محمد امین

محمد امین از چهره های گمنام علم و عرفان اصفهان در قرن یازدهم هجری است.

معرفی

در مورد شخصیت نامبرده که چه مقام و موقعیت علمی و دینی داشته، مطالب مبهم و متناقضی وجود دارد. مرحوم بلاغی در حواشی بر تذکرة القبور شیخ عبدالکریم گزی محمد امین را مطابق با امینای یزدی مشهور به دقاق دانسته که دارای مقامات علمی بوده است و در فنون شعر، تاریخ، معما و صنایع و بدایع مهارت داشته و صاحب مثنوی نیز بوده است.

این شعر را نیز منتسب به او می نماید:

از پستی دیوار درکاشانه		برگوشه نشین متاز ای فرزانه
از تیر دعای او حذر کن زنهار		پُر زور بود کمان کوته خانه

مدفنش را نیز در جنوب غربی تکیه میر، نزدیک قبر درویش عبدالمجید معرفی می کند. ولی مستوفی بافقی در کتاب جامع مفیدی مدفن امینای یزدی را در مزار شیخ تقی الدین دادا در یزد معرفی می کند. به همین جهت، در خصوص این مطلب که مزار امینای یزدی در تخت فولاد باشد تردید وجود دارد و احتمالاً گفته مرحوم بلاغی صحیح نیست.

مرحوم هنرفر نیز از یک هنرمند کاشی‌کار به نام محمد امین فرزند مومن بناء اصفهانی که قسمتی از کاشیکاری مسجد جامع اصفهان را در دوره صفویه انجام داده است نام می برد که مدفن او در نزدیکی قبر درویش عبدالمجید است.

آنچه از مطالعه سنگ مزار نامبرده برداشت می شود، آن است که وی از عرفا و بزرگان دوره صفویه بوده و روزگارش را به عبادت و تزکیه و تهذیب نفس گذرانده است. در سنگ مزارش وی را با القابی، چون « افتخار العلماء، المشفق بالصالحین والمنفق بالمساکین، کثیر البکاء و....» ستوده اند.

وفات

چون مقدار زیادی از سنگ مزار دچار تخریب و فرسایش شده، سال فوت و ماده تاریخ وی نیز از بین رفته است و به همین جهت، تاریخ درگذشت وی نیز معلوم نیست. سنگ مزار وی در ضلع شمال غربی تکیه درویش عبدالمجید موجود است. کتیبه ای بزرگ به خط ثلث برمزارش وجود دارد که قسمتهای آخر خطوط آن دچار ریختگی و آسیب شده است.

بخشی از عبارات آن چنین است:

«هذا مرقد افتخار العلماءو خیار الفضلاء محبّ الفقرا محبوب الاغنیاء المباشر بانواع الریاضیات و المرتکب با صناف المجاهدات المتجرد عن العلائق الجسمانیه والمتفرد عن العوائق النفسانیه المشفق بالصالحین والمنفق بالمساکین المعتکف فی المواقف الکریمه... کاسب الحلال و صادق المقال والراقب فی کل حال تارک الشهوات و قامع اللذات و سارع فی الخیرات متفرد بالخضوع والانکسار متمسک بالفقر والافتقار متصف بالبذل و الایثار متفکر فی الا لاء حامد بالنعماء شاکر فی الشدة والرخاء قلیل الضحک کثیر البکاء...».

منبع

• مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج1، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1389.