این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
حسنعلی بن عبدالله شوشتری اصفهانی
آخوند ملا حسنعلی مُکَنّی به «ابوالحسن» بن ملّا عبداللَّه بن حسین شوشتری، عالم فاضل و فقیه محقق است.
این مقاله در هیچ ردهٔ محتوایی قرار نگرفته است. لطفاً با افزودن چند رده کمک کنید تا این مقاله
در کنار سایر مقالههای مشابه فهرست شود. |
زندگینامه
ظاهراً وی در اواخر قرن دهم هجری متولد شده و نزد پدر به تحصیل پرداخته و از او در سال 1020ق اجازه دریافت نموده است. همچنین در محضر شیخ بهائی کسب فیض نموده و در سال 1030ق از او اجازه دریافت کرده است. قاضی معز الدین محمّد اصفهانی یکی دیگر از مشایخ اوست که در سال 1035ق به ملا حسنعلی اجازه داده است.[۱] میرابوالقاسم فندرسکی از اساتید دیگر اوست.[۲]
وی پس از وفات پدرش در سال 1021ق تولیت مدرسه ملا عبداللَّه و تدریس در آنجا را به عهده گرفته و تا زمان شاه عباس ثانی به تدریس در آنجا مشغول بوده است. در زمان شاه عباس دوم وزارت سید علاء الدین حسین خلیفه سلطانی بنا به دلایلی (که شاید عقیده شوشتری درباره حرمت اقامه نماز جمعه در عصر غیبت باشد) از تولیت مدرسه ملا عبداللَّه برکنار شده و این امر به ملا محمد باقر محقق سبزواری سپرده شد.[۳]ملا حسنعلی شوشتری در مراتب علمی واجد مقام والایی بوده و در علوم مختلف خاصّه در فقه، اصول، کلام، ادبیات فارسی و عربی و حدیث مهارت بسزایی داشته است. میرزا محمدطاهر نصرآبادی که معاصر اوست نزدیک به چنین عباراتی را درباره او به کار می برد و او را می ستاید «جامع علوم عقلی و نقلی، حاوی فروع و اصول که به جودت طبع و حِدّت ذهن و طلاقت لِسان و حاضر جوابی در بین اقران و امثال ممتاز بود.»[۴] ملا حسنعلی شوشتری شعر نیز می سروده و «دانش» تخلّص می کرده است.[۵][۶]
این شعراز اوست:
| تا باغ نظر را گل رخسار تو آراست | صد نخل امید از جگر سوخته برخاست | |
| مانند گل تازه که از هم بربایند | اعضای مرا بر سر پیکان تو غوغاست |
شاگردان
در محضر او شاگردان بسیاری تربیت شده اند از جمله:
- علامه ملا محمدباقر مجلسی،
- ملا محمدباقر محقق سبزواری،
- تاج الدین حسن اصفهانی،
- داود الفت شوشتری،
- شرف الدین علی بن جمال الدین مازندرانی،
- علی بن عین علی فروشانی اصفهانی،
- ملا محمد قاسم بن خواجه محمّد فومنی گیلانی
- بهاءالدّین محمّد شوشتری (فرزندش)
- میرزا عیسی بن محمّد صالح جیرانی.[۷]
آثار
کتب زیر از تألیفات اوست:
- «تبیان» در فقه [۸]
- «کنزالاسرار» [۹]
- «مناسک حج»
- «حاشیه بر قواعد شهید» ناتمام.
- «رساله در حرمت نمازجمعه در عصر غیبت،بر خلاف نظر پدرش که اقامه نماز جمعه را واجب می دانست. ملّا محمّد طاهر قمی رساله ای در رد این رساله نوشته است.»[۱۰]
وفات
در سال فوت او اختلاف است. میر عبدالحسین خاتون آبادی یک بار در ذیل وقایع سال 1069ق سال فوت او را در این سال می نویسد[۱۱] و بار دیگر فوت او را در 1075ق ذکر می کند و دو ماده تاریخ را می آورد: «علم علم بر زمین افتاد»= 1075ق و «وفات مجتهد الزمان»= 1068ق[۱۲] ولی قلی لیک شاملو سال وفات را 1067ق ضبط کرده است.[۱۳]
نویسندگان قرون بعد نیز سالهای 1075 ،1069، 1068، 1067 را به عنوان سال فوت او تعیین کرده اند. ماده تاریخی هم که مؤمن نصرآبادی برای او سروده نشان می دهد که در سال 1075ق وفات یافته است:
| چون از تقدیر کردگار دو جهان | شد مولانا حسنعلی سوی جنان | |
| «مؤمن» تاریخ فوت او کرد رقم | «افسوس از مقتدای اهل ایران»[۱۴] |
پانویس
- ↑ الروضه النضره، صص150 و 151.
- ↑ الذریعه، ج1، ص138.
- ↑ علّامه مجلسی بزرگمرد علم و دین، صص 82 و 83.
- ↑ تذکره نصرآبادی، ج1، ص224.
- ↑ فرهنگ سخنوران، ص204؛ الذریعه، ج9، ص243؛ و سایر منابع: دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج2، ص920؛ تذکره الشعراء امامت، ص 29؛ ریحانه الادب، ج1، ص333؛ ریاض العلماء، ج2، صص 263-261؛ فوائد الرضویه، ج1، ص110؛ امل الآمل، ج2، ص74.
- ↑ مهدوی، مصلح الدین، اعلام اصفهان، ج2، صص591-593.
- ↑ بزرگان فرهنگ و تاریخ اصفهان: خطی.
- ↑ الذریعه، ج3، ص332.
- ↑ قصص الخاقانی، ج2، ص60.
- ↑ الذریعه، ج15، ص69؛ فهرست مجلس، ج14، ص198.
- ↑ وقایع السنین و الاعوام، ص520.
- ↑ وقایع السنین و الاعوام، ص523.
- ↑ قصص الخاقانی،ج2، ص60.
- ↑ تذکره نصرآبادی، ج2، ص703.
منبع
- مهدوی، مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.