مهدی قمبوانی طالخونچه ای

ملا مهدی متخلص به حیرت اهل طالخونچه و از طلاب مدرسه چهارباغ ،فقیه کامل و شاعر بوده است.

«حیرت قمبوانی» در دهه اول نیمه دوم قرن سیزدهم هجری زنده بوده و به مقامات بالایی از علم و دانش رسیده؛ آن‌گونه که بر کتاب «مهجة الفؤاد فی شرح الارشاد» تقریظ نوشته و رسیدن مؤلّف آن کتاب، به درجه اجتهاد را تأیید نموده است.

زندگی نامه

از سرگذشت و شرح حال او اطلاع دقیقى در دست نیست.

در تذکره "مآثر الباقریة" تحت عنوان "حیرت" در جزو شعرای مداح سیّد شفتی، از ملّا مهدی طالخونچه ای سمیرمی نام برده و او را از شاگردان سید شفتی به شمار آورده که در عنفوان جوانی از بیشتر علوم آگاهی یافته و علاوه بر آن اشعاری نیز با تخلص "حیرت" می سروده است. این شخص باید ملّا محمّد مهدی قمبوانی باشد، و با توجه به شاگردی او نزد سید شفتی و وفاتش در سال 1255ق که پنج سال قبل از وفات استاد واقع شده می توان حدس زد که وی در سن جوانی از دنیا رفته است.

میرزا محمّد علی وفا زواره ای در "مآثر الباقریة" می نویسد:

"حیرت"اسمش ملّا مهدی و از اهالی قریه طالخونچه سمیرم، من اعمال اصفهان ارم بنیان است. جوانی است رئوف و به حسن اخلاق، موصوف، در مدرسه سلطانی چهار باغ که از منزهات اصفهان، بلکه مشهور جهان است، به جدّی لایق و به جهدی فایق، به تحصیل علوم می پردازد و لحظه ای خود را فارغ نمی سازد. با وجود حداثت سن در اکثر علوم، ترقیات کرده و از هر فنی از فنون، بهره وافی به دست آورده. چون صاحب ذهن دقیق و طبع رشیق است، گاهی که از مطالعت علومش، فراغتی حاصل است، به گفتن قصیده یا غزلی، مسرت افزای خاطر همگنان می گردد. الحق، قصایدش، چون طبعش، بلند و غزلیاتش، چون خاطرش دلپسند است.

قسمتی از نوشته فاضل معاصر جناب آقای رحیم قاسمی دراین‌باره چنین است:

«از تولد و زندگی‌نامه مرحوم قمبوانی، اطلاعی در دست نیست. فقط این‌که ایشان در بیست و ششم شعبان 1252 قمری بر كتاب فقهی "مهجةالفوائد فی شرح الارشاد"، نوشته عالم بزرگوار سیّد محمّدحسن مجتهد اصفهانی، تقریظی نوشته و رسیدن ایشان به درجه اجتهاد را تأیید کرده‌اند. بر این كتاب علمای دیگری مثل علّامه سیّد صدرالدین موسوی عاملی و میرزا مهدی نائب الصدر نیز، تقریظ نوشته‌اند و اجازه اجتهاد به وی را داده‌اند، كه این نشان‌دهنده درجه علمی و اجتماعی مرحوم قمبوانی است كه در ردیف علمای مذكور قرارگرفته است».

سید مصلح الدین مهدوی می نویسد:

«عالم فاضل جلیل که حسن خط را بر فضایل و کمالات خود افزوده و خط نسخ را به استادی و مهارت می نوشته»

وفات

ملا مهدى در شب جمعه 3 رجب 1255ق وفات یافته و در سمت شمال مقبرة فاضل هندی در تکیه فاضل هندی واقع در تخت فولاد اصفهان مدفون گردید. وی در مدح سید حجت الاسلام شفتی گفته است:

هر که بگزیده است جا در سایه تقلید تو		ایمنی از آفتاب روز محشر یافته
تا بود دوران تو باشی زانکه هر ساعت زتو		دین خیرالمرسلین ترویج دگر یافته

سنگ لوح مزارش به خط ثلث خوش محمد حسین ضیاء اصفهانى نوشته شده، و به دست استاد محمد رضا ابن محمد على حجار بزرگ آن زمان حجارى شده است. امضاى حجار و کاتب بالاى سنگ به خط نستعلیق مسطور است.

منابع

• قاسمی، رحیم، گلزار فضیلت: مشاهیر مدفون تخت فولاد اصفهان (تکیه فاضل هندی)، اصفهان: کانون پژوهش، چاپ اول، ۱۳۸۸.
• بهشتی نژاد،محمدعلی ، شعرای حوزه علمیه اصفهان (از صدر اسلام تا کنون)، اصفهان، پویان مهر، ۱۳۹۱.
• مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج3، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول،1392.