این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
تکیه شهدا
گلستان شهدا از تکایای نوینی است که از چندین تکیه کهن تشکیل شده که در محدوده لسان الارض تخت فولاد قرار دارد.و گسترش آن از دوران پیش از انقلاب اسلامی آغاز شده است. پس از شهادت آیت اللّه سیّد ابوالحسن شمس آبادی در سال 1355 شمسی و دفن وی در این قسمت، تکیه ای مخصوص دفن قربانیان سیاسی رژیم پهلوی گردید و چند نفر از شهیدان حوادث انقلاب اسلامی در سال 1357 هجری شمسی در این قسمت دفن شدند.
موقعیت جغرافیایی
گلستان شهدا از مجموع تكيه‌هاى لسان‌الارض، ملك، بروجنى‌ها، كوهى، ميرمحمد صادقى‌ها، فاضلان و خواجويى تشكيل گرديده است. ولى وضعيت كنونى گلستان با توجه به تخريب ديوار ميان اين تكايا و حفاظ و حصارى كه در سوى جنوب در كنار خيابان سجاد و در جبهه غربى در كنار خيابان فيض و در ضلع شمالى آن به كوچه لسان‌الارض و كوچه شهيد زمانى كشيده شده است. تمامى اين تكايا در يك گستره پيوسته به يكديگر به مساحت 113969 متر مربع شكل گرفته است و اكنون نمى‌توان اين تكايا را از يكديگر جدا دانست. اگرچه بيشتر تکیه شهدا در منطقه مركزى به مساحت 64437 متر مربع به خاك سپرده شده‌اند و بيشتر قطعه‌هاى گلستان شهدا در تكاياى ملك، كوهى، بروجنى‌ها، مير محمد صادقى ها و قسمتى از تكية لسان‌الارض شكل گرفته است و تنها معدودى از شهدا در زمين‌هاى تكية فاضلان و خواجويى دفن شده‌اند.
پيش از انقلاب اسلامى، شيخ مهدى مظاهرى در تكيه كوهى و ملک شب‌هاى جمعه دعاى كميل با شكوهى برگزار مى‌كرد كه چندين هزار نفر در آن شركت مى‌كردند. پس از شهادت ميرزا ابوالحسن آل رسول مشهور به شمس‌آبادى مدرس حوزة علمية اصفهان و امام جماعت مسجد جعفرطيار در كوچه شهيد انصارى در خيابان طالقانى و مسجد شيخ بهايى در خيابان شيخ بهايى، در سحرگاه روز7 ربيع‌الثانى1396ق/18فروردین 1355ش. محمدعلى خادم المؤمنين فولادىِ تكيه‌بان به منزل شهيد شمس‌آبادى شد دعوت و در حضور آقايان: آل رسول برادر شهيد، حاج شيخ باقر صديقين، حاج محمد بصيرى و حاج عبدالجواد قهرايى، قطعه زمينى در برابر مبلغ 40 هزار تومان براى دفن شهید شمس‌آبادى واگذار مى‌كند. پس از آماده‌سازى قبر، جنازه آن شهيد فرداى آن روز با تشييع بسيار باشكوه مردم اصفهان در اين مكان دفن گرديد. پس از مدتى از سوى هيأت امناى بقعه با كمك برخى از مردم خير و جمع آورى وجوهاتى كه مردم در صندوق مقبره مى‌ريختند، بقعه با شكوهى با آجر و كاشى بر روى قبر آن عالم شهيد ساخته شد.
پس از این برخى از شهداى انقلاب اسلامى در دوره حكومت نظامى اصفهان در سال 1357 ش. همچون شهيد اصغر نورى و شهيد سيد حسين دوازده امامى در اين مكان دفن شدند، ولى در هنگام اجراى مراسم هفت و چهلم و تجمع مردم بر سر قبور اين شهدا دربان تكيه لسان الارض به كلانترى اطلاع مى‌داد و مأموران مى‌آمدند و با تيراندازى هوايى مردم را پراكنده مى‌كردند و از برگزارى مراسم جلوگيرى مى‌كردند. به همين جهت گاهى مراسم در مسجد حضرت حجت(عج) برگزار مى‌شد. اين مسجد به وسيلة حاج ابراهيم ربيعى قهفرخى با همكارى شيخ مهدى مظاهرى پس از تخريب تكيه قهفرخى‌ها ساخته شد.
