این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
سیدمحمدصادق بن زین العابدین چهارسوقی
این نوشتار نیازمند جعبهٔ اطلاعات است. ممکن است بخواهید با افزودن یک جعبهٔ اطلاعات، به استانداردسازی نمایش موضوع کمک کنید. |
آقا سید محمدصادق چهارسوقی (1228ق-1289ق) فرزند سید زین العابدین بن میر ابوالقاسم جعفر بن آقا سید حسین بن ابوالقاسم جعفر (میرکبیر) خوانساری اصفهانی، عالم فاضل مجتهد محقق از علمای اصفهان در قرن سیزدهم هجری است.
زندگی نامه
ولادت
او در 26 صفر سال 1228ق در خوانسار متولد شد.
تحصیلات
مقدمات علوم را در زادگاهش خوانسار در خاندان علم و اجتهاد، نزد پدر و جدش آموخت. پس از مهاجرت پدر به اصفهان از محضر علمای بزرگ حوزه کهن اصفهان استفاده بسیار برد.
اساتید
آقا سید محمدصادق تحصیلاتش را در اصفهان گذراند و از اساتید خود اجازه روایت و اجتهاد اخذ نمود.اساتید او :
- زین‌العابدین موسوی خوانساری والد ماجد وی
- آقا میر سید محمد شهشهانی
- آقا میر سید حسن مدرس
- آقا محمد مهدی نایب الصدر
- حاج شیخ محمدباقر نجفی[۱]
در برخی منابع به شاگردی او نزد سیدصدرالدین عاملی و سید حجت الاسلام شفتی نیز اشاره شده است.
در میان اساتید نامبرده میرزا زین العابدین موسوی و میر سیدحسن مدرس اصفهانی و میر سید محمد شهشهانی به او اجازه روایت داده و اجتهادش را تصدیق کرده اند.[۲]
فرزندان
آقا میرزا محمدصادق از همسرش دختر شریف العلما بن ناظم التجار تبریزی، چهار فرزند پسر و دو دختر به یادگار گذاشت.
دختر ان:
خورشید بیگم (همسر آیت الله میرزا مسیح چهارسویی)
فاطمه بیگم (زوجه میر محمد داوود بن حاج میر سید محمد)
پسران به ترتیب تاریخ تولد عبارتند از:
1- آقا میر محمدحسین چهارسویی (1264 -1312)
2- آقا میرزا مجتبی چهارسویی(1269-1331)
3- حاج میرزا محمد مشهور به واعظ(1272-1355)
4- آقا میرزا زین العابدین.[۳]
جایگاه
جایگاه علمی
آقا میرزا محمدصادق خوانساری چهارسویی از بزرگان علما و ابرار اصفهان و صاحب نظر در فقه و اصول و کلام و حدیث بوده است.
وی عالمی محقق و متتبع و دارای اطلاعات گسترده از کتب شیعه و سنی بوده و دائما به مطالعه و نوشتن اشتغال داشت. او در فن کتاب شناسی، اعجوبه دهر و یگانه عصر خود بود و دقت و ممارست او در کتب و آثار علما و شناسایی خطوط آنها به اندازه ای بوده است که هر کتابی را که اول و آخر آن ساقط شده بود، وقتی به دستش می دادند با اندک تأمل و بررسی در صفحات موجود نام کتاب و نویسنده آن را بیان می فرمود. استاد همایی در این باره می نویسد:
»از خصایص فضلی او ، تکمیل و اصلاح کتب بوده و کمتر کتابی در کتابخانه های موروثی این خانواده موجود است، که اول یا آخرش را فقید مزبور ننوشته یا اثری از خود در آن باقی نگذارده باشد و هر کتاب ناقص را به هر وسیله که میسر بوده تکمیل می نموده و این کار دلیل کمال اهتمام و علاقه و پشت کار و وسعت اطلاع آن مرحوم است.[۴]
بواقع در فن کتاب شناسی کسی از دانشمندان دوران اخیر و این سامان به پایه آیت الله حاج میر سید محمد خوانساری اصفهانی نرسیده اند. نزدیک به هزار نسخه خط ی در کتابخانه های مختلف وجود دارد که تمام یا قسمتی از آنها به خط خوش این عالم بزرگ است. از همین رو هنگامی که برادرش صاحب روضاتبه نوشتن این کتاب مشغول بود، کمک و معاون بسیار خوبی برای تهیه منابع و مصادر روضات بود و برای جمع آوری آنها از گوشه و کنار تلاش می کرد و از هیچ کوششی برای گردآوری اسناد و مدارک این کتاب شریف کوتاهی نکرد و بلکه برای مقابله نسخه پاک نویس شده از آن کتاب با اصلش هم زحمت کشیده و در خیلی از جاها حواشی مفیدی به خط خود بر اصل روضات نگاشته است. صاحب روضات از تبحر و مهارت و هنرمندی این برادر دانشور در تألیف کتابش بسی استفاده برده است .[۵]
