این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
محمدابراهیم جوهری
این نوشتار نیازمند جعبهٔ اطلاعات است. ممکن است بخواهید با افزودن یک جعبهٔ اطلاعات، به استانداردسازی نمایش موضوع کمک کنید. |
میرزا محمّدابراهیم(متوفی 1253ق) متخلّص به جوهری فرزند محمّدباقر از سلسله بیرام علی خان قاجار مروزی، از شعراء، ادباء و مرثیّه سرایان قرن سیزدهم هجری است.
معرفی
در اوایل قرن سیزدهم هجری متولّد شده و در هرات به تحصیل پرداخته است. فنون علم و ادب را در هرات از میرزا عبداللّه خان شهاب ترشیزی آموخت.[۱]سال ها در هرات و خراسان به مدح حکّام و شاه زادگان قاجار پرداخت سرانجام به قزوین آمد، و پس از چند سال در اصفهان اقامت گزید. وی از ارادتمندان حاج سیّدمحمّدباقر حجّت الاسلام شفتی بوده، و در مدح او قصایدی سروده است.[۲]
به نوشته مرحوم شیخ احمد بیان الواعظین: مولانا ابراهیم از نوادر وعّاظ روزگار، و اکابر شعرای شیرین گفتار، اشعار آبدارش شهره آفاق و قصاید و غزلیات و منشئاتش از شماره افزون بود.
مرحوم بیان می نویسد:
«اهالی اصفهان به مزار مرحوم جوهری تبرک می جویند و کراماتی از مزار او در السنه و افواه مذکور است»[۳]
اولاد و اعقاب او در اصفهان ساکن و تا این اواخر از اهل منبر و ذاکرین مصائب بودند (از جمله شیخ احمد جوهری و فرزندش شیخ عبدالکریم جوهری). مرحوم بیان الواعظین می نویسد:
«اولاد مرحوم جوهری تا امروز در اصفهان موجودند و به رفاهیت روز می گذرانند»[۴]
آثار
کتب زیر از تألیفات وی است:
1. کتابی در امامت
2. طوفان البکاء، معروف به کتاب جوهری، در مصائب خاندان حضرت سیّدالشّهداء(ع) و خاندان عصمت و طهارت، که بارها به چاپ رسیده، و مقبول اهل منبر و ذاکران اهل‌بیت(ع) واقع شده است
3. احسن صور
4. راز و نیاز
5. دیوان قصاید و غزلیّات
6. معراج نامه[۵]
وفات
وی در سال 1253ق وفات یافت و در قبرستان آب بخشان اصفهان مدفون گردید. در سال 1290 بانویی نیکوکار به مرمّت آرامگاه او پرداخت.[۶] در اوایل حکومت سلسله پهلوی، با احداث خیابان چهارباغ پایین و فلکه شهدا قبرستان آب بخشان تسطیح و به خانه و مغازه و بهداری و مدرسه تبدیل شد.تاجر نیکوکار، میرزا ابوالقاسم تبریزی در آن قبرستان، دبستان تبریزی را احداث نمود، و قبر جواهری در داخل مدرسه قرار گرفت. تبریزی در گوشه دبستان، آرامگاهی برای جوهری ساخت که هنوز باقی است.[۷]روی مزار او سنگ قبری تمام قد است، و بر روی آن قصیده ای از میرزا محمّدباقر بهاء خواجویی [از احفاد ملاّاسماعیل خواجویی] منقور است و مادّه تاریخ وفات جوهری در آن آمده است:
| ای برادر گر به چشم عبرت اندر روزگار | بر قبور مردگان آری گذار و بنگری | |
| منکسف بینی هزاران آفتاب و ماهتاب | محترق بینی دو صد زهره هزاران مشتری | |
**** | ||
| در نود بعد از هزار و دو صد هجری طلب | از بهأ تاریخ فوتش کرد از دانشوری | |
| کلک سحرانگیز او بنوشت این مصرع تمام: | همره سلطان دین آید بمحشر جوهری[۸] [۹] | |
پانویس
- ↑ وفا زواره ای، تذکره مآثرالباقیه، نسخه خطّی، صص172-169.
- ↑ مهدوی، بیان المفاخر، ج2، ص114؛ ج1، ص215.
- ↑ مرحوم بیان می نویسد: وقتی زنی از محترمات اصفهان بدن پدر خود را جنب مزار مرحوم جوهری سپرده در سال 1290 هجری می خواست عظام پدر را به عتبات عالیات حمل بنماید، موقعی که قبر پدر را نبش می کند بدن مرحوم جوهری را تر وتازه مشاهده می کند فلذا آن زن آسیه خصلت مخارج گزافی متحمل می شود و مزار آن مرحوم را به صورت حالیه تعمیر می نماید. (بیان، خلد برین، ص 8).
- ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج1، ص449.
- ↑ خوانساری، روضات الجنّات، ج2، ص49؛ قمی، الکنی و الالقاب، ج2، ص631؛ مدرس تبریزی، ریحانه الادب، ج1، ص438؛ معلم حبیب آبادی، مکارم الآثار، ج4، ص1438؛ بیان، خلد برین، ج1، صص88 - 84؛ آقابزرگ تهرانی، الکرام البرره، ج1، ص611.
- ↑ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، صص105 -104.
- ↑ مهدوی، مزارات اصفهان، صص26 -25.
- ↑ مهدوی، رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص143.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ج 1 ، صص 94- 93.
منبع
- مهدوی، سید مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.