این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما

محمدباقر بن محمد نواب لاهیجی

از دانشنامه حوزه علمیه اصفهان
پرش به ناوبری پرش به جستجو

میرزا محمدباقر بن محمد بن محمد نواب لاهیجی، حکیم، محدث، فقیه عالیقدر و از اکابر علمای عهد فتحعلی شاه قاجار است.

زندگی نامه

محمدباقر نواب لاهیجی اصالتا از اهالی لاهیجان است؛ ولی سال ها در اصفهان به سر برده است. در این مدت از درس میرزا ابوالقاسم مدرسآقا محمد بیدآبادی] بهره گرفته است. ظاهرا سید مهدی بحرالعلوم نیز از اساتید مرحوم نواب است.

در دوران تحصیل همدرس، معاشر و مصاحب ملا علی نوری فیلسوف مشهور بود و بعدا که در دستگاه زندیه به مقاماتی رسید، رفاقت با او را از یاد نبرد و جهت او از دولت مستمری گرفت و مزرعه ای جهت اعاشه او از طرف دولت به او بخشید. سبب ارتقا او به مقامات عالیه حکومتی نیز چنین بوده که در زایجه طالع جعفرخان زند دیده بود که در فلان وقت، کریم خان وفات می کند و جعفرخان سلطان می شود. بنابراین به او خبر داد. پس مطابق آن خبر، جعفرخان به تخت سلطنت نشسته و مرحوم نواب را وزیر خود نمود. پس از آن به تدریس معقول پرداخت و به خواهش فتحعلی شاه به نگارش تفسیر مشغول شد.

وی در علوم زمانه خویش همچون، فقه، اصول، کلام، حدیث، ادبیات فلسفه، نجوم و ریاضیات استاد بوده و از تالیفاتش بر می آید که در همه این علوم غور و تحقیق و تدقیق داشته است.

از میرزا محمدباقر نواب، تنها یک پسر به نام میرزا محمد و یک دختر که همسر آقا محمدعلی هزار جریبی گردید، به جای ماند.


آثار

این تالیفات از اوست:

1-ترجمه کشف الغطاء

2-تحفه الخاقان: در تفسیر فارسی قرآن مجید که به خواهش فتحعلی شاه قاجار تألیف نموده و شامل چهار مجلد است که به چهار بخش قصص، احکام، مواعظ و معارف تقسیم شده است.

3-شرح نهج البلاغه: به فارسی در دو مجلد، که جلد اول در غره رمضان المبارک 1225ق و جلد دوم در عصر روز جمعه غره جمادی الاولی 1226ق تالیف شده و به همت جهانگیر خان قشقایی و تحقیق و تصحیح جمعی از فضلاء همچون شیخ احمد کرمانی، جمال الدین واعظ موسوی و سید محمد طبسی، در سال 1317ق در تهران چاپ سنگی شده است.

4-کتابی در فقه

5-تعلیقه بر روضه البهیه

6-حاشیه شوارق الالهام[۱] [۲]

وفات

وی سرانجام در اواخر عمر به تهران رفته و در 3 شعبان 1248ق در سن حدود 73 سالگی وفات نموده و ظاهراً در صحن آستان حضرت عبدالعظیم علیه السلام در شهر ری مدفون گردیده است.

پانویس

  1. قصص العلماء، (چ1380ه.ق)، ص147؛ رجال اصفهان (دکتر کتابی)، ج1، صص 357 و 358؛ ریحانه الادب، ج5، ص123؛ فوائد الرضویه، ج1، ص55؛ مکارم الآثار، ج4، صص 1234-1229؛ رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص45؛ دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، ص365؛ الکرام البرره، ج1، صص 188 و 189؛ آشنای حق، صص 51 و 52؛ بیان المفاخر، ج2، ص317؛ تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان، ج2، ص284؛ فهرست عمومی اصفهان، ج1، ص70؛ فهرست مدرسه مروی، ص176
  2. مهدوی، اعلام اصفهان،ج2، ص129 - 131

منبع