جایگاه اجتماعی
حاج میر سیدمحمد خوانساری اصفهانی دانشمندی پرهیزکار و با تقوی بوده که با قناعت، علو طبع و همت، زندگی ساده ای داشته و حکایت هایی درباره قناعت او نقل کرده اند. در طول عمر خود، همیشه در مسجد چهارسوی کوچک و نیز مسجد شیخ بهایی (مسجد مستهلک) اقامه جماعت و ترویج احکام شریعت می فرمود. [۶]
آثار و فعالیت ها
آثار
وی را تألیفاتی عدیده ای است که از آن جمله است:
1. «شرح الشّرایع»
2. «رساله فی الحج» به عربی
3. «مناسک حج» به فارسی
4. «رساله الکبیره فی الأخبار الطریفه»
5. «مجموعه» کشکول مانند
6. «رساله در طهاره و صلاه و صوم و حج و خمس و زکاه» نظیر «تبصره» علامه
7. «رساله در صیغ العقود»
8. «رساله فی ذکر مشایخه الکرام»
9. «شرح زبده الاصول»
10. «الإحباط و التّکفیر»[۷]
فعالیت ها
این عالم محقق در احیای نسخه کمیاب و آثار نفیس، اهتمامی تمام داشته، صدها کتاب و رساله به خط پخته و زیبای خود استنساخ یا تکمیل فرموده و مجموعه ها ُو جنگ های بسیار مرتب نموده و همه را خود مقابله و تصحیح و سپس به صحافی و تجلید رسانیده است. بسیاری از این گونه آثار در کتابخانه های شخصی نوادگان او و احفاد سایر برادرانش و بلکه در کتابخانه ای خصوصی و عمومی اصفهان و سایر جاهای دیگر موجود است. [۸]
بیش از صد مجلد از کتابهایی که اول یا وسط یا آخرآنها ناقص بوده و حاج میر سید محمد نقائص آن را بر طرف و حاج میر سید محمد علی روضاتی و برخی کتب استنساخ شده توسط آن مانند حواشی جدش سید حسین خوانساری بر شرح لمعه در کتابخانه میر آقا سید احمد روضاتی موجود است. نسخه کاملی از کتاب الجمل و العقود به خط حاج میر سیدمحمد را آقا بزرگ تهرانی مشاهده کرده و کتب جعفریات نیز به خط او در کتابخانه ابوتراب خوانساری موجود است .[۹]
وفات
او عمر خود را به عبادت و تحقیق و تألیف گذرانید و سرانجام در شب 21 شعبان المعظم سال 1289ق در اصفهان وفات یافته و در بقعه مادر شاهزاده جنب مزار پدر عالیقدر خود واقع در تخت فولاد اصفهان مدفون شد.[۱۰]
پانویس
- ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج 2، ص ۲۳۹.
- ↑ روضاتی، مفدمه مناهج المعارف،ص228؛ معلم حبیب آبادی، مکارم الآثار ،ج6 ،ص2087-۲۰۸۸.
- ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج 2، ص ۲۳۸.
- ↑ همایی، تاریخ اصفهان ،ص474 .
- ↑ روضاتی، فهرست خطی کتابخانه های اصفهان ،ص23؛ روضاتی،مناهج المعارف،ص229؛ معلم حبیب آبادی، مکارم الآثار ،ج6 ،پاورقی آیت الله روضاتی، ص 2088-2089.
- ↑ معلم حبیب آبادی،مکارم الآثار، ج6 ، پاورقی آیت الله روضاتی، ص2088؛ روضاتی، مناهج المعارف ،ص229.
- ↑ روضاتی،زندگانی آیت اللّه چهارسوقی، ص81؛ روضاتی، مناهج المعارف: مقدمه، صص 292-296؛گزی، رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص76؛ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، ص112؛ مهدوی، سیری در تاریخ تخت فولاد، ص95؛ شفتی بیدآبادی،بیان المفاخر، ج2، صص 25 و 26؛ آقابزرگ تهرانی،الکرام البرره، ج1، ص639؛ معلم حبیب آبادی ،مکارم الآثار، ج3، صص 850-851؛ علوی،یزدی، زمانی نژاد، دانشمندان خوانسار، صص 450 و 451؛ کحاله، معجم المؤلفین، ص76.
- ↑ روضاتی، پاورقی های مکارم، ج6 ،ص2088؛ روضاتی، مناهج المعارف ،ص229 .
- ↑ بزرگ الطهرانی،الکرام البرره ،ج3 ،ص398-400 .
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ج3، ص445.
منابع
- مهدوی، مصلح الدین، اعلام اصفهان، ج3، اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1389.
- مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج2، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1389.