وسعت تکیه
با پيروزى انقلاب اسلامى در 22 بهمن 1357ش و توطئه‌ها عليه آن در كردستان و سيستان و بلوچستان بسيارى از جوانان انقلابى اصفهان براى مبارزه با اين توطئه‌ها به اين مناطق اعزام شدند و برخى از آنها به شهادت رسيدند. در آغاز اين شهدا را در قطعة حمزه سيدالشهدا» در شمال غربى بقعه شهيد شمس‌آبادى دفن مى‌كردند، ولى با شروع جنگ تحميلى عراق عليه ايران رفته رفته گنجايش آن قطعه تمام و ضرورت انتخاب يك مكان ديگر براى دفن شهدا بيشتر احساس شد. به همين سبب تعميرگاهى كه در كنار خيابان سجاد و جنوب گلستان قرار داشت انتخاب شد و شهيد عباس كلان به مستأجرين تعميرگاه، در خيابان جى زمين تجارى واگذار كرد و زمين تعميرگاه از سوى شهيد احمد چلمقانى اهدا شد و معوض منازل نيز با كمك بنياد مسكن در خيابان 22 بهمن فعلى زمين واگذار گرديد. قطعه زمين شهداى عمليات فرماندهى كل قوا، ثامن الائمه (آزاد سازى شمال آبادان) و طريق القدس (آزاد سازى بستان) در شمال و شمال غربى بقعه شهید اشرفى اصفهانى با مذاكره با مالكين آنها اهدا گرديد.
قطعه بندی
در اوايل سال 1360ش مسؤوليت ادارة گلستان شهدا بر عهده بنياد شهيد گذاشته شد و از سوى آن بنياد اكبر عليار براى اين كار منصوب گرديد. چون تا پايان سال 1360ش هيچ گونه قطعه سازى در گلستان صورت نگرفته بود، براى اين منظور يك هيأت اجرايى به رياست مهندس آرمان پناه و نمايندگان كارخانه ذوب آهن اصفهان، جهاد سازندگى، بنياد شهيد و نماينده امام جمعه اصفهان تشكيل گرديد. طرح ساماندهى و محوطه سازى و قطعه سازى از سوى مهندس افراسيابى پيشنهاد گرديد و در هيأت اجرايى تصويب و قطعه سازى بر عهدة ذوب آهن و محوطه و كف‌سازى بر عهده جهاد سازندگى گذاشته شد و اقدامات لازم انجام گرفت.
با آغاز عمليات محرم در 11/8/61ش در منطقه غرب عين‌خوش و جنوب غربى موسيان به واسطة حضور رزمندگان اصفهان در اين عمليات و بويژه لشكر 14 امام حسين، تعداد330 شهيد به اصفهان آوردند. چون در گلستان شهدا جايى براى دفن اين شهيدان وجود نداشت، جلسه‌اى با حضور اعضاى هيأت اجرايى، رياست دادگاه انقلاب و هيأت امناء گلستان شهدا تشكيل گرديد و مقرر شد با مذاكره صاحبان منازلى كه در جنوب مقبره يوشع نبى» قرار داشت، آنان به يك مجتمع مسكونى از آن بنياد مسكن و هتلى كه در اختيار بنياد شهيد بود، انتقال داده شوند. كار انتقال و سپس تخريب منازل با كمك جهاد سازندگى، شهردارى و مردم صورت گرفت و 330 قبر براى دفن شهدا آماده گرديد.
فرداى آن روز با تشييع با شكوه شهدا در اصفهان جنازه شهداى عمليات محرم دفن شدند. به صاحبان منازل مسكونى نيز زمين معوض داده شد و منازل آنان را ساختند. پس از آن براى دفن شهداى عمليات والفجر يك در شمال غربى فكه، والفجر 2 در غرب پيرانشهر، والفجر 4 در شمال غرب مريوان، چندين باب خانه مسكونى با مذاكره با صاحبان آنها و واگذارى معوض زمين تخريب شدند و قسمتى نيز كه متعلق به تكيه‌بان لسان الارض بود، خريدارى گرديد. بدين سان كار آماده سازى قطعه‌هاى گوناگون گلستان شهدا يكى پس از ديگرى انجام شد .
