این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
تفاوت میان نسخه‌های «بهاءالدین فاضل نوری»
جز (جایگزینی متن - 'اعلام اصفهان' به 'اعلام اصفهان') |
(ویرایش متن ویرایش پانویس و افزودن لینک و رده) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{نیازمند جعبه اطلاعات}} | |||
'''ميرزا بهاءالدين نوری''' معروف به '''فاضل نوری'''، | '''ميرزا بهاءالدين نوری''' (متوفی 1343ق)معروف به '''فاضل نوری'''، عالمی فاضل، جـامع معقـول و منقـو ل، شاعر، اديب و از علمای عالیقدر اواخر دوره قاجاریه بود. [[پرونده:B.nori.jpg|بندانگشتی|ميرزا بهاءالدين فاضل نوری]] | ||
<br /> | |||
==زندگی نامه== | ==زندگی نامه== | ||
===خاندان=== | |||
میرزا بهاءالدین تنها پسر [[عبدالجواد بن محمدعلی نوری|میرزا جواد نوری]] و مادرش، دختر [[محمدابراهیم کلباسی|حـاجی كلباسی]] است. جد او حاج ملا محمدعلی از قصبه‌ی نور مازندران بوده و به اصفهان مهاجرت كرده است. او متـوفی 1253 می باشد و در تكيه ی باباركن الدين مدفون است. | |||
===فرزندان=== | |||
وی دارای دو همسر بوده كه اولی [[خورشید نوری|خورشيد خانم]] دختر مرتضی خـان نـوری معـروف بـه شيطان خالوی ظلّ السلطان مسعود ميرزا حاكم اصفهان بوده و در غـرّه شـوال 1329 درگذشته و در [[تکیه بابا رکن الدین|تكيه باباركن الدين]] نزديك قبر حاجی ميرزا تقی معبر دفن گرديد و از وی دارای چهار فرزند پسر به نامهای حاج [[نجم‌الدین فاضل نوری|نجـم الـدين]] ملقّـب بـه «نجـم الشـريعه» و معروف به «حاج فاضل نوری» و دكتـر عمادالدين نوری خواجوی(طبيب) و ضياءالدين نوری خواجوی كه نظامی بوده است و نصيرالدين نوری خواجوی در شغل قضايی، بوده است. مرحوم فاضل نوری پس از وفات همسرش دختر حاج [[عبدالرزاق بن محمدکاظم رشتی|ميرزا عبدالرزاق رشتی]] را به همسری برمی گزينـد و از او نيز دارای سه پسر و يک دختر می شود كه فرزندانش رحمةاللّه و هبةاللّه و فيض اللّـه نام داشته اند. | |||
===تحصیلات=== | |||
میرزا بهاء در [[حوزه علمیه صدر بازار اصفهان|مدرسه صدر]] شروع به تحصیل نمود و پس از مدتی به [[حوزه علمیه جده بزرگ|مدرسه جده]] که [[محمد کاشی|آخوند کاشی]] در آن ساکن بود و مجلس درس داشت رفت. پس از چهارده سال حکمت آموزی از محضر آخوند کاشی به نجف سفر کرد و در آن شهر مقدس به تحصیلات دینی خود ادامه داد و بعد از چهار سال که به حد اجتهاد رسیده بود، راهی ایران شد.<ref>مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج3، صص308-307.</ref> | |||
[[ | مرحوم [[جلال‌الدین همایی|همايی]] درباره ی فاضل نوری می نويسد:<blockquote>«وی چهارده سال در نزد آخوند كاشـی مـدرس و عالم معروف مدرسه ی صدر و اساتيد ديگر و مدت چهار سـال در عتبـات عاليـات تحصيل كرده و سرمايه علمی و ادبی آموخته، در علم ادبيه دسـت و از طبـع مـوزون شاعری نصيب داشت و در منظومات خود فاضل تخلّص می كرد. وی بعضی رسـائل هـم تأليف كرده بود كه نسخه ی خطی آنها علی المسموع نزد اولادش محفوظ اسـت.»<ref> همايی، تاريخ اصفهان(فصل تكايا و مقابر)، ص67.</ref></blockquote>مرحوم همايی اشاره ای به اجتهاد نامبرده نـدارد. امـا محمـود هـدايت در گلـزار جاويدان می نويسد: | ||
«... برای تكميل فقه و اصول به عتبات عاليات رفـت و پـس از چندی به مرحله‌ی اجتهاد نائل آمد». | |||
