تفاوت میان نسخه‌های «زین‌العابدین موسوی خوانساری»

نسخهٔ ‏۱۹ اسفند ۱۴۰۱، ساعت ۱۳:۲۰

ميرزا زين‌العابدين موسوی خوانساری (۱۱۹۰ق-۱۲۷۵ق) فرزنـد سید ابوالقاسم جعفر ثانی فقيه و محدث و دانشمند جليل القدر عالمی عامل، فقیهی کامل و ادیبی توانا در قرن سـيزدهم هجـری بود.

زندگی نامه

ولادت

وی در 8 ذیقعده 1190ق در خوانسار متولّد شد .

اساتید

وی از محضر اساتید زیادی در خوانسار ، اصفهان ، نجف اشرف بهره مند شد از جمله:

پسرعمویش سیّد ابوالقاسم بن سیّد حسن خوانساری

پدر دانشمند خود

سیّد محمّد مهدی خوانساری (صاحب رساله ابوبصیر)

میرزا محمد مهدی خراسانی

اساتید اصفهان

حاج محمّد ابراهیم کلباسی

حاج سيد محمدباقر شفتی

ملا علی‌ اكبر اژه‌ ای

ملا علی نوری

علمای اجازه

میر محمدحسین امام جمعه

حاج سید محمدباقر حجه الاسلام

آقا سیّد محمّد قصیر رضوی مشهدی

سید صدرالدین محمد عاملی

شیخ حسین بحرانی

حاج محمدابراهیم کلباسی

آقا مير محمدحسين خـاتون آبـادی

آقـا سـيد صـدرالدين جبل‌عاملی

مرحوم حجت‌الاسلام شفتی

میرزای قمی ^[۱]

حاجی كلباسی اجازه دريافت نمـود .

جمعی از علماء و مجتهدین از او اجازه گرفته اند که از آن جمله اند:

فرزندان

دو فرزند بزرگوارش میرزا محمّد باقر چهارسوقی (صاحب روضات)، میرزا محمّد هاشم چهارسوقی و نیز مجتهد عالیقدر میر سیّد حسن مدرس (میر محمّد صادقی).

سفرها

حاج میرزا زین العابدین نخستین فرد از سر سلسله سادات موسوی چهارسویی و خاندان روضاتیان اصفهان است که برای همیشه از خوانسار به اصفهان آمد.^[۲]

هنوز بیست سال نداشت که راهی عتبات عالیات شد و مدت کوتاهی نزد علمای نجف به تحصیل پرداخت و سپس به زادگاهش خوانسار بازگشت. پس از دیدار و تجدید عهد با پدر و خاندان خود، جهت استفاده از محضر علمای اصفهان، که در آن روزگار از بزرگترین و مهمترین حوزه های علمیه شیعه بود، راهی اصفهان شد.^[۳]

او تا حدود شصت سالگی و حوالی 1250هـ . ق در خوانسار زندگی مـی كـرده اسـت و پس از آن راهی اصفهان شد ودر محله چهارسوی شيرازی هـا مقـيم گرديـد .وی در زهد و علم و عمل و تقوا كم نظير بود و مردم را به وی ميل و رغبت تمام بود.

سیره اخلاقی

آیت الله زین العابدین موسوی خوانساری از نگاه علما و بزرگان

1 -شیخ اجازه حاج میرزا زین العابدین، آیت الله حاج میر سید محمدحسین خاتون آبادی در دهه اخیر 1222ق، در اجازه به شاگردش وی را چنین وصف کرده اس ت:

»...السید الاید النجیب الحسیب النسیب االادیب الفطن الالمعی المتوقد الذکی البارع الزکی العالم العامل الصالح حاوی فنون کماالت حائز قصب السبق فی مضامیر السعادات سالک مسالک البر و التقی مجتنب مهاوی الغری والردی المشتغل بطاعة رب العباد« .^[۴]

2 -آیت الله میر سید حسن مدرس اصفهانی خود آیت الله حاج میرزا زین العابدین را چنین وصف کرده است:«السید الجلیل ذوالحب النبیل و الفضل الجمیل صاحب المناقب الجلیله و المحاسن الجمیله و الفضائل الکامله و الاخلاق الحسنه و الآداب المستحسنه الفاضل الکامل و العالم التقی و الزکی العالمعی الزاهد العابد الامیر زین العابدین المعروف بالخوانساری».^[۵]