اوايل سال 1362ش خيمه حسينى طراحى كه با كوشش مستقيم حاج حسن حدادى ساخته شد و از آن پس مراسم شهدا و دعاهاى گوناگون و مناسبت‌ها در آن برگزار مى‌گرديد. يك مجموعه فرهنگى و سالن سخنرانى و نمايشگاه در دو طبقه در شمال خيمه حسينى و جنب قطعه يوسف 3 برپا شده است. هم اکنون گلستان شهدای اصفهان دارای35 قطعه به نامهای مختلف از جمله عملیات های گوناگون در دوران دفاع مقدس است و هر کدام پیکر پاک شهیدان چندی از این دوران را در خود جای داده اند.
فهرست نام برخی از قطعه ها به این قرار است: حمزه سیدالشهدا، حنظله، فرماندهی کل قوا و بیت المقدس، ثامن الائمه و چزابه، طریق القدس، فتح المبین، رمضان، حبیب بن مظاهر، محرم، والفجر، شهدای خیبر، شهدای غرب، شهدای بدر، شهدای قادر، شهدای والفجر8و10، شهدای گمنام، شهدای کربلا3،4،5 و10، شهدای بیت الحرام، شهدای یوسف، صالحین و وداع.
مشاهیر مدفون
- جلال الدین همایی
- عطاء الله اشرفی اصفهانی
- ملا محمدآخوند کاشی
- سید ابوالحسن شمس آبادی
- علی اکبر اژه ای
- محمدحسین مصورالملکی
- سید محمدرضا حسینی هرندی اصفهانی
- آقا سید عبدالله ثقة الاسلام اصفهانی(میرمحمدصادقی)
- حاج آقا منیرالدین بروجردی
- سید علی اکبر پرورش
- میرزا مهدی اژه ای
- شیخ اسدالله حکیم قمشه ای
- شیخ محمدعلی یزدی
- حسینقلى مشفق ضرغام
- مسعود محوری
- علی نیلچیان
- محمد مهدی نیلفروش زاده
- رسول وفایی
- محمد وفایی
- محمد رضا وکیلی
- عبد العلی ولایی
- مصطفی هزاردستان
- رسول هلالی
- ناصر همامی
- غلامرضا یزدانی
- مصطفی یوسفی کوهپایه
- علی مصدق فر
- مهدی مظاهری
- مهدی مغیث
- علیرضا ملاقلی
- سید علی منتظرین
- علی موحد دوست
- منصور موحدی
- محمدرضا موحدیان عطار
- حسنعلی آشفته
- حاج سید محمد رضا آل رسول
- سید محمدباقر احمدآبادی
- سید حسن بهشتی نژاد
- سید محمدرضا بهشتی نژاد
- شمس الدین پزشکی خوراسگانی
- غلامحسین پورمهدی نوشهری
- سید علی نقی ثقة الشریعه
- میرزاحسین خان ثمر اصفهانی
- شیخ اکبر جوادی
- عبدالمهدی چلمغانی
- مهدی خان چهره نما
- خاور حائری بروجنی(طاهر)
- سید محمد حسامی
- ملا علی اصغر خوشنویس اصفهانی
- میرزا ابراهیم دبیر
- سید مرتضی
- شیخ فضل الله ذوعلم فشارکی
- شیخ اسدالله ربانی
- سید زین العابدین رضوی خوانساری
- سید محمد رضوی خوانساری
- احمد رفائی
- حاج آقا رهبر قهفرخی
- عبدالحسین سپهری نژاد
- میرسیدعلی نقی سرتیپ اوحدی
- نجفقلی عشاقی سیار
- پهلوان حسین شیرسید
- سید محمدعلی صادقی
- سید احمد صبا
- حاج سید اسدالله صدرهاشمی
- ملا علی اکبر ضیایی احمدآبادی
- سید جلال الدین طاهری حسین آبادی
- شیخ فخرالدین طاهری
- سید مصطفی طباطبایی
- میرزا عبدالباقی طبیب اصفهانی
- مهدی عشاقی
- حاج آقا محمد قزوینی
- ملا عبدالله قمشه ای
- آقا طه کافی
- میرزا رحیم کلانتر
- میرزا حسن کمیلی خواجویی
- میرزا علی کمیلی خواجویی
- شیخ حسین گلشادی
- احمد محیی
- اصغر محیی
- عبدالحسین محیی