او كه در فنون شعری ماهر بود به '''فاضل''' تخلص می نمود. از وی دو مجموعه شعر وجود داشته که از بین رفته است و تنها ابیات پراکندهای باقی مانده است. | |||
از اشعار اوست: | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| جهان اگرچه درختی اسـت سـبز و خـرّم ليـك| نيــاورد بــه جــز از درد و رنــج و غصــه ثمــر}} | {{ب| جهان اگرچه درختی اسـت سـبز و خـرّم ليـك| نيــاورد بــه جــز از درد و رنــج و غصــه ثمــر}} | ||
| سطر ۱۷: | سطر ۲۶: | ||
{{م|****}} | {{م|****}} | ||
{{ب| جهان به چشـم خردمنـد لاشـه مـرداری سـت| نمــی كننــد خردپيشــگان بــه لاشــه نظــر}} | {{ب| جهان به چشـم خردمنـد لاشـه مـرداری سـت| نمــی كننــد خردپيشــگان بــه لاشــه نظــر}} | ||
{{ب| بــه نيكنــامی بگــذر ازيــن كريــوه ی ديــو| مكــن خيــال توقّــف دريــن ســرای دو در<ref> | {{ب|بــه نيكنــامی بگــذر ازيــن كريــوه ی ديــو|مكــن خيــال توقّــف دريــن ســرای دو در<ref>هدايت، گلزار جاويدان، ج2 ،ص1010.</ref>}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
| سطر ۲۶: | سطر ۳۵: | ||
{{ب|به طواف کعبه کجایند عاشقان که مگر|چشند لذّت دورِ نگار گردیدن}} | {{ب|به طواف کعبه کجایند عاشقان که مگر|چشند لذّت دورِ نگار گردیدن}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
و این شعر نیز از اوست: | و این شعر نیز از اوست: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|دلبر فرّخ رُخ شیرین لقا|تا به من غم زده شد آشنا}} | {{ب|دلبر فرّخ رُخ شیرین لقا|تا به من غم زده شد آشنا}} | ||
{{ب|بُرد زِ من دین و دل و عقل و هوش|صبر و سکون نیز نماندی به جا}} | {{ب|بُرد زِ من دین و دل و عقل و هوش|صبر و سکون نیز نماندی به جا}} | ||
{{ب|یار جفا پیشه، وفا پیشه کن|گرچه محال است ز خوبان وفا<ref>رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص65؛ | {{ب|یار جفا پیشه، وفا پیشه کن|گرچه محال است ز خوبان وفا<ref>مهدوی، رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص65؛ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، صص 395 و 396؛ مهدوی، سیری در تاریخ تخت فولاد، ص73.</ref>}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
== | ==سیره اخلاقی== | ||
عارفی سالک و فاضلی کامل، جامع علوم، متدین و صبور بود و به تصفیه باطن و تهذیب نفس اهتمام داشت. | |||
== پانویس == | محمد علی تبریزی می‌نویسد: « تمامی اوقات شریفه او در تصفیه باطن و تهذیب اخلاق مصروف می‌شد و مسالک سیر و سلوک را سالک و در فنون شعری ماهر بود»<ref>مدرس تبریزی، ریحانه الادب، ج6، ص259.</ref> | ||
==فعالیت ها== | |||
فاضل نوری در اصفهان ائمه جماعت محله نو و بیدآباد و به فصل خصومات می پرداخته و در تکمیل بنای مسجد دروازه نو که پدرش بنا نهاده بود، همت نمود. | |||
==وفات== | |||
وی در شب پنج شنبه 20 جمادی الاولی سال 1342ق وفات یافته و جنب مزار پدر دانشمند خود واقع در [[تکیه بابا رکن الدین|تکیه بابا رکن الدّین]] در [[تخت فولاد]] مدفون گردید.<ref>مهدوی، اعلام اصفهان، ج2، ص179؛ لطفی، تذكره شعرای تخت فولاد اصفهان، ص429.</ref> | |||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
* | |||
*لطفی، عليرضا (حامد اصفهانی)، تذكره شعرای تخت فولاد اصفهان: معرفی شعرای مدفون در تخت فولاد اصفهان، اصفهان، سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۹۰. | |||