3 -آیت الله میرزا سیدمحمدهاشم مجتهد چهارسویی در وصف پدر، استاد و شیخ اجازه اش می نویسد:

»اشرف مشایخی و اجلهم و اعز اساتیدی و اکملهم الامام الهمام العلاّمه و الحبر الخبیر الفهامه عمدة العلماء الراسخین و زبدة الفضلاء البارعین جامع مراتب المعقول و المنقول محقق مراتب الفروع و الاصول شجرة العلم و التقوی و ثمرة ریاض الفضل و العلی اکمل العارفین و ازهد الزاهدین و المترقی من حق الیقین والدی المبرور الحاج میرزا زین العابدین الموسوی الخوانساری اعلی الله مقامه و اجزل بکرمه فی الخلد مقامه و قد کان قدس الله روحه من ازهد اهل زمانه و کان فیها (اصبهان)مرجعا للخواص و ً العوام و کان فی اواخر عمره مشغولا بالعلوم الادبیه و التفسیر و الحدیث و کان افضل اقرانه من اهل زمانه فی تلک العلوم و کان حثیثا علی الریاضات و المجاهدات و العبادات و التجنب عن اهل الدنیا و الاعتزال عن الناس...« )^[۶]

جایگاه علمی و اجتماعی

حاج میرزا زین العابدین خوانساری چهارسویی از بزرگان علما و فقها و ادبا و محدثان قرن سیزدهم هجری است که در فقه و اصول و رجال و حدیث و تفسیر و علوم عقلی و علم کلام متبحر بوده است. وی از مراجع تقلید در اصفهان و دارای تدریس و زعامت دینی در این شهر بوده است. علاوه بر مقام علمی از قدس و تقوی نیز برخوردار بود. او را دانشمندی زاهد، عابد و صاحب کرامات به شمار آورده اند. مردم اصفهان به پرهیزکاری و کرامت او اعتقاد داشته و میگویند حتی یهود و نصاری در مشکلات امور خود ، برای وی نذورات می آوردند. ^[۷]

حاج میرزا زین العابدین که خود از علمای بزرگ زمان اجازه های بلندی داشت، از مشایخ صاحب اجازه معتبر جهان تشیع نیز به شمار می رود. گروهی از علم ا و مجتهدان بزرگ از آن مرحوم اجازه اجتهاد یا روایت گرفته اند که برخی از مشاهیر آنها عبارتند از:

علامه حسن مدرس اصفهانی

صاحب روضات

میرزا میر سید میرزا محمد بن محمدهاشم مجتهد چهارسویی

آقا سید محمد صادق بن محمد مهدی خوانساری که اجازه در سال 1273ق توسط مجیز برای او نوشته شده است

سید محمد حسن مجتهد موسوی یزدی اصفهانی که اجازه نامه او مورخة بیستم رجب 1253ق است.^[۸]

آیت الله میر سید حسن مدرس اصفهانی^[۹]

آثار و فعالیت ها

آثار

از او آثار و تأليفات متعددی باقی مانده است كه برخی از آنها عبارتند از:

1 ـ شرح اصول المعالم

2 ـ شـرح زبدةالاصـول

3 ــ رسـاله در قواعـد عربيات

4 ـ رساله در اجماع

5 ـ رساله در تـداخل اسبـاب

6 ــ رسـاله در نـوادر احكـام

7 ـ رساله در احباط و تكفير

8 ـ رساله در نيـت

9 ــ رسـاله در تعـارض حقيقـت مرجوحه با مجاز راجح

10 ـ خطب و اشعار و صلواتی كه انشاء كرده است.

11. «رساله در قرائت مالک و ملک در نماز»

12. «بهجه النّاضر و سرور الخاطر»

۱۳. « -مناقب المعصومین«، بنا به گفته آقا میرزا محمد هاشم مجتهد چهارسویی، این کتاب را مؤلف مطابق با » طریقه صلوات« منسوب به خواجه نصیر طوسی نوشته است.^[۱۰]

علاوه بر اين تعليقات و حواشی زيادی بر كتب كثيره داشته است.^[۱۱]

فعالیت ها

وی امامت مسجدی را در محله چهارسـوق شـيرازی هـا بـه عهده داشت.ايشان شعر نيز می سروده و اشـعاری بـه عربـی و فارسـی دارد كـه آقـای سـيد محمدعلی روضاتی در كتاب زندگانی حضرت آيت‌اللّه چهارسوقی بـه دو بيـت از آن اشاره می‌كند و می‌نويسد:

