این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
اسداللّه قمشه‌ای
شیخ اسداللّه قمشه ای فرزند مشهدی جعفر، از اجله حکماء و مرتاضین در حدود سال 1297ق در شهرضا متولّد شد. وی از فضلا و مدرّسین مدرسه چهارباغ اصفهان بوده [۱]و افزون بر آشنایی کامل با علوم عقلی و فلسفه، گاه‌گاه شعر نیز می‌سروده که تخلّص شعری وی، «دیوانه» بوده است.
زندگی نامه
وی در مولد خود نزد حاج میرزا نصراللّه حکیم قمشه ای به تحصیل پرداخت، و ادبیّات، فقه، کلام، منطق و حکمت را فراگرفت؛ سپس به اصفهان آمد، و در مدرسه صدر، به تدریس حکمت و ریاضیّات قدیم و جدید پرداخت.[۲]
از ابتداى بلوغ به تحصيل علوم راغب بـود و بـاوجود فراهم نبودن اسباب و اشتغال به زارعت، علـوم عربـى و منطـق را در زادگـاه خود به حد كمال فراگرفت و از محضر حكيم آقا ميرزا نصراللّه قمشه اى از شاگردان مرحوم حاجى سبزوارى بهره مند گرديد. سپس به اصفهان مهاجرت كرد و سـالها در مدرسه ى چهارباغ به كسب دروس حكمت و كلام مشغول بود.[۳]
انواع خطوط، خصوصا شکسته را خوب می نوشت، و زبان فرانسه را بدون استاد آموخته بود. حافظه ى قوى و فضايل اخلاقى وى به حدى بوده است كـه مرحـوم محمـدباقرالفت پيرامون وى مى نويسد:
«ولی به اعتقاد بنده هرچند که در معلومات مسطوره و غیرها همسری نداشت با این وصف مقام علوّ طبع، حدّت ذهن، قوّه حافظه و جمیع فضائل اخلاقش به درجه‌ای بود که از روى انصاف مى توان گفت چنـين گـوهر ى گرانمايـه كمتر زيب عالم انسانيت گشته است».[۴][۵]
در کتاب رجال اصفهان درباره ایشان آمده است:
«...استاد، حکیمی دانا دل و عارفی فرزانه بود. زندگی ساده او در کمال بی‌اعتنایی به مادیات و مظاهر فریبای زندگی زودگذر و سبک‌سر عمر برگزار می‌گردید. با همه، مهر می‌ورزید و دل او جلوه‌گاه عشق و محبّت بود. با بزرگان اهل ادب و دانشمندان بینا و عارف، دوستی و مصاحبت داشت؛ چون فقیه و محدّث علّامه بزرگوار حاج میرزا علی آقا شیرازی ـ متوفای بیست و سوم جمادی‌الثانی 1375 ـ که روزگاری مدید چراغ هدایتی فرا راه اصفهانیان بود و از بیان علمی و زهد و حال و عرفان او خواص و عوام برخوردار می‌گشتند و با نگارنده کمترینش، الطاف و بزرگواری‌ها بود».[۶]
از اشعار اوست:
| خوش تر ز روزگار جنون روزگار نیست | نیکوتر از دیار محبّت دیار نیست | |
| عاقل اگر چه عاقبت از جوی بگذرد امّا | مسلّم است که دیوانه وار نیست.[۷] |
تأليفات
از تألیفات او کتاب«علم الأشیاء» است که جهت محصلّین مدارس جدید تألیف نموده، و به چاپ رسیده است و «دیوان شعر»[۸] که قسمتی از اشعارش نیز در کتاب دانشنامه به طبع رسیده است.
شاگردان
حكیم قمشه ای در مدرسه چهارباغ و دیگر مدارس اصفهان، برای جمعی از فضلا تدریس داشته که برخی از آنان، عبارتند از حضرات آیات و حجج‌اسلام:
ـ شیخ جلال‌الدین تفتی یزدی.[۹]
ـ سیّد عبدالحسین طیّب اصفهانی (1312 ـ 1412 ق)[۱۰]
ـ سیّد محمّدعلی مبارکه‌ای (1317 ـ 1365 ق)[۱۱]
ـ میرزا محمّدعلی معلّم حبیب‌آبادی (1308 ـ 1396 ق)
ـ سیّد مهدی حجازی سده‌ای (1314 ـ 1398 ق)[۱۲]
ـ سیّد یحیی واعظ یزدی[۱۳]
ـ استاد جلال‌الدین همائی (1317 ـ 1400 ق).[۱۴]
وفات
سرانجام در 18 ذیقعده 1334ق در عنفوان جوانی در 36 سالگی وفات یافت، و در تکیه ملک در تخت فولاد، نزدیک قبر آخوند کاشی مدفون گردید. [۱۵]
پانویس
- ↑ دانشنامه (محمّدباقر الفت)، بخش ششم، ص 1؛ دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 1، ص 256.
- ↑ مهدوی،اعلام اصفهان
- ↑ جمالى، تاريخ شهرضا، ص72
- ↑ لطفی،تذکره شعرای تخت فولاد اصفهان،ص262
- ↑ دانشنامه (محمّدباقر الفت)، بخش ششم، ص 1 ـ 2(با تلخیص و تصرّف)
- ↑ رجال اصفهان،دکتر کتابی، ج 1، ص 407.
- ↑ سیری در تاریخ تخت فولاد، ص202؛ اصفهان (کتاب جوانان)، صص230و 231؛ رجال اصفهان، دکتر کتابی، ج1، صص406تا 411؛ دانشنامه، صص1 2 و 6؛ رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص50؛ الذّریعه، ج9، ص335؛ نقباء البشر، ج1، ص132؛ دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، صص256 و257؛ کارنامه همایی، صص56 57؛ تاریخ اصفهان، جابری، صص306و 307؛ جغرافیای تاریخی شهرستان شهرضا، ص81؛ تاریخ شهرضا.
- ↑ دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 1، ص 256.
- ↑ آینه دانشوران، ص 632.
- ↑ ستارگان درخشان حوزه علمیّه اصفهان، ص 109.
- ↑ بزم قدسیان، ص 200.
- ↑ دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 1091.
- ↑ آینه دانشوران، ص 379.
- ↑ أعلام اصفهان، ج 2، ص 358.
- ↑ اعلام اصفهان، ج1 ، ص 523.
منابع
- اعلام اصفهان، سید مصلح الدین مهدوی، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1386.
- کتاب تذكره شعرای تخت فولاد اصفهان : معرفي شعراي مدفون در تخت فولاد اصفهان، عليرضا لطفي (حامد اصفهاني)، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحي شهرداري اصفهان، 1390.