این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
حیدرعلی بن عزیزالله مجلسی اصفهانی
این نوشتا برای بهبود کیفیت نیازمند یک تصویر یا عکس است. |
| اطلاعات فردی و علمی | |
|---|---|
| نام کامل | حیدر علی مجلسی اصفهانی |
| زادروز | ۱۱۴۶قمری |
| تاریخ وفات | ۱۲۱۴ قمری |
| مدفن | تخت فولاد در تکیه آقا حسین خوانساری |
| اجازه روایت از | میر عبدالباقی امام جمعه |
| آثار | اجازة کبیر، رساله در مفقود الخبر، رساله در حکم انتساب از طرف مادر به جناب هاشم، رساله در حکم مال کسی که در دست غیری باشد، و... |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | مجتهد |
میرزا حیدرعلی مجلسی، (1146ق-1214ق) فرزند میرزا عزیزاللَّه بن میرا محمّد تقی الماسی بن محمّد کاظم بن عزیزاللَّه بن ملّا محمّد تقی مجلسی، از علمای معروف زمان خود بوده است.
زندگی نامه
ولادت
میرزا حیدرعلی، در بعدازظهر روز سه شنبه 18 رمضان 1146ق در اصفهان متولد شد.
خاندان
پدرش، ملا عزیزالله نیز از علمای بزرگ و فاضل اصفهان بوده و مادر او نیز دختر ملا محمدصالح بن آقا عبدالباقی بن مولی محمدصالح مازندرانی است.
علت انتساب این خاندان به مجلسی را چنین گفته اند که ملا مقصود علی، سرسلسله این خاندان، در شعر «مجلسی» تخلص می کرده و به همین دلیل این لقب در این خاندان باقی مانده است. این سلسله از خاندان های علمی بی نظیر جهان تشیعند و در این میان علامه محمدتقی و فرزندش محمدباقر مجلسی شهرت جهانی دارند.
فرزندان
شیخ حیدرعلی دارای پنج پسر و دو دختر بوده است. پسر اول او آقا محمدعلی نام داشته که از طرف مادر نوه میرزا ابوطالب بن میرزا محمدتقی الماسی بوده و چهار پسر دیگر وی به نام های، میرزا محمدکاظم، میرزا محمدتقی، میرزا عزیزالله و میرزا محمدصالح مشهور به آقابزرگ، از همسر دیگر وی، یعنی دختر آقا محمدهادی بن آقا محمدعلی بن آقا هادی بن مولی محمدصالح مازندرانی بوده می باشند.[۱]
تحصیلات
وی نزد فضلاء و علمای این شهر تحصیل نموده و از جمله از میر عبدالباقی امام جمعه اجازه دریافت نموده است. در بین سلسله مجلسی به کثرت علم و وفور فضل و احاطه بر انساب خانواده مشهور است.
آثار
از جمله تألیفات او می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- «اجازة کبیر»
2-«رساله در مفقود الخبر»
3-«رساله در حکم انتساب از طرف مادر به جناب هاشم»
4- «منتخب الؤلؤة» که در واقع تلخیص کتاب «لؤلؤة البحرین» شیخ یوسف بحرینی است. وی در آخر این کتاب به پنج فرزند خود محمدعلی، محمدکاظم، محمدتقی، عزیزالله و محمدصالح و پسر عمش میرزا حسن علی و آقا حسن علی بن آقا محمدهادی اجازه داده است. همچنین از وی اجازه ای به میرزا غلامحسین بن محمداسماعیل بن آقا علاءالدین محمد بن محمدصالح آقابزرگ بن آقا عبدالباقی بن مولی محمدصالح مازندرانی داده شده که در آن همة اجازاتش از میرعبدالباقی بن میر محمدحسین خاتون آبادی به او هم اجازه داده شده که مورخ روز جمعه 28 محرم1205ق است. او همچنین در این اجازه به پنج پسر خود و پسر عمش آقا میرزا حسن علی و آقا حسن-علی بن آقا محمدهادی اجازه داده است. [۲]
5- «رساله در مسائلی که زن بر شوهر حرام می شود». [۳]
6- «رساله در حکم مال کسی که در دست غیری باشد». از آثار کتابت وی مجموعه ای به شماره 2963به خط نستعلیق شامل آثاری از وی و خاندانش موجود است.
7-اما مهم ترین تألیف وی «تذکرة الانساب» یا «تراجم آل مجلسی» است که در آن انساب خاندان مجلسی را از اولاد ملا مقصود تا پایان از طرف پسر و دختر کاملاً بیان کرده و آن را در ربیع الثانی 1194 به پایان برده است و چنانچه خود وی در مقدمة آن آورده، این کتاب را به توصیه عمویش میرزا ابوالقاسم تألیف کرده است. این کتاب برای اولین بار به همت سید محمد صدرهاشمی در ضمیمة «سالنامه دبیرستان فرهنگ اصفهان»، در تاریخ1329ش به چاپ رسید.[۴]
8-از آثار دیگر وی رساله ای در مطالب گوناگون می باشد که در محرم 1205ق به اتمام رسانیده است.
9-از آثار کتابت میرزا حیدرعلی نیز رساله «تاج القصائد» نعمت خان عالی به تاریخ1192ق؛
10-چند سطری از آخر رساله «صورت تألیفات مولانا محمدباقر مجلسی»[۵]
11-رساله «ان من انتسب بامة الی هاشم هاشمی هو و یستحق الخمس ام لا» است که در رسالة «بیاض سلسله مجلسی» هست .[۶]
وفات
او در سال 1214ق وفات یافته و در تخت فولاد در تکیه تکیه آقا حسین خوانساری مدفون شد.
آقا محمّد کاظم واله اصفهانی مرثیه ای در سوگ او سروده که بر روی سنگ مزار او نقر گردیده است از جمله:
| آه کز بیداد گردون کرد رحلت از جهان | میرزا حیدرعلی آن مرتضای اهل علم | |
| خواست واله در دو مصرع سال تاریخش ز من | تا بود هریک بفوتش رهنمای اهل علم | |
| گفتمش «شد سوی جنت پیشوای اهل زهد» | گفتمش «سوی جنان شد مقتدای اهل علم» |
پانویس
- ↑ مهدوی، زندگینامه علّامه مجلسی، ج1، صص 349-347؛ مهدوی، رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص92؛ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، صص 581 - 582؛ مهدوی، سیری در تاریخ تخت فولاد، ص110؛ معلم حبیب آبادی، مکارم الآثار، ج2، ص529؛ مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، ج2، ص978؛ آقا بزرگ تهرانی، الذریعه، ج4، ص57؛ آقا بزرگ تهرانی، الکرام البرره، ج1، صص 451 - 452؛ درگاهی، کتاب شناسی مجلسی، ص20.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ج2، صص852-853.
- ↑ مقصود، فهرست نسخه خطی کتابخانه عمومی اصفهان، ج1، ص89.
- ↑ تیموری، مقاله «فهرست نسخ خطی کتابخانه دانشکده ادبیات اصفهان»، ص156؛ مهدوی، اعلام اصفهان، ج2، ص853؛ امین، اعیان الشیعه، ص273؛ معلم حبیب آبادی، مکارم الآثار، ج2، ص531.
- ↑ انوار، ج5، فهرست نسخه های خطی کتابخانه ملی، صص479-483.
- ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج4، صص84-86.
منابع
- مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد،زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج4، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1394.
- مهدوی، مصلح الدین، اعلام اصفهان، ج2، اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1386.