اشعار عاليه او كه مشـعر بـر مقـام شـامخش در ادبيات و عربيات است موجود و آنچه به دست نگارنده سطور رسيده در «ديوان الاكـابر » درج نموده است. این دو بیت را زینت کتاب قرار می دهیم:

لب لعل شكرباری كه از يـارم درخشـان اسـت		شرف دارد بر آن لعلی كه در كوه بدخشان است
نيستان شكرها را به هندُسـتان ثمـر قنـد اسـت		به از آنهـا لـب شـيرين تركـان سـمرقند اسـت

حاج میرزا زین العابدین علاوه بر ترویج احکام شرعی و تدریس علوم و معارف دینی و ارشاد بندگان و نیز تألیف و تصنیف آثار، با خط خوش و بسیار شیرین و پخته ای که مانند دیگر آبا و خاندانش داشت، استنساخ و استکتاب نیز می کرده است.

در این باره گفته شده است که »توفیق عظیمی که از کثرت خلوص و زهد و تقوای حقیقی نصیب آن بزرگوار گردیده، مایه حیرت و عبرت است تا آنجا که آگاهیم دو نسخه بزرگ و کوچکپدر سالهای جوانی در سال 1217ق نسخه ای از قرآن کریم را کتابت کرده و در حاشیه آن مطالب تفسیری نوشته است.^[۱۲]

»مجمع البحرین« معروف،

»قوانین االصول « مشهور،

»تعلیق عراقی«،

» شرح قصیده دعبل«،

»تفسیر صافی« در دو جلد،

»مفاتیح الاحکام« فیض،

»عاشر بحاراالنوار« با ترجمه و زیر نویس در دو جلد و کتابها و رساله های بزرگ و کوچک دیگر به منظور ارتکاز در ذهن و استحضار خاطر و نشر معارف، همه را به خط خوش استنساخ و تحشیه فرموده است .^[۱۳]

همایی نیز چند رساله از رسائل ملا اسماعیل خواجویی به خط زیبای حاج میرزا زین العابدین دیده است. از دیگر آثاری که وی به خط خود نوشته است میتوان به »من لایحضره الامام«(موجود در کتابخانه دانشگاه اصفهان به شماره 143) ،مفاتیح الشرایع« فیض کاشانی (در کتابخانه رضوی مشهد به شماره788 ) و »المنقذ من التقلید و المرشد الی التوحید « (کتابخانه مرعشی به شماره8737 ) اشاره کرد.^[۱۴]

وفات

وی سرانجام در 9 جمـادی الثانی سـال 1275ق. وفـات يافـت و در تكيـه مادرشاهزاده واقع در تخت فولاد به خاک سپرده شد.^[۱۵]خط ثلث زیبای سنگ لوح مرمرین مزار او به خط خوشنویس توانا میر محمّد حسین حسینی قائنی است.

پانویس

↑ الخوانساری االاصفهانی، 1371 ، ص8-136؛ آقابزرگ تهرانی، 1403 ،ج1 ،ص157؛ روضاتی، 1351،ص221-222؛ حرزالدین 1383،ج1 ، ص329.
↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج 2، ص ۲۳۴.
↑ روضاتی، 1351 ،ص221؛ روضاتی،1332،ص15.
↑ معلم حبیب آبادی، 1364 ،ج6 ،ص2086.
↑ استادی، 1381 ، ج3 ،ص84-85.
↑ ابن الرضا، 1382 ، ج2 ،ص 602-603
↑ روضاتی، 1351 ،ص220-222.
↑ معلم حبیب آبادی،1337 ،ج2،ص383؛ روضاتی، 1386 ،ص47 ، 1351 ،ص199-200؛ روضاتی 1341 ،ص10 .
↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج 2، ص ۲۳۴.
↑ روضاتی، 1351 ،ص۲۲۳.
↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ج3، صص247-249.
↑ مناهج المعارف (مقدمه)، صص 220-225؛ زندگانی آیت اللّه چهارسوقی، صص 97-100؛ مکارم الآثار، ج6، صص 2084-2090؛ دو گفتار، ص104؛ تاریخ اصفهان (تکایا و مقابر)، صص 112-116؛ رجال اصفهان (دکتر کتابی)، صص 128 و 129؛ الکرام البرره، ص590؛ ریحانه الادب، ج2، ص190؛ دانشمندان خوانسار، صص 367-375؛ فرزانگان خوانسار، صص 83-85؛ الذریعه، ج1، ص280 و ج13، ص300 و ج11، ص141؛ رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص49؛ دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، صص 339 و 340؛ سیری در تاریخ تخت فولاد، ص65؛ بیان المفاخر، ج1، صص 322 و 323.
↑ روضاتی،1386 ،ص129 .ج2 ،ص114
↑ درایتی، ج9 ، ص992؛ درایتی،ج10 ،ص242 و 247
↑ بخشي، يوسف، شعراي خوانسار، ص3 ـ 182.

