بهاءالدین فاضل نوری

اطلاعات فردی و علمی
نام کامل	بهاءالدین نوری
شهرت	فاضل نوری
تاریخ وفات	1342قمری
مدفن	تکیه بابا رکن الدین
اساتید	آخوند کاشی
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
اجتماعی	ائمه جماعت

ميرزا بهاءالدين نوری (متوفی 1342ق)معروف به فاضل نوری، عالمی فاضل، جـامع معقـول و منقـو ل، شاعر، اديب و از علمای عالیقدر اواخر دوره قاجاریه بود.

زندگی نامه

خاندان

میرزا بهاءالدین تنها پسر میرزا جواد نوری و مادرش، دختر حـاجی كلباسی است. جد او حاج ملا محمدعلی از قصبه‌ی نور مازندران بوده و به اصفهان مهاجرت كرده است.

فرزندان

وی دارای دو همسر بوده كه اولی خورشيد خانم دختر مرتضی خـان نـوری معـروف بـه شيطان خالوی ظلّ السلطان مسعود ميرزا حاكم اصفهان بوده و در غـرّه شـوال 1329 درگذشته و در تكيه باباركن الدين نزديك قبر حاجی ميرزا تقی معبر دفن گرديد و از وی دارای چهار فرزند پسر به نامهای حاج نجـم الـدين ملقّـب بـه «نجـم الشـريعه» و معروف به «حاج فاضل نوری» و دكتـر عمادالدين نوری خواجوی(طبيب) و ضياءالدين نوری خواجوی كه نظامی بوده است و نصيرالدين نوری خواجوی در شغل قضايی، بوده است. مرحوم فاضل نوری پس از وفات همسرش دختر حاج ميرزا عبدالرزاق رشتی را به همسری برمی گزينـد و از او نيز دارای سه پسر و يک دختر می شود كه فرزندانش رحمت‌اللّه و هبت‌اللّه و فيض اللّـه نام داشته اند.

تحصیلات

میرزا بهاء در مدرسه صدر شروع به تحصیل نمود و پس از مدتی به مدرسه جده که آخوند کاشی در آن ساکن بود و مجلس درس داشت رفت. پس از چهارده سال حکمت­ آموزی از محضر آخوند کاشی به نجف سفر کرد و در آن شهر مقدس به تحصیلات دینی خود ادامه داد و بعد از چهار سال که به حد اجتهاد رسیده بود، راهی ایران شد.

مرحوم همايی درباره ی فاضل نوری می نويسد:

«وی چهارده سال در نزد آخوند كاشـی مـدرس و عالم معروف مدرسه ی صدر و اساتيد ديگر و مدت چهار سـال در عتبـات عاليـات تحصيل كرده و سرمايه علمی و ادبی آموخته، در علم ادبيه دسـت و از طبـع مـوزون شاعری نصيب داشت و در منظومات خود فاضل تخلّص می كرد. وی بعضی رسـائل هـم تأليف كرده بود كه نسخه ی خطی آنها علی المسموع نزد اولادش محفوظ اسـت.»

مرحوم همايی اشاره ای به اجتهاد نامبرده نـدارد. امـا محمـود هـدايت در گلـزار جاويدان می نويسد:

«... برای تكميل فقه و اصول به عتبات عاليات رفـت و پـس از چندی به مرحله‌ی اجتهاد نائل آمد».

سیره اخلاقی

او عارفی سالک و فاضلی کامل، جامع علوم، متدین و صبور بود و به تصفیه باطن و تهذیب نفس اهتمام داشت.

محمد علی تبریزی می‌­نویسد: « تمامی اوقات شریفه او در تصفیه باطن و تهذیب اخلاق مصروف می­‌شد و مسالک سیر و سلوک را سالک و در فنون شعری ماهر بود»

آثار و فعالیت ها

آثار

از وی دو مجموعه شعر وجود داشته که از بین رفته است و تنها ابیات پراکنده­‌ای باقی مانده است.البته قسمتی از اشعارش را فرزندش آقا نصیرالدّین نوری معروف به «خواجوی» مدوّن و آماده چاپ ساخته بود که ظاهراً هنوز به طبع نرسیده است. او كه در فنون شعری ماهر بود به فاضل تخلص می نمود.

از اشعار اوست:

جهان اگرچه درختی اسـت سـبز و خـرّم ليـك		نيــاورد بــه جــز از درد و رنــج و غصــه ثمــر
نهـــالی ار بنشـــانی كـــزو ثمـــر چينـــی		بــه غيــر محنــت و انــدوه و غــم نيــارد بــر
****
جهان به چشـم خردمنـد لاشـه مـرداری سـت		نمــی كننــد خردپيشــگان بــه لاشــه نظــر
بــه نيكنــامی بگــذر ازيــن كريــوه ی ديــو		مكــن خيــال توقّــف دريــن ســرای دو در

این بیت را در زیارت بیت اللَّه الحرام و طواف کعبه سروده است:

به طواف کعبه کجایند عاشقان که مگر

چشند لذّت دورِ نگار گردیدن

فعالیت ها

وی در اصفهان ائمه جماعت محله نو و بیدآبادبوده و به فصل خصومات می پرداخته و در تکمیل بنای مسجد دروازه نو که پدرش بنا نهاده بود، همت نمود.

وفات

وی در شب پنج شنبه 20 جمادی الاولی سال 1342ق وفات یافته و جنب مزار پدر دانشمند خود واقع در تکیه بابا رکن الدّین در تخت فولاد مدفون گردید.

منابع

• لطفی، عليرضا (حامد اصفهانی)، تذكره شعرای تخت فولاد اصفهان: معرفی شعرای مدفون در تخت فولاد اصفهان، اصفهان، سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۹۰.
• مهدوی، سید مصلح الدین، اعلام اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان،1386.
• مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج3، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1392.