این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
اسداللّه قمشه‌ای
 | |
| اطلاعات فردی و علمی | |
|---|---|
| نام کامل | اسدالله قمشه ای |
| شهرت | دیوانه |
| زادروز | ۱۲۹۷قمری |
| تاریخ وفات | ۱۳۳۴قمری |
| مدفن | تخت فولاد، تکیه ملک |
| اساتید | حاج میرزا نصر الله حکیم قمشه ای، حکیم آقا میرزا نصرالله قمشه ای، و... |
| شاگردان | سید عبدالحسین طیب اصفهانی، میرزا محمدعلی معلم حبیب آبادی، سید محمدعلی مبارکه‌ای، و... |
| آثار | سخنوران نامی معاصر ایران، کتاب علم الاشیاء، و... |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | مدرس، عارف، شاعر، و.... |
شیخ اسداللّه قمشه ای فرزند مشهدی جعفر، از اجله حکماء و مرتاضین،عرفا، فضلا و مدرّسین مدرسه چهارباغ اصفهان بوده [۱]و افزون بر آشنایی کامل با علوم عقلی و فلسفه، گاه‌گاه شعر نیز می‌سروده که تخلّص شعری وی، «دیوانه» بوده است.
زندگینامه
ولادت
اسدالله قمشه ای در حدود سال 1297ق در قمشه ( شهرضا) اصفهان به دنیا آمد.
تحصیلات
وی در مولد خود نزد حاج میرزا نصراللّه حکیم قمشه ای به تحصیل پرداخت، و ادبیّات، فقه، کلام، منطق و حکمت را فراگرفت؛ سپس به اصفهان آمد، و در مدرسه صدر، به تدریس حکمت و ریاضیّات قدیم و جدید پرداخت.[۲]
از ابتداى بلوغ به تحصيل علوم راغب بـود و بـاوجود فراهم نبودن اسباب و اشتغال به زارعت، علـوم عربـى و منطـق را در زادگـاه خود به حد كمال فراگرفت و از محضر حكيم آقا ميرزا نصراللّه قمشه اى از شاگردان مرحوم حاجى سبزوارى بهره مند گرديد. سپس به اصفهان مهاجرت كرد و سـالها در مدرسه ى چهارباغ به كسب دروس حكمت و كلام مشغول بود.[۳]
انواع خطوط، خصوصا شکسته را خوب می نوشت، و زبان فرانسه را بدون استاد آموخته بود. حافظه ى قوى و فضايل اخلاقى وى به حدى بوده است كـه مرحـوم محمـدباقرالفت پيرامون وى مى نويسد:
«ولی به اعتقاد بنده هرچند که در معلومات مسطوره و غیرها همسری نداشت با این وصف مقام علوّ طبع، حدّت ذهن، قوّه حافظه و جمیع فضائل اخلاقش به درجه‌ای بود که از روى انصاف مى توان گفت چنـين گـوهر ى گرانمايـه كمتر زيب عالم انسانيت گشته است».[۴][۵]
شاگردان
حكیم قمشه ای در مدرسه چهارباغ و دیگر مدارس اصفهان، برای جمعی از فضلا تدریس داشته که برخی از آنان، عبارتند از حضرات آیات و حجج‌اسلام:
- شیخ جلال‌الدین تفتی یزدی.[۶]
- سیّد عبدالحسین طیّب اصفهانی (1312 ـ 1412 ق)[۷]
- سیّد محمّدعلی مبارکه‌ای (1317 ـ 1365 ق)[۸]
- میرزا محمّدعلی معلّم حبیب‌آبادی (1308 ـ 1396 ق)
- سیّد مهدی حجازی سده‌ای (1314 ـ 1398 ق)[۹]
- سیّد یحیی واعظ یزدی[۱۰]
- استاد جلال‌الدین همائی (1317 ـ 1400 ق).[۱۱]
سیره اخلاقی
در کتاب رجال اصفهان درباره ایشان آمده است:
«...استاد، حکیمی دانا دل و عارفی فرزانه بود. زندگی ساده او در کمال بی‌اعتنایی به مادیات و مظاهر فریبای زندگی زودگذر و سبک‌سر عمر برگزار می‌گردید. با همه، مهر می‌ورزید و دل او جلوه‌گاه عشق و محبّت بود. با بزرگان اهل ادب و دانشمندان بینا و عارف، دوستی و مصاحبت داشت؛ چون فقیه و محدّث علّامه بزرگوار حاج میرزا علی آقا شیرازی ـ متوفای بیست و سوم جمادی‌الثانی 1375 ـ که روزگاری مدید چراغ هدایتی فرا راه اصفهانیان بود و از بیان علمی و زهد و حال و عرفان او خواص و عوام برخوردار می‌گشتند و با نگارنده کمترینش، الطاف و بزرگواری‌ها بود».[۱۲]