منبع

برگرفته از کتاب تذکره شعرای تخت فولاد اصفهان: معرفی شعرای مدفون در تخت فولاد اصفهان، پژوهش و تألیف علیرضا لطفی(حامد اصفهانی)،اصفهان:سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، 1390. ص 288

[1] الخوانساری االاصفهانی، 1371 ، ص8-136؛ آقابزرگ تهرانی، 1403 ،ج1 ،ص157؛ روضاتی، 1351،ص221-222؛ حرزالدین 1383،ج1 ، ص329.

[2] مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج 2، ص ۲۳۴.

[3] روضاتی، 1351 ،ص221؛ روضاتی،1332،ص15.

[4] معلم حبیب آبادی، 1364 ،ج6 ،ص2086.

[5] استادی، 1381 ، ج3 ،ص84-85.

[6] ابن الرضا، 1382 ، ج2 ،ص 602-603

[7] روضاتی، 1351 ،ص220-222.

[8] معلم حبیب آبادی،1337 ،ج2،ص383؛ روضاتی، 1386 ،ص47 ، 1351 ،ص199-200؛ روضاتی 1341 ،ص10 .

[9] مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج 2، ص ۲۳۴.

[10] روضاتی، 1351 ،ص۲۲۳.

[11] مهدوی، اعلام اصفهان، ج3، صص247-249.

[12] مناهج المعارف (مقدمه)، صص 220-225؛ زندگانی آیت اللّه چهارسوقی، صص 97-100؛ مکارم الآثار، ج6، صص 2084-2090؛ دو گفتار، ص104؛ تاریخ اصفهان (تکایا و مقابر)، صص 112-116؛ رجال اصفهان (دکتر کتابی)، صص 128 و 129؛ الکرام البرره، ص590؛ ریحانه الادب، ج2، ص190؛ دانشمندان خوانسار، صص 367-375؛ فرزانگان خوانسار، صص 83-85؛ الذریعه، ج1، ص280 و ج13، ص300 و ج11، ص141؛ رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص49؛ دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، صص 339 و 340؛ سیری در تاریخ تخت فولاد، ص65؛ بیان المفاخر، ج1، صص 322 و 323.

[13] روضاتی،1386 ،ص129 .ج2 ،ص114

[14] درایتی، ج9 ، ص992؛ درایتی،ج10 ،ص242 و 247

[15] بخشي، يوسف، شعراي خوانسار، ص3 ـ 182.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

