سید محمدعلی عریضی

حاج سیّد محمّدعلی عریضی(1296ق- 1373ق)، عالم فاضل، ادیب فاضل از دانشمندان قرائت و تجوید در قرن چهاردهم هجری است.

زندگی‌نامه

ولادت

سید محمدعلی در سال 1296ق در اصفهان متولد گردید.

خاندان

او فرزند حاج سید محمدباقر بن سید محمد بن سید رحیم حسینی، از اعقاب امامزاده علی العریضی فرزند امام جعفر صادق(ع) است. نسبش از طرف مادر به سید اسماعیل طبیب می رسد که در عهد صفویه از مشهد به اصفهان مهاجرت کرد و اولادش در این شهر ساکن شدند. سید محمد حکیم باشی، جد مادری او از اطبای معروف و به حذاقت و مهارت مشهور بود که در حدود سال1324ق وفات یافت.

فرزند وی ادیب زبانشناس و استاد دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان سید حسین عریضی متولد 1285ش، صاحب تألیف و ترجمه‌هایی است که از آن جمله تاریخ اصفهان است ؛ ترجمه سفرنامه شاردن فرانسوی، بخش اصفهان؛ ترجمه کتاب تاریخ هند. وی پس از یک عمر خدمت به علم و اجتماع در سال1411ق فوت و در قطعه نام آوران باغ رضوان اصفهان به خاک سپرده شد.

تحصیلات

عریضی از شاگردان خاص سیدعلی زنجیره فروش - از اساتید فنّ قرائت و تجوید در اصفهان - و حاج میرزا مهدی عزب دفتر بود و سال ها به تحصیل علوم فقه و اصول خصوصاً ادبیات عرب پرداخت. بعد از فوت استادش در مسجد تل عاشقان و حاج محمد جعفرآباده ای به همراه آقایان میرزا مهدی مطمئن ورش، فصیح و میرزا عبدالغفور شمس حوزه قرائت دایر کرد.

شاگردان

افراد ذیل از شاگردان او بوده که در جلسات قرائت وی شرکت می کردند:

1. سید مصلح الدین مهدوی
2. شیخ مرتضی فصیح القراء
   

جایگاه

جایگاه علمی

او از علاقه‌مندان به هنر بود و به علم موسیقی آشنایی داشت و دستگاه‌های موسیقی را به خوبی می شناخت. قرآن را با قرائت عالی می خواند. در حوزه ادبیات فارسی، نظامی شناس بود و با آثار نظامی به خوبی آشنا بود. با فرهنگ غرب نیز آشنایی داشت؛ به گونه ای که به زبان فرانسه کاملاً مسلط بود.

سید محمد صدر هاشمی در مورد وی می نویسد:

« در علم تجوید و تفسیر و صرف و نحو عربی استاد مسلم به شمار می رفت، در خط نسخ و رقاع از خوشنویسان مسلم بود و از او قطعات بسیاری که بیشتر ادعیه و آیات قرآن است به جای مانده است. . در علم تجوید استادی بی نظیر بود، چنانچه از قم و مشهد و سایر شهرها از او در مسائل مشکل سؤال و استفاده می شد. ... مراتب زهد و تقوی و وارستگی او مورد تعجب بوده است. ...».

سیره اخلاقی

وی انس و علاقه زیادی به قرآن و تلاوت آن داشت، به طوری که در باب وی گفته اند که «[ ....] از امتیازات ایشان خواندن سوره مبارکه انعام بود که بالای سر مریض می خواندند و به برکت آن خداوند مریض را شفا می داد و من خود شاهد مریضی که شغلش مسگری بود دیدم که ایشان سوره مبارکه انعام را خواندند و مریض بهبودی یافت و ایشان خود معتقد بودند که همه قرآن انعام است « فیه شفاء للناس » و جالب اینکه مردم به ایشان در این جهت اعتقاد خاصی داشتند ».

آثار و فعالیت‌ها

آثار

مرحوم عریضی را تألیفاتی است، از آن جمله است:

1. «حواشی بر قرآن مجید»، در تفسیر و لغت و تجوید
2. «حواشی بر شاطبیه» در تجوید
3. «کتابی در تجوید»

و غیره.

فعالیت‌ها

او خط کوفی را به خوبی می شناخت در مرمت مدرسه چهارباغ اصفهان، خطوط کوفی آن مجدداً توسط ایشان نگاشته شد. کتیبه های مشکل کوفی را به روانی فارسی می خواند و از این رو همه وقت در تعمیر مساجد و به خصوص مسجد سید از او استفاده می کردند و آن مرحوم تبرکاً به این کار همت می گماشت.

وفات

صاحب عنوان در غروب روز شنبه 26 ربیع الثّانی سال 1373ق وفات یافته و در تکیه ملک مدفون گردید.

مادّه تاریخ وفاتش را مرحوم سیّد علی بدیع زاده متخلص به هور گوید:

دو مصرع هلالیّ و شمسی رقم زد		پی رحلتش «هور» سخندان:
«ز سیّد محمّدعلی عریضی نبی(1373)		مانده تنها علی جسته مهمان»(1332)

منابع

• مهدوی، سید مصلح الدین، اعلام اصفهان (کتاب)، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.
• مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج3، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1392.