- سید محمدحسین مدرس صادقی
- سید محمدداود مرعشی
- شیخ علی مشکوة
- سید محمد علی معین الاسلام
- یدالله مقضی
- عبدالمولی مولوی خوانساری
- شیخ محمدحسین مولوی کتابفروش
- بدری مهرآرام
- سیدعلی اکبر میرمحمدصادقی
- سیدکمال الدین میرمحمدصادقی
- سیدمحمدباقر میرمحمدصادقی احمدآبادی
- میرزا عباس نحوی
- میرزامحمد ابراهیم نواب
- میرزامحمد نواب لاهیجی
- عطاالله وصال دهقانی
- سیدتقی هاشمی دهسرخی
- سیدمیرزا هاشمی نجفی اصفهانی
- سید عبدالحسین همتیار طباطبایی
- سردار شهید محمود شهبازی دستجرده
- سردار شهید حاج حسین خرازی
- شیخ مهدی مظاهری
- اکبر آقابابایی
- قربانعلی عرب
- جلال افشار
- علی باقری
- سید امیرعباس بحرینیان
- شهید مهندس محمدرضا پورکیان احمدآبادی
- محمدرضا تورجی زاده
- عباسعلی جان نثاری
- محمدرضا حبيب اللهی
- سيد احمد حجازی
- حبيب خليفه سلطانی
- حجت الاسلام والمسلمین مصطفی ردانی پور
- علـی رضائيان
- حميد سليمانی
- سید محسن صفوی
- ﺍﺣﻤﺪ ﻓﺮﻭﻏﯽ
- علی قوچانی
- احمد كاظمی
- عبدالمهدی کاظمی
- حجة الاسلام والمسلمین شهید عبدالله میثمی
- محمدجعفر نصراصفهانی
- حجت الاسلام والمسلمین رحمت الله میثمی
- شهید شیخ عبدالرزاق نوری صفا
- شهید ولی الله نیکبخت
- شهید عبدالرسول زرین
- سردار شهید مصطفی طیاره خواجویی
- غلامعلی طیاره خواجویی
- سردار شهید شکرالله ابراهیمی
- سردار شهید اصغر لاوی
- علیرضا معروفی ابرقویی
- شهید مهدی لیث خوراسگانی
- شهید مصطفی مانیان
- شهید گودرز(رسول)مانی
- شهید احمد محبی
- شهید حسین محزونیه
- شهید عباس محسنی
- شهید سید محمدعلی محمودی
- شهید محمدرضا مغزیان
- شهید حسین ملا افضل
- شهید سید جعفر موسوی
- شهید محسن موهبت
- شهید مصطفی مهرکش
- شهید محسن میرزابلند
- شهید احمد نجات بخش
- شهید مهدی نصراصفهانی
- مجید نصرآزادانی
- شهید ابراهیم نصرآزادانی
- شهید احمدرضا نعمتی
- شهید مهدی نمازی زاده
- سردار شهید غلامرضا صادق زاده
- سردار شهید عبدالکریم صادقی اصفهانی
- شهید حسین صادقی
- شهید علیرضا صادقیان
- محمدرضا صادقیان
- شهید مرتضی صفاتاج
- شهید حسنعلی صفایی انارکی
- شهید علی صفری
- شهید نعمت الله صفری
- شهید سید ابراهیم صفوی
- شهید مرتضی صمدیه لباف
- شهید محسن صیرفیان پور
- شهید سیدمحمود ضابط زاده
- شهید مهدی طالبی
- محمدتقی طاهرزاده
- سعید طفلان آب
- شهید مرتضی طلاکوب
- شهید منصور عارفیان جزی
- شهید عباس صادقی
- شهید منصور عبداللهی
- شهید حسن عرب
- شهید علیرضا عربستانی
- شهید سید رسول عسگری
- شهید رضا عسگری
- شهید سید محسن عقیلی
- شهید سید حمید عقیلی
- شهید جواد علاقه مندان
- شهید مصطفی علی بالایی
- شهید احمد عمرانی
- شهید مرتضی عموعلی
- شهید محمدمهدی فقیهی
- شهید یوسف فزوه
- شهید علیرضا فرشادفر
- شهید حمید فرشاد
- شهید منصور فاتحی
- شهید عباس فنایی
- شهید حسن فیروزبخت
- شهید حسن قربانی
- شهید محسن کاظمی
- شهید حسن کدخدایی