@@ سطر ۱: / سطر ۱: @@
-'''ميرزا زين‌العابدين موسوی خوانساری (۱۱۹۰ق-۱۲۷۵ق)''' فرزنـد [[سید ابوالقاسم جعفر ثانی]] فقيه و محدث و دانشمند جليل القدر قرن سـيزدهم هجـری در هشتم ذيقعده 1190ق در خوانسار ديـده بـه جهـان گشـود. او عالمی عامل، فقیهی کامل و ادیبی توانا بود.
+'''ميرزا زين‌العابدين موسوی خوانساری (۱۱۹۰ق-۱۲۷۵ق)''' فرزنـد [[سید ابوالقاسم جعفر ثانی]] فقيه و محدث و دانشمند جليل القدر عالمی عامل، فقیهی کامل و ادیبی توانا در قرن سـيزدهم هجـری  بود.
 ==زندگی نامه==
-وی در 8 ذیقعده 1190ق در خوانسار متولّد شد و به اصفهان مراجعت کرده و در محلّه چهارسوق شیرازی ها ساکن شده و به تحصیل مشغول شد. اساتید او در خوانسار پسرعمویش سیّد ابوالقاسم بن سیّد حسن خوانساری و پدر دانشمند خود و سیّد محمّد مهدی خوانساری (صاحب رساله ابوبصیر) بوده اند. او پس از آن به نجف اشرف مهاجرت کرده و ادامه تحصیل داد. آنگاه به اصفهان آمده و از درس [[محمدابراهیم کلباسی|حاج محمّد ابراهیم کلباسی]]،  [[سید محمدباقر شفتی|حاج سيد محمدباقر شفتی]]، [[علی اکبر رویدشتی اژه ای|ملا علی‌ اكبر اژه‌ ای]]، [[علی بن جمشید نوری مازندرانی|ملا علی نوری]] بهره برده و از جمعی از علماء از جمله میر محمدحسین امام جمعه، حاج سید محمدباقر حجه الاسلام، آقا سیّد محمّد قصیر رضوی مشهدی، سید صدرالدین محمد عاملی، شیخ حسین بحرانی و حاج محمدابراهیم کلباسی موفق به اخذ اجازه گردید.
-و همچنین  از  [[محمدحسین بن عبدالحسین خاتون آبادی|آقا مير محمدحسين خـاتون آبـادی]]، [[سید صدرالدین صدر عاملی|آقـا سـيد صـدرالدين جبل‌عاملی]] و مرحوم حجت‌الاسلام شفتی و حاجی كلباسی اجازه دريافت نمـود .
+=== ولادت ===
+وی در 8 ذیقعده 1190ق در خوانسار متولّد شد .
+=== اساتید ===
+وی از محضر اساتید زیادی در خوانسار ، اصفهان ، نجف اشرف بهره مند شد از جمله:
+پسرعمویش سیّد ابوالقاسم بن سیّد حسن خوانساری
+پدر دانشمند خود
+سیّد محمّد مهدی خوانساری (صاحب رساله ابوبصیر)
+میرزا محمد مهدی خراسانی
+اساتید اصفهان
+[[محمدابراهیم کلباسی|حاج محمّد ابراهیم کلباسی]]
+[[سید محمدباقر شفتی|حاج سيد محمدباقر شفتی]]
+[[علی اکبر رویدشتی اژه ای|ملا علی‌ اكبر اژه‌ ای]]
+[[علی بن جمشید نوری مازندرانی|ملا علی نوری]]
+علمای اجازه
+میر محمدحسین امام جمعه
+حاج سید محمدباقر حجه الاسلام
+آقا سیّد محمّد قصیر رضوی مشهدی
+سید صدرالدین محمد عاملی
+شیخ حسین بحرانی
+حاج محمدابراهیم کلباسی
+[[محمدحسین بن عبدالحسین خاتون آبادی|آقا مير محمدحسين خـاتون آبـادی]]
+[[سید صدرالدین صدر عاملی|آقـا سـيد صـدرالدين جبل‌عاملی]]
+مرحوم حجت‌الاسلام شفتی
+میرزای قمی <ref>الخوانساری االاصفهانی، 1371 ، ص8-136؛ آقابزرگ تهرانی، 1403 ،ج1 ،ص157؛ روضاتی، 1351،ص221-222؛ حرزالدین 1383،ج1 ، ص329.</ref>
+حاجی كلباسی اجازه دريافت نمـود .
 جمعی از علماء و مجتهدین از او اجازه گرفته اند که از آن جمله اند:
+=== فرزندان ===
 دو فرزند بزرگوارش [[سید محمدباقر خوانساری|میرزا محمّد باقر چهارسوقی (صاحب روضات)]]، میرزا [[محمدهاشم بن زین العابدین خوانساری چهارسوقی|محمّد هاشم چهارسوقی]] و نیز مجتهد عالیقدر میر سیّد حسن مدرس (میر محمّد صادقی).
+=== سفرها ===
+حاج میرزا زین العابدین نخستین فرد از  سر سلسله سادات موسوی چهارسویی و خاندان روضاتیان اصفهان است که برای همیشه از خوانسار به اصفهان آمد.<ref>مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج 2، ص ۲۳۴.</ref>
