این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
محمدصالح بن عبدالواسع حسینی خاتون‌آبادی
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
میر محمد صالح حسینی خاتون آبادی اصفهانی(1058ق - 1126ق)، فرزند میر عبدالواسع بن میر محمد صالح بن میر محمد اسماعیل (شاهمراد) حسینی اصفهانی عالم فاضل، فقیه محقق، محدث و مفسر جلیل القدر بوده است.
این نوشتار نیازمند جعبهٔ اطلاعات است. ممکن است بخواهید با افزودن یک جعبهٔ اطلاعات، به استانداردسازی نمایش موضوع کمک کنید. |
این نوشتار نیازمند ویرایش فنی یا ادبی می باشد. |
این مقاله در هیچ ردهٔ محتوایی قرار نگرفته است. لطفاً با افزودن چند رده کمک کنید تا این مقاله
در کنار سایر مقالههای مشابه فهرست شود. |
معرفی
در سال 1058ق در خاندان علم و فضیلت در اصفهان متولد شده و سال ها نزد علمای عالیقدر خصوصا ملّا میرزا شیروانی، علّامه مجلسی و آقا حسین خوانساری علوم عقلی و نقلی را آموخته و به مراتب عالی علم و فضیلت نائل شد. او همچنین از استادش علّامه مجلسی در سال 1085ق و نیز ملّا ابوالحسن فتونی عاملی و شیخ احمد بن اسماعیل جزایری اجازه کسب نموده است.
او صبیّه علّامه مجلسی را به زوجیت داشته و از آن مخدّره صاحب فرزندانی شده که از آن جمله است میر محمّد حسین خاتون آبادی او پس از وفات علّامه مجلسی در سال 1110 ق امام جمعه اصفهان و در سال 1115ق به امر شاه سلطان حسین صفوی به منصب شیخ الاسلامی اصفهان منصوب شد. او سالها در اصفهان به اقامه جماعت، تدریس، نهی از منکر، ترویج شریعت و تحقیق و تألیف مشغول بوده است.
آثار
کتب زیر از تألیفات اوست:
- «اثبات عصمت انبیاء علیهم السلام »
- «احوال الملائکه»، کتابی بزرگ است.
- «اسرار الصّلاه»
- «رساله در ذکر اسماء علمایی که سنّی بودند و سپس شیعه شدند»
- «اصول العقائد»
- «الانوار المشرقه»
- «ایمان و کفر»
- «تفسیر سوره فاتحه و توحید»
- «التّقویم الشرعّی» که در سال 1110ق تألیف شده و نسخه های مختلفی از کتاب «تقویم شرعی» در کتابخانه های آیت اللّه مرعشی، ملک، مجلس شورا، دانشکده الهیات تهران و دانشکده الهیات مشهد موجود است.نسخه اصل به خط مؤلف که در جمادی الاوّل 1111ق تحریر شده در کتابخانه دانشکده الهیات دانشگاه تهران موجود است.[۱] تاریخ آن را [نورالدّین کاشانی متخلّص به] نجیب شاعر ضمن قطعه ای گفته است:
| نجیب از پی ساعت نحس دیدن چو تاریخ شد به آیین تقوی | برآورد (جزوی) ز (تقویم شرعی) ز (تقویم شرعی) برآورد (جزوی) |
- «تقویم المؤمنین» [در یک مقدمه و 14 باب و یک خاتمه و به فارسی تألیف شده است. نسخه ای از آن به خط مؤلف به ضمیمه «تقویم شرعی» در کتابخانه دانشکده الهیات تهران و نسخه ای دیگر به شماره 3/4127 در کتابخانه آیت اللّه مرعشی نجفی در قم موجود است.[۲]
- «تکمله مرآت العقول»
- «التهلیلیه» در حکم تهلیل آخر اقامه
- «الجامع فی الاصول و العقائد»
- «حدائق المقرّبین» معروف ترین تألیف او، به فارسی [در فضیلت بعضی از ملائکه بر بعضی دیگر و فضیلت انبیاء بر ملائکه و فضیلت حضرت رسول صلی الله علیه و آله بر تمام موجودات. کتاب به نام شاه سلطان حسین صفوی در 5 حدیقه و در رمضان 1115ق تألیف شده است. دو نسخه از این کتاب در کتابخانه آیت اللّه مرعشی نجفی یک نسخه در کتابخانه مرحوم سیّد ضیاءالدّین علّامه در اصفهان و نسخه ای هم در کتابخانه علّامه مفضال سیّد محمّد علی روضاتی در اصفهان موجود است و این 4 نسخه جملگی در دوره قاجار کتابت شده اند.[۳]
- «الحدیقه السلیمانیّه»
- «خلف الوعد»