- شهید محمد کدخدایی
- شهید عباس کردآبادی
- شهید محمد کرمی هرمدانی
- شهید احمد کریمی حبیب آبادی
- شهید محمودرضا کریمی
- شهید منصور کریمی
- شهید مهدی کشاورز
- شهید محمدرضا کلانتر فیوج
- شهید مجتبی کلاهدوزان
- شهید عباس کمال پور
- شهید علی کمالی اندانی
- شهید محمدعلی کوره پز
- حسین کوهرنگیها
- شهید ابوطالب کیقبادی
- شهید امرالله گرامی
- شهید محسن گردن صراحی
- سردار شهید بشیر ابراهیمیان
- سردار شهید مهدی احمدی کیا
- سردار شهید محمدرضا افیونی
- سردار شهید احمد اقتداری
- سردار شهید محسن الشریف
- شهید رضا امانی نبی
- شهید سید مرتضی امیدیان
- شهید اصغر امین الرعایا
- شهید سعید امینی نور
- سردار شهید رسول آقا علی رؤیا
- شهید فرامرز آذری
- مرتضی جوادی
- سردار شهید اصغر جوانی
- سردار شهید محمدرضا جمدی
- سردار شهید عباسعلی جلالی
- شهید رضا آقاباباگلی
- شهید ابراهیم جعفرزاده
- شهید محمدرضا جعفرپیشه
- شهید اصغر جبلی
- شهید احمدرضا توانا
- سردار شهید حسن ترک لادانی
- سردار شهید احمد ترک لادانی
- سردار شهید مجید تاجمیر ریاحی
- شهید عباس پیکری
- شهید محمود پهلوان نژاد
- شهید علیرضا پورمهرابی
- شهید حجت الله آقابابایی
- سردار شهید غلامرضا آقاخانی
- شهید سعید بارباز
- شهید سید علی بانکی
- شهید احمد چراغی
- شهید محمدرضا چنگانی
- شهید عباس چوپانی
- شهید نعمت الله حاجیان
- شهید محمدحسن حبیبی
- شهید سید مهران حریرچیان
- شهید سید جواد حسینی
- شهید حسن حقوقی
- شهید احمد حمزه صادق آبادی
- شهید مرتضی حیدری
- شهید احمد خدیوپور
- شهید احمد خطیبی
- شهید منصور خیری حبیب آبادی
- شهید علی محمد خودسیانی
- شهید ناصر خمسه عشر
- شهید عباس خلیلی
- شهید احمد دادخواه
- شهید یحیی درویشی
- شهید علیرضا دلفروزی
- شهید محمود (حمیدرضا) دلفروزی
- شهید عبدالعلی رجایا
- شهید مرتضی رصافچی
- شهید علیرضا رضایی علی آبادی
- شهید رضا رضائیان
- شهید محمدرضا رضوانی
- شهید سید رضا رفیعایی
- شهید حمیدرضا رفیعی
- شهید حسین روح الامین
- شهید محمدرضا ریاحی بنی
- شهید منصور رئیسی
- شهید سید محسن زاهدی
- شهید محسن زهتاب
- شهید محمدمهدی سالک
- شهید محمد سخاوتی
- شهید عباسعلی سخاوتی
- شهید مهدی سلیمانپور
- شهید بیژن سورانی
- شهید محمود شالباف
- شهید مهدی شاهزیدی
- شهید حبیب الله شاهسنایی
- شهید محمد شاهسنایی
- شهید حسین شرافت
- شهید حسین شرکت
- شهید قربانعلی عموآقایی
- شهید علیرضا شفیعی
- شهید مهدی شفیعیون
- شهید سید محمد شهشهان
- شهید سید حمید شهیدی
- شهید مسعود شعربافچی زاده
- شهید صالح شریعتی
- شهید نبی الله شاهمرادی
- شهید حسین شریفی
منابع
برگرفته از: پایگاه اطلاع رسانی تخت فولاد اصفهان
برگرفته از: عقیلی، احمد، تخت فولاد اصفهان، زیرنظر اصغر منتظر القائم؛ با همکاری مجموعه تاریخی فرهنگی و مذهبی تخت فولاد (دانشنامه تخت فولاد اصفهان)، چاپ دوم، اصفهان، کانون پژوهش، 1385.