+هنوز بیست سال نداشت که راهی عتبات عالیات شد و مدت کوتاهی نزد علمای نجف به تحصیل پرداخت و سپس به زادگاهش خوانسار بازگشت. پس از دیدار و تجدید عهد با پدر و خاندان خود، جهت استفاده از محضر علمای اصفهان، که در آن روزگار از بزرگترین و مهمترین حوزه های علمیه شیعه بود، راهی اصفهان شد.<ref>روضاتی، 1351 ،ص221؛ روضاتی،1332،ص15.</ref>
 او تا حدود شصت سالگی و حوالی 1250هـ . ق در خوانسار زندگی مـی كـرده اسـت و پس از آن راهی اصفهان شد ودر محله چهارسوی شيرازی هـا مقـيم گرديـد .وی در زهد و علم و عمل و تقوا كم نظير بود و مردم را به وی ميل و رغبت تمام بود.
-وی امامت مسجدی را در محله چهارسـوق شـيرازی هـا بـه عهده داشت.ايشان شعر نيز می سروده و اشـعاری بـه عربـی و فارسـی دارد كـه آقـای [[سید محمدعلی روضاتی|سـيد]] [[سید محمدعلی روضاتی|محمدعلی روضاتی]] در كتاب زندگانی حضرت آيت‌اللّه چهارسوقی بـه دو بيـت از آن اشاره می‌كند و می‌نويسد:  <blockquote>اشعار عاليه او كه مشـعر بـر مقـام شـامخش در ادبيات و عربيات است موجود و آنچه به دست نگارنده سطور رسيده در «ديوان الاكـابر » درج نموده است. این دو بیت را زینت کتاب قرار می دهیم:</blockquote>
+== سیره اخلاقی ==
+=== آیت الله زین العابدین موسوی خوانساری از نگاه علما و بزرگان ===
+-شیخ اجازه حاج میرزا زین العابدین، آیت الله حاج میر سید محمدحسین خاتون آبادی در دهه اخیر 1222ق، در اجازه به شاگردش وی را چنین وصف کرده اس ت:
+»...السید الاید النجیب  الحسیب النسیب االادیب الفطن الالمعی المتوقد الذکی البارع الزکی العالم العامل الصالح حاوی فنون کماالت حائز قصب السبق فی مضامیر السعادات سالک مسالک البر و التقی  مجتنب مهاوی الغری والردی المشتغل بطاعة رب العباد« .<ref>معلم حبیب آبادی، 1364 ،ج6 ،ص2086.</ref>
+-آیت الله میر سید حسن مدرس اصفهانی خود آیت الله حاج میرزا زین العابدین را چنین وصف کرده است:«السید الجلیل ذوالحب النبیل و الفضل الجمیل صاحب المناقب الجلیله و المحاسن الجمیله و الفضائل الکامله و الاخلاق الحسنه و الآداب المستحسنه الفاضل الکامل و العالم التقی و الزکی العالمعی الزاهد العابد الامیر زین العابدین المعروف بالخوانساری».<ref>استادی، 1381 ، ج3 ،ص84-85.</ref>
+-آیت الله میرزا سیدمحمدهاشم مجتهد چهارسویی در وصف پدر، استاد و شیخ اجازه اش می نویسد:
+»اشرف مشایخی و اجلهم و اعز اساتیدی و اکملهم الامام الهمام العلاّمه و الحبر الخبیر الفهامه عمدة العلماء الراسخین و زبدة الفضلاء البارعین جامع مراتب المعقول و المنقول محقق مراتب الفروع و الاصول شجرة العلم و التقوی و ثمرة ریاض الفضل و العلی  اکمل العارفین و ازهد الزاهدین و المترقی من حق الیقین والدی المبرور الحاج میرزا زین العابدین الموسوی الخوانساری اعلی الله مقامه و اجزل بکرمه فی الخلد مقامه و قد کان قدس الله روحه من ازهد اهل زمانه و کان فیها (اصبهان)مرجعا للخواص و ً العوام و کان فی اواخر عمره مشغولا بالعلوم الادبیه و التفسیر و الحدیث و کان افضل اقرانه من اهل زمانه فی تلک العلوم و کان حثیثا علی الریاضات و المجاهدات و العبادات و التجنب عن اهل الدنیا و الاعتزال عن الناس...« )<ref>ابن الرضا، 1382 ، ج2 ،ص 602-603</ref>
+== جایگاه علمی و اجتماعی ==