- «ذریعه النّجاح» به زبان فارسی، در اعمال سال، که در زمان شاه سلیمان صفوی تألیف شده است [کتاب در یک مقدمه و 12 باب و یک خاتمه در سال 1088ق تألیف شده و نسخه هایی از آن در کتابخانه های آیت اللّه مرعشی، آیت اللّه گلپایگانی، مدرسه فیضیه در قم، آیت اللّه روضاتی در اصفهان، وزیری یزد، آستان قدس رضوی در مشهد، فرهنگ و ارشاد اسلامی کاشان، آیت اللّه جلیلی در کرمانشاه و آصفیه موجود است. نسخه کتابخانه آصفیه در سال 1110ق کتابت شده و نسخه کتابخانه آیت اللّه حاج سیّد محمّدعلی روضاتی، به دست عنایت اللّه حسینی نهاوندی در سال 1101ق و نسخه شماره 14912 کتابخانه آیت اللّه مرعشی به دست سیّد محمّد مهدی حسینی در سال 1102ق کتابت شده که همگی در زمان حیات مؤلف بوده اند.[۴]
- «روادع النّفوس در اخلاق» [که به فارسی در سال 1092ق در یک مقدمه و 3 باب و خاتمه تألیف شده و نسخه هایی از آن در کتابخانه های خوانساری در نجف اشرف، سیّد مرتضی بن علم الهدی حسینی طالقانی و مرکز احیاء اسلامی و آیت اللّه مرعشی در قم موجود است. قدیمی ترین نسخه ها یکی متعلق به کتابخانه آیت اللّه روضاتی در اصفهان که ظاهرا عبدالوهاب دماوندی آن را در سال 1105ق کتابت کرده و دیگری در کتابخانه مجلس شورای اسلامی که محمّد صادق بن علی ابهری در سال 1104ق کتابت نموده است.[۵]
- «شرح بر استبصار»
- «شرح بر من لایحضره الفقیه» [که نسخه ای از آن به خط احمد بن محمّد مهدی شریف خاتون آبادی به عنوان «حاشیه من لایحضره الفقیه» در کتابخانه علّامه محقّق سیّد محمّد علی روضاتی در اصفهان موجود است.[۶]
- «کشف النقّاب» [که نسخه ای از آن که در سال 1128ق کتابت شده، در کتابخانه میرزا محمّد طهرانی در سامرا موجود بوده است.[۷]
- «کتاب المزار»
- «النّجم الثّاثب فی اثبات الواجب»
- «الهلالیه» [فی حکم اثبات رؤیه الهلال بحکم الحاکم] که در سال 1128ق کتابت شده و در مجموعه ای در کتابخانه میرزا محمّد طهرانی در سامرا موجود است.[۸]
- «آداب السّنیّه» درباره چگونگی رفتار با بردگان، به فارسی، دارای سه مقاله و هر مقاله چند باب که در سال 1120ق تألیف شده است. نسخه اصل به خط مؤلف به شماره 3611 در کتابخانه آیت اللّه مرعشی در قم موجود است. نسخه ای هم در کتابخانه علّامه مفضال حاج سیّد محمّد علی روضاتی در اصفهان موجود است.[۹]
- «برق و صاعقه» به فارسی، که نسخه اصل به خط مؤلف به شماره 2/4127 در کتابخانه آیت اللّه مرعشی در قم موجود است.[۱۰]
- «حدائق الجنان» در زیارات حضرات معصومین علیهم السلام که به فارسی و به نام شاه سلطان حسین در سال 1113ق تألیف شده و شامل یک مقدمه و 7 حدیقه و یک خاتمه است و در کتابخانه آیت اللّه مرعشی در قم به شماره 6242 موجود است.[۱۱]
- «رساله در اختلاجات» که حدیثی از امام صادق علیه السلام در این موضوع را شرح نموده است. نسخه آن نزد مرحوم آیت اللّه مرعشی نجفی در قم موجود بوده است.[۱۲]
- «زینه المتقین» درباره اخلاق، به فارسی، در یک مقدمه و 12 باب و یک خاتمه که نسخه اصل به خط مؤلف به شماره 1/4127 در کتابخانه آیت اللّه مرعشی موجود است.[۱۳]
- «شرح حدیث الهلال» که در باب نوادر کتاب «تهذیب» آمده است. این نسخه در کتابخانه میرزا محمّد طهرانی در سامرا موجود بوده است.[۱۴]
وفات
میر محمد صالح خاتون آبادی در سال 1126ق در اصفهان وفات یافته و جنازه به نجف اشرف حمل و در حرم مطهر حضرت علی بن ابیطالب علیه السلام مدفون شده است. در برخی مواضع وفاتش را 1116ق نوشته اند که اشتباه است.[۱۵][۱۶]
پانویس
- ↑ الذریعه، ج4، ص397؛ فهرست ملک، ج8، ص493؛ فهرست مجلس، ج7، ص 52 و 275؛ فهرست الهیات تهران، صص 301 و 302؛ فهرست الهیات مشهد، ج2، ص604.
