این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
نورالله نور شرق دهاقانی
این نوشتار نیازمند جعبهٔ اطلاعات است. ممکن است بخواهید با افزودن یک جعبهٔ اطلاعات، به استانداردسازی نمایش موضوع کمک کنید. |
نوراللّه نور شرق (1313ق-1371ق) فرزند علی محمد دهاقانی دانشمند فال وارسته، نویسنده و مدرس وصاحب روزنامه ی نور شرق است. به مدت دو سال روزنامه ی نور شرق را به مساعدت حاج آقا نوراللّه نجفی منتشر کرد. در نوشته هایش با فساد و بی دینی مبارزه می کرد و در عقاید خود ثابت قدم بود. [۱]
زندگی نامه
ولادت
نورالله در روز 16 ربیع الاول 1313ق/ 1274ش در اصفهان زاده شد.[۲]
تحصیلات
پدرش محمدعلی دهاقانی از روحانیون و خودش از اوّل جوانی وارد جرگه طلاب علوم دینی شد و ادبیات و فقه و اصول را به کمال رسانید و به درجه ی اجتهاد رسید.
اساتید
مقدمات علوم را از پدر خود که در لباس روحانیت بود، آموخت و دانش اندوزى را نزد بزرگان اصفهان از جمله:
1. میرزابدیع درب امامى
4.هادى فرزانه قمشه اى
6.آقانجفى
وی در سال 1343ق در سى سالگى اجازه اجتهاد خود را از سید محمد مدرس نجف آبادى گرفت.
فعالیت ها
تدریس را از سال 1302ش در مدرسه هاى علیه و اتحاد اصفهان آغاز کرد و آنگاه تا پایان عمر به عنوان دبیر ادبیات عرب و ادبیات فارسى در دبیرستان صارمیه، هنرستان صنعتى، هنرستان هنرهاى زیبا، دانشسراى پسران و دختران اصفهان ادامه داد. براى دانش آموزان همچون پدر و جنبه روحى او بیش از جنبة معلمی وى بود.
تندیس او را هنرجویان هنرستان ساختند که مدتها در انبار هنرستان نگاه دارى مى شد؛ ولى در سالهاى اخیر آن را شکستند.
به سال 1344ق دو هفته نامه نور شرق را پایه گذارى کرد. [۶]طلیعه آن در ماه رمضان و نخستین شماره به روز 22 شوال 1344ق انتشار یافت. نشریه او چون دینى بود، مورد توجه قرار نگرفت. این مجله که با کمکهاى آقا نورالله نجفى اداره مى شد، با درگذشت او دیگر منتشر نشد. [۷]
ذکر برگی اشتراک این نشریه خالی از لطف نیست: «براى مبصرین مدارس متوسطه مجانى است. روحانیین و اعیان 5 تومان سائر طبقات 4 تومان».
آخرین شماره آن جمعه 6 ذى القعده 1346ق بود [۸]و نور شرق که در سالهاى 1305 تا 1307ش پاییده بود، پایان گرفت . [۹]
او به مناسبت انتشار این مجله، به نور شرق شهرت یافت [۱۰]و همین عنوان را براى نام خانوادگى خود برگزید.[۱۱]
از این پس مقالات خود را در نشریاتى همچون اخگر، عرفان، اصفهان، درخشان، نقش جهان و سالنامه دبیرستان سعدى به چاپ رساند که 27 عنوان از آنها به دست دخترزاده او گردآورى شد و با نام «معلم شرقى» انتشار یافت.
فروتنى و مبارزه با خرافات ازجمله ویژگى هاى او بود. وى از طبقه اشراف انتقاد مى کرد. از حامیان دولت دکتر مصدق به شمار مى رفت و در پایه گذارى انجمن حمایت از معلولین و مقتولین واقعه 29 تیر شرکت داشت.
سید احمد کسروى آثار خود را براى نور شرق مى فرستاد و او شبهات کسروى را پاسخ مى گفت. [۱۲]
وفات
نور شرق به روز یکشنبه 23 شهریور 1331ش/ 23 ذى الحجه 1371ق در پنجاه و هشت سالگى درگذشت. [۱۳]مرگ او در نشریات اصفهان، پرخاش و چهلستون بازتاب یافت. پیکر او را از مدرسه چهارباغ که مسؤولیت کتابخانه آن را برعهده داشت،[۱۴] به سوى تخت فولاد اصفهان تشییع کردند[۱۵] و در تکیه استادش جهانگیرخان قشقایى [۱۶]نزدیک پدرش و دخترش، عفت به خاک سپردند.
جعفر نوابخش اصفهانى متخلص به نوا[۱۷]، جلال برجیس متخلص به فروغ، محمدرضا بخردى، محمدعلى معلم حبیب آبادى و سید على نوربخش متخلص به آزاد، محمدباقر انواری متخلص به «لمعه»، [۱۸]ماده تاریخ هایى براى درگذشت او سرودند.
فضل الله اعتمادى متخلص به برنا چنین سرود:
| وفاتش گفت برنا «نور شرق | بود نور انجم علم و ادب» |
پانویس
- ↑ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ص 526 .
- ↑ غلامی، معلم شرقی، ص2.
- ↑ جواهری، علوم و عقاید، ص68؛ صدرهاشمی، مطبوعات اصفهان یکی از خدمت گزاران واقعی خود را از دست داد، ص2.
- ↑ فرقانی، زندگانی حکیم جهانگیر خان قشقایی،ص126.
- ↑ مهدوی، دانشمندان و بزرکان اصفهان، ص526.
- ↑ شعبانی، فهرست روزنامه ها و مجله های اصفهان، ص85.
- ↑ صدرهاشمی، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج4، صص317-318.
- ↑ مهدوی، تاریخ علمی اجتماعی اصفهان در دو قرن اخیر، ج2، ص43؛ اخضری، مشاهیر مطبوعاتی اصفهان، ص261؛ عناقه، سیمای دهاقان، ص274.
- ↑ برزین، شناسنامه مطبوعات ایران، ص414؛ نوروز مرادی، راهنمای مطبوعات اسلامی، ص307.
- ↑ معصومی زاده، مروری بر تاریخ مطبوعات اصفهان، ص151؛ مرسلوند، زندگی نامه رجال و مشاهیر ایران، ج3، ص243.
- ↑ مهریار، آیین فرزانگی، ص74.
- ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج4، صص567-569.
- ↑ برجیس، به مناسبت درگذشت مرحوم نورشرق، ص32.
- ↑ قاضی ها، اسنادی از کتاب فروشان در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، ص455.
- ↑ مهدوی، سیری در تاریخ تخت فولاد اصفهان، ص229.
- ↑ عقیلی، تخت فولاداصفهان، ص118.
- ↑ نوابخش، نوای آشنا، ص174.
- ↑ انواری، دیوان لمعه، ص161.
منابع
- مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج4، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1394.
- عقیلی، احمد، تخت فولاد اصفهان، زیرنظر اصغر منتظر القائم؛ با همکاری مجموعه تاریخی فرهنگی و مذهبی تخت فولاد (دانشنامه تخت فولاد اصفهان)، چاپ دوم، اصفهان، کانون پژوهش، 1385