+حاج میرزا زین العابدین خوانساری چهارسویی از بزرگان علما و فقها و ادبا و محدثان قرن سیزدهم هجری است که در فقه و اصول و رجال و حدیث و تفسیر و علوم عقلی و علم کلام متبحر بوده است. وی از مراجع تقلید در اصفهان و دارای تدریس و زعامت دینی در این شهر بوده است. علاوه بر مقام علمی از قدس و تقوی نیز برخوردار بود. او را دانشمندی زاهد، عابد و صاحب کرامات به شمار آورده اند. مردم اصفهان به پرهیزکاری و کرامت او اعتقاد داشته و میگویند حتی یهود و نصاری در مشکلات امور خود ، برای وی نذورات می آوردند. <ref>روضاتی، 1351 ،ص220-222.</ref>
+حاج میرزا زین العابدین که خود از علمای بزرگ زمان اجازه های بلندی داشت، از مشایخ صاحب اجازه معتبر جهان تشیع نیز به شمار می رود. گروهی از علم ا و مجتهدان بزرگ از آن مرحوم اجازه اجتهاد یا روایت گرفته اند که برخی از مشاهیر آنها عبارتند از:
+علامه  حسن مدرس اصفهانی
+صاحب روضات
+میرزا میر سید میرزا محمد بن محمدهاشم مجتهد چهارسویی
+آقا سید محمد صادق بن محمد مهدی خوانساری که اجازه در سال 1273ق توسط مجیز برای او نوشته شده است
-{{شعر}}
+سید محمد حسن مجتهد موسوی یزدی اصفهانی که اجازه نامه او مورخة بیستم رجب 1253ق است.<ref>معلم حبیب آبادی،1337 ،ج2،ص383؛ روضاتی، 1386 ،ص47 ، 1351 ،ص199-200؛ روضاتی 1341 ،ص10 .</ref>
-{{ب|لب لعل شكرباری كه از يـارم درخشـان اسـت|شرف دارد بر آن لعلی كه در كوه بدخشان است}}
-{{ب|نيستان شكرها را به هندُسـتان ثمـر قنـد اسـت|به از آنهـا لـب شـيرين تركـان سـمرقند اسـت}}
-{{پایان شعر}}
+آیت الله میر سید حسن مدرس اصفهانی<ref>مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج 2، ص ۲۳۴.</ref>
-میرزا زین العابدین خطوط ثلث و نسخ را بسیار زیبا می نوشته و از جمله در سالهای جوانی در سال 1217ق نسخه ای از قرآن کریم را کتابت کرده و در حاشیه آن مطالب تفسیری نوشته است.<ref>مناهج المعارف (مقدمه)، صص 220-225؛ زندگانی آیت اللّه چهارسوقی، صص 97-100؛ مکارم الآثار، ج6، صص 2084-2090؛ دو گفتار، ص104؛ تاریخ اصفهان (تکایا و مقابر)، صص 112-116؛ رجال اصفهان (دکتر کتابی)، صص 128 و 129؛ الکرام البرره، ص590؛ ریحانه الادب، ج2، ص190؛ دانشمندان خوانسار، صص 367-375؛ فرزانگان خوانسار، صص 83-85؛ الذریعه، ج1، ص280 و ج13، ص300 و ج11، ص141؛ رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص49؛ دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، صص 339 و 340؛ سیری در تاریخ تخت فولاد، ص65؛ بیان المفاخر، ج1، صص 322 و 323.</ref>
+== آثار و فعالیت ها ==
-==آثار==
+=== آثار ===
 از او آثار و تأليفات متعددی باقی مانده است كه برخی از آنها عبارتند از:
 ـ شرح اصول المعالم
@@ سطر ۴۷: / سطر ۱۲۰: @@
 . «بهجه النّاضر و سرور الخاطر»
+۱۳. « -مناقب المعصومین«، بنا به گفته آقا میرزا محمد هاشم مجتهد چهارسویی، این کتاب را مؤلف مطابق با » طریقه صلوات« منسوب به خواجه نصیر طوسی نوشته است.<ref>روضاتی، 1351 ،ص۲۲۳.</ref>
 علاوه بر اين تعليقات و حواشی زيادی بر كتب كثيره داشته است.<ref>مهدوی، اعلام اصفهان، ج3، صص247-249.</ref>
+=== فعالیت ها ===
