محمد بن عبدالعلی دستجردی

محمد بن عبدالعلی دستجردی

محمد دستجردی (۱۲۴۸ش-۱۳۰۳ش) فرزند عبدالعلی دستجردی، ملقب به نظام الاسلام و مشهور به میرزای معلم در دستگرد برخوار اصفهان و در خانواده ملاکین بزرگ آن منطقه چشم به جهان گشود.

زندگی نامه

محمد دستجردی در سال 1288ق/ 1248ش در دستگرد برخوار اصفهان چشم به جهان گشود.

خاندان

وی در خانواده ملّاکین بزرگ آن منطقه چشم به جهان گشود.در شش سالگی پدرش دیده از جهان فرو بست و در قبرستان دستگرد به خاک سپرده شد.با توجه به اینکه مادرش نیز در دوران کودکی وی از دنیا رفته بود و خواهر و برادری هم نداشت، تحت سرپرستی و قیومیت عموی خود که عبدالصمد نام داشت قرار گرفت.

تحصیلات

بنا به اظهارات یکی از فرزندان میرزا محمد دستجردی،وی پس از مدتی رهسپار اصفهان گردید و در مدارس حوزه علمیه اصفهان به تحصیل علوم اسلامی پرداخت.

با توجه به این که حوزه اصفهان در آن زمان از اساتید مبرزی برخوردار بود؛لکن هیچ سندی در مورد این که استادان او چه کسانی بوده‌­اند؛ در دست نداریم.

شاگردان

دستجردی پس از گذراندن تحصیلات به تدریس پرداخته و در این زمینه موفقیت­هایی را کسب نموده بود و با عنایت به تعلیم و تدریس شایسته و جذابی که داشته به میرزای معلم اشتهار یافت.

از جمله شاگردان وی در اصفهان شیخ مهدی نجفی مسجد شاهی بوده است.

آثار و فعالیت ها

آثار غیر مکتوب

وی به مطالعه و تفحص در کتب بسیار علاقه­‌مند بود و از این رهگذر نیز کتابخانه­ای فراهم آورده بود که پس از فوت ایشان این کتابخانه نفیس و ارزشمند به پسر اول وی می‌رسد.

فعالیت ها

میرزا محمد دستجردی علاوه بر کسب مقامات علمی در امور مذهبی عنوان «نظام الاسلام»را از سوی حاج آقا نورالله نجفی دریافت نمود.

خانه او نیز تا آخر عمر در نزدیکی منازل خاندان نجفی در کوچه پشت مسجد جامع عباسی(مسجد امام) واقع شده بود.

وی در امور سیاسی نیز فعال و از نزدیکان حاج آقا نورالله نجفی بوده است. او از ابتدای نهضت مشروطه جزو فعالان صحنه سیاست بوده و با خوانین بختیاری از جمله سرار جنگ در ارتباط بوده است.

تنها در یک منبع از تواریخ محلی اصفهان از نظام الاسلام یاد شده و آن در جایی است که میرزا حسن خان جابری انصاری پس از عزل ظل‌السلطان، تغییرات قسمتی از عمارات اشرف را به حاج آقا نورالله و میرزا محمد دستجردی نظام الاسلام دانسته است.

سیره اخلاقی

نظام‌الاسلام از حیث ویژگی های اخلاقی و اجتماعی مرد متدین، فاضل، خوش مشرب، خوش برخورد و خوش سخن بوده و از او به عنوان فردی مودب و متواضع یاد کرده­‌اند و همین نیز باعث نفوذ و ورود او به صحنه­ های سیاسی و مذهبی و تقرب به رجال مطرح آن زمان اصفهان بوده است.

وفات

دستجردی در رجب سال ۱۳۴۳ق/بهمن۱۳۰۳ش بر اثر بیماری ذات الریه در شهر اصفهان دار فانی را وداع گفت. او را در اتاقی در سمت شرقی تکیه کازرونی در تخت فولاد به خاک سپردند.

میرزا عبدالجواد خطیب در سوگ وی مرثیه و ماده تاریخی سروده که بیت ماده تاریخ آن چنین است:

رفت از درون جمع برون چون محمدی

گفتا خطیب آه شد اسلام بی نظام

منبع

• مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج2، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1389.