این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
عبدالغفار پاقلعه ای
این نوشتار نیازمند جعبهٔ اطلاعات است. ممکن است بخواهید با افزودن یک جعبهٔ اطلاعات، به استانداردسازی نمایش موضوع کمک کنید. |
عبدالغفار پاقلعه‌ای اصفهانی(1261ق-1336ق) متخلّص به «سحاب» فرزند محمّدحسن، فاضل کامل و ادیب خطاط، شاعر و منجم دانشمند اواخر دوره قاجاریه است.
زندگی‌نامه
ولادت
وى در سال 1261ق متولّد شد. او اصالتا شیرازى و ساکن محلّه پاقلعه اصفهان بود که در قدیم به نام محلّه باغات معروف بود.
اساتید
عبدالغفار پاقلعه ای ادبیات، مقامات حریرى و نهج البلاغه را با مقدارى از متون فلسفه و عرفان در نزد میرزا محمد رضا هماى شیرازى خوانده و در خطّ نستعلیق از او سرمشق گرفته بود. فقه و اصول را نزد آیات عظام علّامه میرزا محمّد هاشم چهارسوقى و حاج شیخ محمّد باقر نجفى و هیئت و نجوم و فن معرفت التقویم را در خدمت میرزا حسن، فرزند دوست محمّد، منجّم معروف فراگرفته و در این فنون به حدّ کافى دست یافته بود. همچنین حکمت و کلام را نزد حاج میرزا جلال خواجویى فرا گرفت.[۱]
شاگردان
مرحوم میرزا عبدالغفّار در پاقلعه، خانه اى محقّر داشت که بالا خانه آن، مدرس و مکتب او محسوب مى شد. بیشتر فضلاى محلّه پاقلعه نزد او تحصیل کرده بودند و هرچه مایه داشتند از برکت محضر او بود.
از شاگردان او می توان به افراد زیر اشاره کرد:
- شیخ محمّد رضا حسام الواعظین
- شیخ مهدى حقوقى
- میرزا محمّد على سجادیان
- سیّد عبد اللّه سجادیان
- میرزا عبد الجواد مدرّس، فرزند حاج میرزا محمّد على بن حاج میر معصوم
- میرزا ابوالقاسم طرب. وى از حدود ده سالگى به مکتب عبدالغفّار رفت و مقدّمات صرف و نحو عربى را تا کتاب سیوطى و شرح جامى و شرح نظّام و نیز قواعد انشا و ترسّل فارسى و خلاصه الحساب شیخ بهایى را به علاوه حساب سیاق و قسمتى از هیئت و نجوم و فن معرفت‌التقویم نزد او آموخت.
- استاد جلال الدین همایى[۲]
سیره اخلاقی
وى مردى جامع فضایل علمى و اخلاقى، خلیق، متواضع و اهل صفا و وفا بود. با وجود آن همه فضایل و کمالات که آن بزرگ مرد داشت، مانند اکثر ارباب فضل و ادب معاصرش فضلا و شعرا و هنرمندان دوره مشروطه در کمال فقر و تهى‌دستى و تعفّف روزگار مى گذرانید.[۳]
همچنین استاد جلال الدین همایى می‌نویسد:
وى از فضلا و هنرمندان جامع کم نظیر عهد خود بود. در فقه و اصول و ادبیات عرب و هیئت و نجوم و معرفت تقویم به خوبى دست داشت. چهار نوع خط ثلث و رقاع و نستعلیق، مخصوصا نوع اخیر را خوش مى نوشت.
مرحوم جلال الدین همایى مى نویسد:
میرزا محمّد حسین عنقا ملک الشعرا، پسر بزرگ هما، تا زنده بود، زندگانى میرزا عبدالغفّار توسّط مساعدت و مواظبت هاى خود او و پایمردى ها که نزد اعیان و اکابر وقت براى او مى کرد، در وسعت و رفاه مى گذشت و بعد از وى به قول خودش بى‌برادر شد. [۴]
آثار
میرزا عبدالغفار پاقلعه‌ای خطّ نسخ و نستعلیق را خوب مى نوشت و در تنظیم و انشای تحریرات شرعى از قبیل اسناد معاملات و قباله مناکحات دستى توانا داشت. [۵]
وی نسخه‌ای از «دیوان همای شیرازی» را به خط نسخ عالی کتابت کرده و در کتابخانه عمومی اصفهان موجود است. چند نسخه هم از بخش غزلیات هما براى رجال و اکابر وقت نوشته است. همچنین کتاب «جنگ روسیه و فتح ترکستان» را در 15 محرم 1301ق کتابت کرده که در کتابخانه عمومی اصفهان موجود بوده است.[۶]
وفات
وی در سن قریب به هشتاد سالگی در در 13 شعبان 1336ق وفات یافته و در تکیه سیّد العراقین واقع در تخت فولاد اصفهان مدفون شد.[۷]متأسفانه محل دفن وى مشخص نیست.
پانویس
- ↑ همایی، تاریخ اصفهان (مجلد هنر و هنرمندان)، ص105.
- ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج1، صص354-۳۵3.
- ↑ همایی، دیوان طرب، مقدمه.
- ↑ همایی، تاریخ اصفهان (مجلد هنر و هنرمندان)، ص105.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ج4، صص272-271.
- ↑ فهرست کتابخانه عمومی اصفهان، ج1، ص87.
- ↑ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج2، ص994؛ مهدوی، سیری در تاریخ تخت فولاد، ص144.
منابع
- مهدوی، سید مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1386ش.
- مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج1، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1389