این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
محمدحسین بن محمدصالح حسینی افطسی خاتون آبادی
این نوشتار نیازمند ویرایش فنی یا ادبی می باشد. |
میر محمدحسین بن میر محمدصالح بن میر عبدالواسع حسینی افطسی معروف به خاتون آبادی اصفهانی، عالم فاضل محقق، فقیه محدّث متکلّم، و مفسر و خطاط و شاعر، از علمای عالیقدر قرن دوازدهم هجری است.
زندگینامه
او در اصفهان به دنیا آمد و نزد علمای این شهر به تحصیل پرداخت. وی در اواخر دوره صفویّه وزیر مریم بیگم، عمّه شاه سلطان حسین بوده و در دوره افاغنه او را برای مصادره اموال، شکنجه و آزار بسیار دادند و بنا به گفته خودش این مصائب و آلام در تصفیه روح او بسیار مؤثر واقع گردیده است.
او همچنین سالها امام جمعه اصفهان بود و در اواخر عمر، شیخ الاسلامی اصفهان را نیز بر او تکلیف کردند و او مجبوراً پذیرفت.
نوادگان و اعقاب او [تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی] امام جمعه اصفهان و طهران بوده و نزد دولت های زمان خود اعتبار و احترام فراوان داشته اند. سادات معروف به تکمه چین نیز از این خاندان به شمار می روند.
وی ذوق شعری نیز داشته و شعر می سروده و خط را خوش می نوشته و به اصول و قوانین خط مسلّط بوده است.[۱]
از اشعار اوست :
| میرسد آخر به منزل بی دلیل | هر که بیند پیش پای خویشتن |
و از اوست:
| خجل جو بید زنشو و نمای خویشتنم | همیشه منفعل از کرده های خویشتنم | |
| چو لاله داغ نچسبد بر دلم هرگز | ستاره سوخته داغهای خویشتنم [۲] |
اساتید
برخی از اساتید و مشایخ اجازه ایشان عبارتند از:
2- علّامه محمّدباقر مجلسی (جدّ مادری خود)
4- میر محمّدصالح خاتون آبادی (پدرش)
6- آقا جمال الدّین محمّد خوانساری
7- ملّا محمّد تنکابنی معروف به «فاضل سراب».
شاگردان
او در اصفهان مرجع امور شرعی و مدرس علوم دینی بوده و جمعی از علماء و فضلاء از شاگردان محضر درس او و یا اجازه گیرنده از او بوده اند؛ از جمله:
1- میرمحمّد حسین حسینی اصفهانی
2- میرعبدالباقی خاتون آبادی (فرزندش)
4- سیّد صدرالدّین محمّد قمی
5- ملّا محمّد بن محمّد زمان کاشانی اصفهانی.
آثار
کتب زیر از تألیفات اوست:
1- «الواح سماویه»؛ در اختیارات روزها و هفته و سال
2- «حواشی بر شرح تجرید جدید»
3- «البداء»
4- «خزائن الجواهر»؛ در اعمال سال و برخی مسائل متعلق به برخی از ماهها و روزها و تحقیق در شب قدر و غیره
5- «رساله در حکم نکاح بین عبدین»
6- «رساله در زکات و خمس و لقطه»
7- «سبع المثانی»؛ در زیارات ائمه عراق علیهم السلام
8- «فهرست تصانیف علّامه مجلسی»
9- «فهرست مؤلفات علّامه مجلسی»؛ که نسخه ای از آن به شماره 226/7 در کتابخانه سیّد ناصر میبدی در مشهد مقدس و نسخه ای دیگر به شماره 390/2 درکتابخانه حوزه علمیه امام صادق علیه السلام در اردکان یزد موجود است.
10- «کلمه التقوی»؛ در تحریم غیبت.
11- «محاسن الحصان»؛ به فارسی که به نام شاه سلطان حسین صفوی تألیف شده، در یک مقدمه و هفت باب و خاتمه. تاریخ فراغت از تألیف جمعه 2شعبان 1117ق در قریه «کرسکان» می باشد.و نسخه ای از آن در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است.
12- «مفتاح الفرج»؛ در استخاره
13- مقاله در نام علمایی که از اهل سنت بوده و سپس شیعه شده اند.
14- «مناقب الفضلاء»؛ که آن را در 1138ق در قریه خاتون آباد جهت شیخ زین الدّین بن عین علی خوانساری اصفهانی نوشته است.
15- «منیه المرید»
16- «المواهب السّنیّه فی کشف المعضلات الرّوضه البهیّه»؛ که جلد نخست آن به خط مؤلف به شماره 12765 در کتابخانه آیت اللَّه العظمی مرعشی نجفی موجود است.
17- «النجّم الثّاقب»
18- «نوروزیّه»
19- «وسیله النّجاه»؛ در زیارات بعیده.
وفات
ملّامحمدعلی بن محمّدرضا تونی اصفهانی در پشت برگ یکی از اوراق کتاب «النهایه فی شرح الهدایه» که تألیف خود اوست، در یادداشتی واقعه فوت میرمحمّد حسین خاتون آبادی را چنین می نویسد:
«در شب دوشنبه 23شوال هذه السنه [1151ق] میرمحمّد حسین شیخ الاسلام همشیره زاده [صحیح «دخترزاده» است ]مولانا محمّدباقر مجلسی و خلف مرحوم میر محمّد صالح خاتون آبادی شیخ الاسلام برحمت حق واصل و روز جمعه نعش او را روانه مشهد مقدس نمودند رحمه اللَّه علیهم اجمعین»
میر سیّد علی مشتاق اصفهانی برای وفات او مرثیه ای سروده که مادّه تاریخ آن، این بیت است:
پانویس
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان،ج2، ص691.
- ↑ بهشتی‌نژاد، شعرای حوزه علمیه اصفهان، ص 246؛شعرای فارسی سرای ولائی
- ↑ تتمیم امل الآمل، صص 127-125؛ روضات الجنات،ج2، ص360؛ فوائد الرضویه، ج2، صص 494 و 495؛ مصفی المقال، صص 154 و 155؛ تلامذه العلّامه المجلسی، ص93؛ ایضاح المکنون، ج1 ص122و ج2، ص 708 و 526؛ احوال و آثار خوشنویسان، ج3، ص978؛ ریحانه الادب، ج2، ص100؛ لغت نامه دهخدا ذیل «خاتون آبادی»، ص10؛ معجم المؤلفین، ج9، ص256؛ الذرّیعه، ج3، ص54 و ج7، ص254 و ج12، ص129 و ج16، ص380 و ج18، ص293 و ج20، ص126 و ج22، ص333 و ج23، ص209 و ج24، ص383؛ دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج2، ص759؛ زندگینامه علّامه مجلسی، ج2، صص 27 و 28؛خاندان شیخ الاسلام اصفهان، 45 و 46؛ دومین دو گفتار، 62-59؛ علّامه مجلسی بزرگمرد علم و دین، 532-530.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان،ج2، صص 690-692.
منابع
- بهشتی نژاد، محمد علی، شعرای حوزه علمیه اصفهان (از صدر اسلام تا کنون)، اصفهان، پویان مهر، ۱۳۹۱.
- مهدوی، مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1386.