۵]
پانویس
- ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج4، صص67-70.
- ↑ مهدوی، شرح حال سید حسن مجتهد، ص6.
- ↑ مهدوی، شرح حال سید حسن مجتهد، ص12
- ↑ مهدوی، رجال اصفهان یا تذکره القبور، صص 101 -102؛ همو، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، صص 488-486؛ همو ،بیان المفاخر، ج1، صص 301-299؛ همو، سیری در تاریخ تخت فولاد، صص 206؛ معلم حبیب آبادی، مکارم الآثار، ج6، صص 1731-1727؛ آقا بزرگ تهرانی، الکرام البرره، ج1، صص 315 و 316؛ حسینی، فهرست خطی احیاء، ج4، صص 321-319 و 365-363؛ حسینی اشکوری، فهرست عکسی احیاء، ج5، ص386.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ج۲، صص۴۶۵-۴۶۷.
منابع
- مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد،زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج4، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1394.
- مهدوی، مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.