این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
نورالله نجفی اصفهانی
 | |
| اطلاعات فردی و علمی | |
|---|---|
| نام کامل | نورالله نجفی اصفهانی |
| شهرت | نوراالله |
| زادروز | 1278قمری |
| تاریخ وفات | 4دی1306شمسی |
| مدفن | نجف اشرف در مقبره کاشف الغطاء |
| اجازه روایت از | آیت الله میرزاحبیب الله رشتی، آیت الله میرزا حسن شیرازی، محمدطه نجف |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | فعال سیاسی |
| اجتماعی | مدرس |
نورالله نجفی اصفهانی (۱۲۷۸ق- ۱۳۴۶ق) مشهور به حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی از فقیهان مشروطه‌خواه در اواخر دوره قاجار. او از حامیان و فعالان نهضت مشروطه در ایران بود و در مخالفت با سیاست‌های رضاخان و در اعتراض به قانون نظام اجباری، با گروهی از عالمان اصفهان به قم مهاجرت کرد. وی جزء مؤسسین شرکت اسلامیه، اولین شرکت سهامی در ایران بود.
زندگی‌نامه و تحصیلات
ولادت
مهدی پنجمین فرزندمحمدباقر آقا نجفی اصفهانی، در سال 1278ق در اصفهان متولد شد. وی بعدها به «نورالله» شهرت یافت.
خاندان
حاج آقا نورالله نوه محمدتقی رازی اصفهانی، صاحب کتاب اصولی مشهور «هدایة المسترشدین» و محمدتقی آقا نجفی اصفهانی برادر اوست
تحصیلات
او ابتدا از محضر ملا محمد نقنه اى بهره برد و سپس در محفل علمى پدر حضور یافت و در سال 1295ق برای تکمیل تحصیلات راهی عتبات عالیات شد. او ابتدا در نجف و سپس در سامرا اقامت گزید و از محضر اساتید استفاده برد. حاج آقا نورالله در سال ۱۳۰۰ق پس از طی مراحل عالی دروس حوزوی به اصفهان بازگشت، و تدریس را تا حدود سال 1307 ق ادامه داد.[۱]
اساتید
اساتیدی که به ایشان اجازه اجتهاد و روایت داده اند، عبارتند از :
- آیت الله میرزا حبیب الله رشتی
- آیت الله میرزا حسن شیرازی
- محمد طه نجف
- سید صدر الدین کاظمینى
- میرزا حسین بن میرزا خلیل تهرانى
- سید محمد کاظم طباطبایى یزدى[۲]
فعالیت‌ها
فعالیت‌های تبلیغی
در سال ۱۳۲۰ ق او به منظور خنثی کردن تبلیغات ضد اسلامی یکی از کشیش های اروپایی، جلسات بحث آزادی را در اصفهان دایر کرد که این جلسات به «انجمن صفاخانه» معروف شد. او هرماه نشریه اى به نام «الاسلام» منتشر مى ساخت و مجموعه مناظره هاى مسلمانان و مسیحیان را در اختیار علاقه مندان قرار مى داد. تأسیس اداره دعوت اسلامى و انجام مناظره هاى مفصل با کشیشان و روحانیان مذاهب دیگر از دیگر فعالیت های او است.[۳] وی تعدادی کتابخانه، قرائت خانه، بیمارستان و مدرسه ساخت و برای اداره آنها بخشی از اموالش را وقف کرد.
فعالیت‌های سیاسی
- در سال ۱۳۰۷ ق به همراه برادرش آقا نجفی به مبارزه با بابی‌ها پرداخت که موجب تبعید آن دو به تهران شد. وی همچنین در جریان قیام تنباکو فعالیت داشت.
- در جریان جنبش مشروطه و مهاجرت کبرا، به جمع مهاجرین و متحصنین قم پیوست و پس از پیروزی مشروطه‌خواهان، نخستین انجمن ملی را با نام «انجمن مقدس ملی اصفهان» به همراهی گروهی از علما و بزرگان، از جمله سید حسن مدرس تشکیل داد.
- به دنبال به توپ بستن مجلس و برچیده شدن موقت مشروطیت، «انجمن مقدس ملی اصفهان» منحل شد و از طرف شاه، اقبال الدوله کاشی به حکومت اصفهان منصوب گردید، حاج آقا نورالله و سید حسن مدرس به همراه جمعی دیگر از آزادیخواهان، انجمن سری تشکیل دادند و خود را برای مبارزه با استبداد آماده کردند. در سال ۱۳۲۹ق، حزب دموکرات در اصفهان در صدد ترور حاج آقا نورالله اصفهانی برآمد. او که خود را در معرض خطر می‌دید، به عتبات عالیات رفت و مراجع مشروطه‌خواه را در جریان حوادث ایران گزارد.
- در آستانه جنگ جهانی اول حاج آقا نورالله به اصفهان بازگشت و در پی مهاجرت اغلب وکلای مجلس و سر‌شناسان آزادیخواه تهران به اصفهان به کمک آنان شتافت و با همدستی آنان و اداره ژاندارمری به قوای متفقین اعلام جنگ داد و مراکز و مؤسسات حساس انگلیسی‌ها را در اصفهان تصرف کرد، اما با هجوم قوای روس به اصفهان به عراق پناه برد تا اینکه پس از پایان جنگ دوباره به اصفهان بازگشت.[۴]
- مهاجرت حاج آقا نور الله اصفهانی و جمعی از علمای اصفهان و سایر نقاط کشور به قم و تحصن در مخالفت با نحوه اجرای قانون نظام اجباری در سال ۱۳۰۶ش آخرین حرکت سیاسی حاج آقا نورالله اصفهانی بود که به مهم‌ترین و بزرگ‌ترین حرکت سیاسی دوره سلطنت رضاشاه تبدیل شد. در پی این حرکت ایشان در قم گروهی به نام «هیئت علمیه و روحانیه مهاجرین قم» را تشکیل داد. تلگراف هایی از طرف وی به مجلس شورای ملی و رئیس الوزراء مخابره شد. سید حسن مدرس که در این زمان جزء نمایندگان اقلیت مجلس و از مخالفان رضاخان بود طی تلگرافی به حاج آقا نور الله، اقدام او را تأیید کرد و حمایتش را از علمای مهاجر اعلام داشت.