- ↑ فهرست الهیات تهران، ص301 و 302؛ فهرست مرعشی، ج11، ص145.
- ↑ فهرست مرعشی، ج12، ص309 و ج18، ص330؛ فهرست سه کتابخانه اصفهان، صص 143 و 146؛ فهرست کتب خطی اصفهان، ج1، ص346.
- ↑ فهرست مختصر گلپایگانی، ج1، ص338؛ فهرست مرعشی، ج37، ص 554 و ج4، صص 171 و 172؛ فهرست فیضیه، ج2، ص60؛ فهرست کتب خطی اصفهان، ج1، ص387؛ فهرست مرعشی، ج1، صص 413 و 414؛ فهرست الفبایی رضوی، ص272؛ فهرست ارشاد کاشان، ص93؛ فهرست جلیلی، ص119؛ فهرست وزیری، ج2، ص616.
- ↑ الذریعه، ج11، ص256؛ فهرست خطی احیاء، ج7، ص251؛ فهرست مرعشی، ج5، صص 299 و 300؛ فهرست مجلس، ج6، ص189؛ فهرست کتب خطی اصفهان، ج1، صص 415 و 416.
- ↑ فهرست کتب خطی اصفهان، ج1، ص334.
- ↑ الذریعه، ج18، ص65.
- ↑ الذریعه، ج25، ص 239 و ج11، ص160؛ فهرست خطی احیاء، ج2، ص45.
- ↑ فهرست کتب خطی اصفهان، ج1، ص9؛ فهرست مرعشی، ج10، ص10.
- ↑ فهرست مرعشی، ج11، صص 144 و 145.
- ↑ فهرست مرعشی، ج16، ص229.
- ↑ الذریعه، ج11، ص41.
- ↑ فهرست مرعشی، ج11، ص143.
- ↑ الذریعه، ج13، ص209.
- ↑ وقایع السنین و الاعوام، ص555؛ تاریخ و سفرنامه حزین، صص 209 و 358 و 359؛ مرآت الاحوال جهان نما، ج1، ص123؛ فیض قدسی، ص148؛ فوائد الرضویه، ج2، ص546؛ الکواکب المنتشره، صص 368 و 369؛ ریحانه الادب، ج2، ص102؛ معجم المؤلفین، ج10، ص84؛ تلامذه العلّامه المجلسی، صص 110 و 111؛ مصفی المقال، ص201؛ زندگینامه علّامه مجلسی، ج1، صص 288 و 289 و ج2، صص 46 و 47؛ خاندان شیخ الاسلام اصفهان، ص41؛ دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج2، صص 726 و 727؛ رجال اصفهان (دکتر کتابی)، ج1، صص 54-57؛ نجوم السماء، ص209؛ نابغه فقه و حدیث، صص 370-376؛ علّامه مجلسی بزرگمرد علم و دین، صص 366-374؛ دانشمندان خوانسار، صص 164-166.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ج3، صص496-492.
منبع
برگرفته از: مهدوی، مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1386.