محمدحسین بن محمدحسن همدانی

شیخ محمّد حسین همدانی فرزند محمّد حسن کرمانشاهی، عالم فاضل، ادیب محقق، شاعر مفسر، متولد شده کرمانشاه بود.

معرفی

وی در همدان و اصفهان تحصیل نموده است. و از جمعی از علماء و فضلاء کسب فیض نموده از جمله: حاج میرزا علی نقی همدانی، حاج ملّا حسینعلی تویسرکانی، آقا میرزا عبدالغفار تویسرکانی و آقا میرزا محمدهاشم چهارسوقی.

سپس به تدریس کتب فقه و اصول و ادبیات در مدرسه جده بزرگ و سپس مدرسه نیم آورد پرداخته و جمعی از فضلاء از جمله آقا سیّد محمّد لطیف خواجوئی، میرزا حیدرعلی ندیم الملک، ابوالفتح دهقان سامانی، شیخ محمدعلی کرمانی، میرزا عباس خان شیدا، حاج میرزا محمّدباقر تویسرکانی، حاج میرزا محمّدباقر علوی شهیدی و میرزا حسن خان جابری انصاری نزد ایشان تلمّذ نموده اند.

میرزا محمّد حسین همدانی در خاتمه جزء سوم کتاب «جراب الحکمه» می گوید بیش از یکصد تألیف در علوم فقه، اصول، رجال، حدیث، درایه، حکمت، کلام، عرفان، طب، لغت، تفسیر، حل و مشکلات اشعار، و حواشی بر قانون و فوائد و غیره را به رشته تحریر در آورده است.

صاحب عنوان طبع شعر داشته و گاهی بنا به اقتضای حال ابیاتی می سروده است و «معانی» تخلّص داشته است.

این شعر را درباره زندگی خود سروده است:

مرگ مرا روبروی نشسته		می نتوانم سخن کنم کم و افزون
مدّت سی سال کنجکاوی کردم		قول ارسطو و فکرهای فلاطون
مشکل من حل نکرد با همه کوشش		بر سخن من گواست ایزد بی چون
من که چنینم قیاس کن دگران را		وانکه ندارد به جز شواهد مطعون
عیسویان آگهند اگر که از این رمز		از پی گفت و شنود حاضرم اکنون
جز سخنان خدا و گفت پیغمبر		باقی دیگر فسانه دیدم و افسون
این نه قیاسی است ناپسند و مطعون		این نه دلیلی است نارسیده و مظنون
کیست بداند سپهر پر شده خود چیست		یا ز چه او گشته است علت گردون
باغ چرا در بهار خرم و سبز است		یار فسرده ز چیست در همه کانون

آثار

کتب زیر از تألیفات اوست:

1. جراب الحکمه

2. حاشیه بر فوائد

3. حاشیه بر قوانین

4. دروس

5. دیوان اشعار

6. ردّ بر اخباریین

7. رساله در ارث

8. شرح تبصره

9. وجیزه در درایه

وفات

وی تا آخر عمر ازدواج نکرده و در مدرسه به سر برد. تا این که در سال آخر عمر به منزل حاج میرزا محمدباقر تویسرکانی منتقل گردیده و در سال 1324ق در آنجا وفات یافته و در صحن شرقی امامزاده درب اصفهان مدفون گردید.

منبع

• مهدوی، سید مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.