علی محمد شریف اژه ای

آیت الله میرزا علی محمد اژه ای (1266ق-1332ق) عالم فاضل و فقیه زاهد، فرزند آیت الله میرزا محمد علی فرزند ملا عبدالله فرزند ملا علی اکبر اژه ای ، از دانشمندان سده ۱۴ قمری بود.وی دارای طبع شعر بود و تخلص به شریفی داشت.

زندگی نامه

آیت الله میرزا علی محمد اژه ای متولد در نیمه شعبان 1266ق بود.وی در شرح کوتاهی که در پایان رساله نماز شب جدش درباره نحوه تحصیلات خود افزوده است چنین می نویسد:

مخفی نماند به سن هیجده سالگی بودم، شبی به خامس آل عبا حضرت سید الشهداء (ارواح العالمین فداه) به این دو سه بیت ملتجی شدم که موفق گردم به نجف اشرف؛ همانا مقرون به قبول گردید، طولی نکشید مشرف شدم.

سر چو نهادم بر آستانش گفتم

خوشتر از این گوشه پادشاه ندارد

مدت نه سال در آن ارض اقدس، با وجود فقد اسباب ظاهریه، موفق به زیارات مخصوصه و تحصیل علوم دینیه گردیدم. چه عنایت ها دیدم و چه فیض ها بردم!

پس از نیل به مقام اجتهاد و مراجعت از نجف اشرف در اصفهان به امامت جماعت در مسجد علی و تدریس و نیز محل مراجعات مردم در امور شرعیه بوده است.

آیت الله میرزا علی محمد اژه ای از روحانیانی بوده است که نسبت به مسائل و مشکلات اجتماعی و سیاسی مردم زمان خود بسیار حساس بوده و واکنش نشان می داده است. در شکوائیه ای که در پایان نسخه ای از مجموعه مذکور با خط نستعلیق زیبا نوشته است وضع نا بسامان اقتصادی مردم اصفهان را در سال 1330ق گزارش می کند.

همچنین از شواهد تاریخی چنین بر می آید که حکم تحریم تنباکو در اصفهان برای نخستین بار از جانب آیت الله آقا میرزا علی محمد اژه ای صادر شده است. مرحوم سید مصلح الدین مهدوی درباره نحوه برخورد علمای اصفهان در واقعه رژی چنین می نویسد:

علماء اصفهان جلسه مشورتی تشکیل دادند و درباره طرز برخورد با قضایا شور نموده و به این نتیجه رسیدند که باید شدت عمل نشان داد لهذا مرحوم آقا نجفی برای مقدمه سازی به دو نفر از نزدیکان خود که هر دو عالم و فقیه و مجتهد و در آن زمان از علماءدرجه دوم و سوم اصفهان به شمار می رفتند پیشنهاد کرد که حکم به حرمت استعمال دخانیات کنند.

مرحوم میرزا علی محمد اژه ای ( در آن زمان 41 ساله) و حاج آقا منیر بروجردی برای اولین بار اعلان تحریم تنباکو نموده و از طرف مرحوم حاج میرزا هاشم امام جمعه از شهر به تخت فولاد تبعید و نفی بلد شدند.

حکم تحریم تنباکو از طرف این دو عالم مجاهد و بزرگوار و سپس حکم تحریم از طرف آقا نجفی و دیگر علمای اصفهان( مرحوم ثقة الاسلام و مرحوم آخوند ملا محمد باقر فشارکی) و ورود مرحومین اژه ای و بروجردی به سامرا همه قبل از ارسال نامه سید جمال الدین اسد آبادی جهت جذب میرزای شیرازی( اعلی الله مقامه) می باشد.

اساتید

وى از شــاگردا ن علامه ملا محمــد فاضل ايروانى در نجف اشرف و شيخ محمد باقر مسجد شــاهی در اصفهان بوده است.

آثار

وی مؤلف مجموعه ای در آداب و اخلاق است، که در آخر رساله نماز شب جدش ملا علی اکبر اژه ای، که به همت میرزا علی محمد در سال 1328ق، به چاپ رسیده، آورده است.

از اشعار وی بر نسخه ای از شرح نهج البلاغه از ملا فتح الله کاشانی که تاریخ آن 12 صفر 1329ق است و نیز در آخر رساله نماز شب جدش آورده است:

خدایا به حق بنی فاطمه		مرا با خودت آشنائی بده
همه عمر ضايع چه من کرده ام		ز اعمال و کردار شرمنده ام

نامبرده همچنین دارای آثاری در فقه و اصول است.

وفات

او در سن 65 سالگی در شب دوازدهم ماه صفر سنه 1332ق در اصفهان وفات کرد و در تخت فولاد اصفهان پایین سکوی قبر پدرش در تکیه ملا اسماعیل خواجویی مدفون گردیده است .

منابع

• بهشتی نژاد، محمد علی ،شعرای حوزه علمیه اصفهان (از صدر اسلام تا کنون)، اصفهان، پویان مهر، 1391.
• مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج1، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1389.