اندیشه های سیاسی
- تشکیل حکومت قدر مقدر
- لزوم حاکمیت قوانین الهی
- برتری تمدن اسلامی بر تمدن غربی
- مشروطه(حاکمیت با قوانین الهی است)
- آزادی(مطابق با کتاب و سنت)
- مساوات اجرای حکم الهی برای همه افراد
- ساختار کارآمد در حکومت قدرمقدور که شامل ساختار حاکمیت الهی، مجلس و مردم است
- نظارت بر توزیع درآمد و مالیات
- نفی هر نوع وابستگی که دنیای اسلام را به دنیای بیگانه محتاج کند[۵]
مبارزه با سلطه اقتصادی بیگانگان
حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی طی یک اقدام بدیع در اواسط جمادی‌الاول ۱۳۲۴ و در آستانه مهاجرت علمای تهران به قم (مهاجرت کبری)[۶]، به همراهی ۱۳نفر از علمای طراز اول اصفهان[۷] از جمله آقا نجفی اصفهانی، محمدحسین فشارکی، سید ابوالقاسم دهکردی، شیخ مرتضی ریزی، میرزا محمدتقی مدرس، سیدمحمدباقر بروجردی، میرزا محمد مهدی جویباره‌ای، میرزا ابوالقاسم زنجانی، آقامحمدجواد قزوینی و رکن‌الملک شیرازی موارد زیر را متعهد شدند:
- در نوشتن اسناد و احکام تنها از کاغذ ایرانى بهره گیرند.
- بر مردگانى که کفن غیر داخلى بر آنها پوشانده شده، نماز نگزارند.
- خود و پیروانشان از پارچه هاى ایرانى استفاده کنند و متخلّفان از این اصل را احترام نکنند.
- در میهمانیهاى اسراف کاران شرکت نجویند، خود نیز در میهمانیهایشان از اسراف بپرهیزند و به یک نوع غذا بسنده کنند.
- معتادان به مواد مخدر را خوار شمارند، آنها را احترام نکنند و به خانه هایشان نروند.[۸]
وی همچنین با تأسیس مؤسسه هاى اقتصادىِ مردمى به مقابله با ورود کالاهای فرنگی به کشور و جلوگیری از ورشکستگى کارگاه های تولید داخلی پرداخت. شرکت اسلامیه یکى از این مؤسسه ها بود که هر ایرانى مى توانست از یک تا ده هزار سهم در این شرکت خریدارى کند و بیگانگان حق خرید یا نگاهدارى سهامش را نداشتند.
آثار
رساله «مقیم و مسافر » از آثار اوست که هدف اصلی رساله، نقد استبداد سیاسی حاکم در جامعه می باشد.
وفات
حاج آقا نورالله اصفهانی در شب ۴ دی ۱۳۰۶ ش به طور ناگهانی درگذشت. برخی معتقدند با توجه به کسالت او، رضاشاه اعلم الدوله پزشک مخصوص خود را برای به قتل رساندن حاج آقا به قم فرستاد. اعلم الدوله نیز با تزریق آمپول هوا وی را به شهادت رساند و در نجف اشرف، در مقبره کاشف الغطاء به خاک سپرده شد.[۹]
پانویس
- ↑ نجفی: اندیشه سیاسی و تاریخ نهضت حاج آقا نورالله اصفهانی، ج۲، صص ۶ - ۹.
- ↑ مهدوی، تاریخ علمى و اجتماعى اصفهان در دو قرن اخیر، ج 2، صص 17و 18.
- ↑ جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم، گلشن ابرار، ج2، ص523.
- ↑ رجبی، علمای مجاهد، صص 63-62.
- ↑ صوفی نیارکی، تقی، حیات و اندیشه سیاسی حاج آقا نورالله اصفهانی، مجله آموزه، شماره ۳، صص320-275.
- ↑ نجفی، حکم نافذ آقا نجفی، ص184.
- ↑ رجایی، تاریخ مشروطیت اصفهان، ص217.
- ↑ مرکز بررسى هاى اسلامى، تاریخ و فرهنگ معاصر، ج 1، صص 120 و 121.
- ↑ مجموعه مقالات همایش تبیین آراء و بزرگداشت هشتادمین سالگرد نهضت آیت الله حاج آقا نورالله اصفهانی، صص 19-17.
منابع
- نجفی، موسی، اندیشه سیاسی و تاریخ نهضت حاج آقا نورالله اصفهانی، ج۲، تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۳۷۸.
- رجبی، محمدحسن، علمای مجاهد، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۲.
- مجموعه مقالات همایش تبیین آراء و بزرگداشت هشتادمین سالگرد نهضت آیت الله حاج آقا نورالله اصفهانی، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۴.
- جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم، گلشن ابرار، ج2، قم: معروف، چاپ دوم، 1382.
- صوفی نیارکی، تقی، حیات و اندیشه سیاسی حاج آقا نورالله اصفهانی، مجله آموزه، شماره ۳، تابستان 1382.