آثار
وی طبعی عاشقانه و ذوقی لطیف داشت و گاه گاهی با تخلص « دیوانه » شعر می سرود. اگرچه اشعار او زیاد نیست ولی از لحاظ کیفیت، عالی و لطیف است و حاکی از احساسات پرشور و عرفان عاشقانه است. او به سبک شعرای قدیم شعر می سرود و گاهی در مضامین عارفانه و عاشقانه خود از حافظ شیرازی الهام می گیرد و به استقبال غزلیات او می رود. وی در انواع شعر به غزل توجه داشت و قسمتی از اشعارش در دانشنامة الفت به چاپ رسیده است. نمونه هایی از اشعار و غزل های او در کتاب « سخنوران نامی معاصر ایران» نیز آمده است. وی همچنین چند قطعه در رثاء و وصف برخی از بزرگان زمان خویش همچون استادش حکیم نصرالله قمشه ای و شهید فضل الله نوری و ... سروده است. چنانکه به مناسبت به دار آویختن شهید شیخ فضل الله نوری شعری سروده است. از تألیفات دیگر او کتاب « علم الاشیاء » است که جهت محصّلان مدارس جدید تألیف نموده و به چاپ رسیده است.[۱۳]
از اشعار اوست:
| خوش تر ز روزگار جنون روزگار نیست | نیکوتر از دیار محبّت دیار نیست | |
| عاقل اگر چه عاقبت از جوی بگذرد امّا | مسلّم است که دیوانه وار نیست.[۱۴] |
وفات
سرانجام در 18 ذیقعده 1334ق در عنفوان جوانی در 36 سالگی وفات یافت، و در تکیه ملک در تخت فولاد، نزدیک قبر آخوند کاشی مدفون گردید. [۱۵]
پانویس
- ↑ الفت، دانشنامه ، ص 1؛ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 1، ص 256.
- ↑ مهدوی،اعلام اصفهان، ج1، ص 523.
- ↑ جمالى، تاريخ شهرضا، ص72.
- ↑ لطفی،تذکره شعرای تخت فولاد اصفهان،ص262
- ↑ الفت، دانشنامه ، صص 1 ـ 2.
- ↑ بیدهندی، آینه دانشوران، ص 632.
- ↑ نجفی، ستارگان درخشان حوزه علمیّه اصفهان، ص 109.
- ↑ قاسمی، بزم قدسیان، ص 200.
- ↑ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 1091.
- ↑ بید هندی، آینه دانشوران، ص 379.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ج 2، ص 358.
- ↑ کتابی، رجال اصفهان، ج 1، ص 407.
- ↑ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 1، ص 256.
- ↑ مهدوی، سیری در تاریخ تخت فولاد، ص202؛ اصفهان (کتاب جوانان)، صص230- 231؛کتابی، رجال اصفهان، ج1، صص406- 411؛ الفت، دانشنامه، صص 2 -6؛ مهدوی،رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص50؛ تهرانی،الذّریعه، ج9، ص335؛ تهرانی، نقباء البشر، ج1، ص132؛ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، صص256 -257؛ نصری،کارنامه همایی، صص56 -57؛ جابری،تاریخ اصفهان، صص306- 307؛ جمالی، جغرافیای تاریخی شهرستان شهرضا، ص81.
- ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد ، ج2، صص108-109.
منابع
- مهدوی، سید مصلح الدین، اعلام اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، چاپ اول،۱۳۸۶.
- لطفی، عليرضا، (حامد اصفهاني)، تذكره شعرای تخت فولاد اصفهان:معرفی شعرای مدفون در تخت فولاد اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحي شهرداري اصفهان،۱۳۹۰.
- مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج2، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، ۱۳۸۹.