*[[سید مصلح الدین مهدوی|مهدوی]]، سید مصلح الدین، [[اعلام اصفهان (کتاب)|اعلام اصفهان]]، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان،1386. | |||
*مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، زيرنظر اصغر منتظرالقائم، [[دانشنامه تخت فولاد اصفهان (کتاب)|دانشنامه تخت فولاد اصفهان]]، ج3، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1392. | |||
* | |||
[[رده:کتاب تذکره شعرای تخت فولاد اصفهان]] | [[رده:کتاب تذکره شعرای تخت فولاد اصفهان]] | ||
[[رده:شعرای روحانی حوزه علمیه اصفهان]] | [[رده:شعرای روحانی حوزه علمیه اصفهان]] | ||
[[رده:اعلام اصفهان،ج۲]] | [[رده:اعلام اصفهان،ج۲]] | ||
[[رده:علمای قرن 14]] | |||
[[رده:شاگردان آخوند کاشی]] | |||
[[رده:ائمه جماعت]] | |||
[[رده:مدفونین در تخت فولاد]] | [[رده:مدفونین در تخت فولاد]] | ||
نسخهٔ ۲۷ دی ۱۴۰۱، ساعت ۱۰:۱۷
این نوشتار نیازمند جعبهٔ اطلاعات است. ممکن است بخواهید با افزودن یک جعبهٔ اطلاعات، به استانداردسازی نمایش موضوع کمک کنید. |
ميرزا بهاءالدين نوری (متوفی 1343ق)معروف به فاضل نوری، عالمی فاضل، جـامع معقـول و منقـو ل، شاعر، اديب و از علمای عالیقدر اواخر دوره قاجاریه بود.
زندگی نامه
خاندان
میرزا بهاءالدین تنها پسر میرزا جواد نوری و مادرش، دختر حـاجی كلباسی است. جد او حاج ملا محمدعلی از قصبه‌ی نور مازندران بوده و به اصفهان مهاجرت كرده است. او متـوفی 1253 می باشد و در تكيه ی باباركن الدين مدفون است.
فرزندان
وی دارای دو همسر بوده كه اولی خورشيد خانم دختر مرتضی خـان نـوری معـروف بـه شيطان خالوی ظلّ السلطان مسعود ميرزا حاكم اصفهان بوده و در غـرّه شـوال 1329 درگذشته و در تكيه باباركن الدين نزديك قبر حاجی ميرزا تقی معبر دفن گرديد و از وی دارای چهار فرزند پسر به نامهای حاج نجـم الـدين ملقّـب بـه «نجـم الشـريعه» و معروف به «حاج فاضل نوری» و دكتـر عمادالدين نوری خواجوی(طبيب) و ضياءالدين نوری خواجوی كه نظامی بوده است و نصيرالدين نوری خواجوی در شغل قضايی، بوده است. مرحوم فاضل نوری پس از وفات همسرش دختر حاج ميرزا عبدالرزاق رشتی را به همسری برمی گزينـد و از او نيز دارای سه پسر و يک دختر می شود كه فرزندانش رحمةاللّه و هبةاللّه و فيض اللّـه نام داشته اند.
تحصیلات
میرزا بهاء در مدرسه صدر شروع به تحصیل نمود و پس از مدتی به مدرسه جده که آخوند کاشی در آن ساکن بود و مجلس درس داشت رفت. پس از چهارده سال حکمت آموزی از محضر آخوند کاشی به نجف سفر کرد و در آن شهر مقدس به تحصیلات دینی خود ادامه داد و بعد از چهار سال که به حد اجتهاد رسیده بود، راهی ایران شد.[۱]
مرحوم همايی درباره ی فاضل نوری می نويسد:
«وی چهارده سال در نزد آخوند كاشـی مـدرس و عالم معروف مدرسه ی صدر و اساتيد ديگر و مدت چهار سـال در عتبـات عاليـات تحصيل كرده و سرمايه علمی و ادبی آموخته، در علم ادبيه دسـت و از طبـع مـوزون شاعری نصيب داشت و در منظومات خود فاضل تخلّص می كرد. وی بعضی رسـائل هـم تأليف كرده بود كه نسخه ی خطی آنها علی المسموع نزد اولادش محفوظ اسـت.»[۲]
مرحوم همايی اشاره ای به اجتهاد نامبرده نـدارد. امـا محمـود هـدايت در گلـزار جاويدان می نويسد:
«... برای تكميل فقه و اصول به عتبات عاليات رفـت و پـس از چندی به مرحله‌ی اجتهاد نائل آمد».