+وی امامت مسجدی را در محله چهارسـوق شـيرازی هـا بـه عهده داشت.ايشان شعر نيز می سروده و اشـعاری بـه عربـی و فارسـی دارد كـه آقـای [[سید محمدعلی روضاتی|سـيد]] [[سید محمدعلی روضاتی|محمدعلی روضاتی]] در كتاب زندگانی حضرت آيت‌اللّه چهارسوقی بـه دو بيـت از آن اشاره می‌كند و می‌نويسد:  <blockquote>اشعار عاليه او كه مشـعر بـر مقـام شـامخش در ادبيات و عربيات است موجود و آنچه به دست نگارنده سطور رسيده در «ديوان الاكـابر » درج نموده است. این دو بیت را زینت کتاب قرار می دهیم:</blockquote>
+{{شعر}}
+{{ب|لب لعل شكرباری كه از يـارم درخشـان اسـت|شرف دارد بر آن لعلی كه در كوه بدخشان است}}
+{{ب|نيستان شكرها را به هندُسـتان ثمـر قنـد اسـت|به از آنهـا لـب شـيرين تركـان سـمرقند اسـت}}
+{{پایان شعر}}
+حاج میرزا زین العابدین علاوه بر ترویج احکام شرعی و تدریس علوم و معارف دینی و ارشاد بندگان و نیز تألیف و تصنیف آثار، با خط خوش و بسیار شیرین و پخته ای که مانند دیگر آبا و خاندانش داشت، استنساخ و استکتاب نیز می کرده است.
+در این باره گفته شده است که »توفیق عظیمی که از کثرت خلوص و زهد و تقوای حقیقی نصیب آن بزرگوار گردیده، مایه حیرت و عبرت است تا آنجا که آگاهیم دو نسخه بزرگ و کوچکپدر سالهای جوانی در سال 1217ق نسخه ای از قرآن کریم را کتابت کرده و در حاشیه آن مطالب تفسیری نوشته است.<ref>مناهج المعارف (مقدمه)، صص 220-225؛ زندگانی آیت اللّه چهارسوقی، صص 97-100؛ مکارم الآثار، ج6، صص 2084-2090؛ دو گفتار، ص104؛ تاریخ اصفهان (تکایا و مقابر)، صص 112-116؛ رجال اصفهان (دکتر کتابی)، صص 128 و 129؛ الکرام البرره، ص590؛ ریحانه الادب، ج2، ص190؛ دانشمندان خوانسار، صص 367-375؛ فرزانگان خوانسار، صص 83-85؛ الذریعه، ج1، ص280 و ج13، ص300 و ج11، ص141؛ رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص49؛ دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، صص 339 و 340؛ سیری در تاریخ تخت فولاد، ص65؛ بیان المفاخر، ج1، صص 322 و 323.</ref>
+»مجمع البحرین« معروف،
+»قوانین االصول « مشهور،
+»تعلیق عراقی«،
+» شرح قصیده دعبل«،
+»تفسیر صافی« در دو جلد،
+»مفاتیح الاحکام« فیض،
+»عاشر بحاراالنوار« با ترجمه و زیر نویس در دو جلد و کتابها و رساله های بزرگ و کوچک دیگر به منظور ارتکاز در ذهن و استحضار خاطر و نشر معارف، همه را به خط خوش استنساخ و تحشیه فرموده است .<ref>روضاتی،1386 ،ص129 .ج2 ،ص114</ref>
+همایی نیز چند رساله از رسائل ملا اسماعیل خواجویی به خط زیبای حاج میرزا زین العابدین دیده است. از دیگر آثاری که وی به خط خود نوشته است میتوان به »من لایحضره الامام«(موجود در کتابخانه دانشگاه اصفهان به شماره 143) ،مفاتیح الشرایع« فیض کاشانی (در کتابخانه رضوی مشهد به شماره788 ) و »المنقذ من التقلید و المرشد الی التوحید « (کتابخانه مرعشی به شماره8737 ) اشاره کرد.<ref>درایتی، ج9 ، ص992؛ درایتی،ج10 ،ص242 و 247</ref>
 ==وفات==

تفاوت میان نسخه‌های «زین‌العابدین موسوی خوانساری»

نسخهٔ ‏۱۹ اسفند ۱۴۰۱، ساعت ۱۳:۲۰

محتویات

زندگی نامه

ولادت

اساتید

فرزندان

سفرها

سیره اخلاقی

آیت الله زین العابدین موسوی خوانساری از نگاه علما و بزرگان

جایگاه علمی و اجتماعی

آثار و فعالیت ها

آثار

فعالیت ها

وفات

پانویس

منبع

منوی ناوبری

تفاوت میان نسخه‌های «زین‌العابدین موسوی خوانساری»

نسخهٔ ‏۱۹ اسفند ۱۴۰۱، ساعت ۱۳:۲۰

زندگی نامه

ولادت

اساتید

فرزندان

سفرها

سیره اخلاقی

آیت الله زین العابدین موسوی خوانساری از نگاه علما و بزرگان

جایگاه علمی و اجتماعی

آثار و فعالیت ها

آثار

فعالیت ها

وفات

پانویس

منبع

منوی ناوبری

جستجو