او كه در فنون شعری ماهر بود به فاضل تخلص می نمود. از وی دو مجموعه شعر وجود داشته که از بین رفته است و تنها ابیات پراکندهای باقی مانده است.
از اشعار اوست:
| جهان اگرچه درختی اسـت سـبز و خـرّم ليـك | نيــاورد بــه جــز از درد و رنــج و غصــه ثمــر | |
| نهـــالی ار بنشـــانی كـــزو ثمـــر چينـــی | بــه غيــر محنــت و انــدوه و غــم نيــارد بــر | |
**** | ||
| جهان به چشـم خردمنـد لاشـه مـرداری سـت | نمــی كننــد خردپيشــگان بــه لاشــه نظــر | |
| بــه نيكنــامی بگــذر ازيــن كريــوه ی ديــو | مكــن خيــال توقّــف دريــن ســرای دو در[۳] | |
قسمتی از اشعارش را فرزندش آقا نصیرالدّین نوری معروف به «خواجوی» مدوّن و آماده چاپ ساخته بود که ظاهراً هنوز به طبع نرسیده است.
این بیت را در زیارت بیت اللَّه الحرام و طواف کعبه سروده است:
| به طواف کعبه کجایند عاشقان که مگر | چشند لذّت دورِ نگار گردیدن |
و این شعر نیز از اوست:
| دلبر فرّخ رُخ شیرین لقا | تا به من غم زده شد آشنا | |
| بُرد زِ من دین و دل و عقل و هوش | صبر و سکون نیز نماندی به جا | |
| یار جفا پیشه، وفا پیشه کن | گرچه محال است ز خوبان وفا[۴] |
سیره اخلاقی
عارفی سالک و فاضلی کامل، جامع علوم، متدین و صبور بود و به تصفیه باطن و تهذیب نفس اهتمام داشت.
محمد علی تبریزی می‌نویسد: « تمامی اوقات شریفه او در تصفیه باطن و تهذیب اخلاق مصروف می‌شد و مسالک سیر و سلوک را سالک و در فنون شعری ماهر بود»[۵]
فعالیت ها
فاضل نوری در اصفهان ائمه جماعت محله نو و بیدآباد و به فصل خصومات می پرداخته و در تکمیل بنای مسجد دروازه نو که پدرش بنا نهاده بود، همت نمود.
وفات
وی در شب پنج شنبه 20 جمادی الاولی سال 1342ق وفات یافته و جنب مزار پدر دانشمند خود واقع در تکیه بابا رکن الدّین در تخت فولاد مدفون گردید.[۶]
پانویس
- ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج3، صص308-307.
- ↑ همايی، تاريخ اصفهان(فصل تكايا و مقابر)، ص67.
- ↑ هدايت، گلزار جاويدان، ج2 ،ص1010.
- ↑ مهدوی، رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص65؛ مهدوی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، صص 395 و 396؛ مهدوی، سیری در تاریخ تخت فولاد، ص73.
- ↑ مدرس تبریزی، ریحانه الادب، ج6، ص259.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ج2، ص179؛ لطفی، تذكره شعرای تخت فولاد اصفهان، ص429.
منابع
- لطفی، عليرضا (حامد اصفهانی)، تذكره شعرای تخت فولاد اصفهان: معرفی شعرای مدفون در تخت فولاد اصفهان، اصفهان، سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۹۰.
- مهدوی، سید مصلح الدین، اعلام اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان،1386.
- مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج3، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1392.