این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
تفاوت میان نسخه‌های «سید سراج‌الدین صدر»
(ایجاد صفحه) |
Kh1.moghadas (بحث | مشارکتها) (درج عکس) |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش‌شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
'''آقا سیّد سراج الدّین صدر'''(1290ق -1354ق)، عالم فاضل آزادیخواه | {{نیازمند جعبه اطلاعات}} | ||
[[پرونده:Serag2.jpg|بندانگشتی|سراج الدین صدر]] | |||
'''آقا سیّد سراج الدّین صدر جبل عاملی'''(1290ق -1354ق)، عالم فاضل آزادیخواه و از روزنامه نگاران قرن چهاردهم هجری بوده است. | |||
== | ==زندگی‌نامه== | ||
===ولادت=== | |||
وی در سال 1290ق برابر با 1252 ش در اصفهان متولّد شده است. | |||
== | ===تحصیلات=== | ||
سراج | سید سراج الدین در اصفهان نزد جمعی از علماء از جمله [[محمدتقی آقانجفی اصفهانی|شیخ محمّد تقی آقانجفی]] تحصیل کرد. از اوایل عمرش تا شروع انقلاب مشروطیت، که دوره رشد و ظهور کمالات علمی و ادبی وسیاسی اوست، ایام را به تحصیل گذرانده است. | ||
== پانویس == | ==جایگاه== | ||
===جایگاه سیاسی=== | |||
با شروع حرکتهای مردمی برای کسب آزادی و استقرار حکومت قانونی و برچیده شدن بساط ظلم و خودسری، او نیز برای نیل به این اهداف و آرمانها، تلاش و کوششهای فراوانی انجام داد. با فرمان تأسیس مجلس شورای ملی برای استقرار نظام مشروطه و تدوین نظامنامه قانون اساسی، مخالفت‌هایی در بی ارزش جلوه دادن آن و به طورکلی مقابله با اصل نظام مشروطه، صورت گرفت. لذا رهبران مشروطه، به منظور انتخاب نمایندگان مجلس و همچنین حمایت و پیشتیبانی از انقلاب و آشنا ساختن مردم به مقررات و قوانین جدید، اقدام به تأسیس تشکیلاتی تحت عنوان « انجمن های ایالتی و ولایتی» در تهران و سایر شهرهای کشور نمودند. در اصفهان نیز در همان بدو امر، این مجلس تشکیل و شروع به کار نمود. اعضای مؤسس و ارکان آن عبارت بودند از: [[نورالله نجفی اصفهانی|حاج آقا نور الله نجفی]]، [[علی اکبر شیخ الاسلام|شیخ الاسلام]]، میرزا رضا خان نائینی، حجاب الدوله، حاج مشیر الملک و دیگران. | |||
وی در جلسات انجمن ولایتی پیوسته شرکت می جست و همیشه در کنار میرزا علی آقا خراسانی(جهاد اکبر) مدیر روزنامه جهاد اکبر و پایین تر از حاج آقا نورالله رئیس انجمن، سید حسن ملاذ روضاتی نایب رئیس و فردی که نماینده حکومت بود، در جایی معین می نشست. | |||
این انجمن جلسات خود را در کاخ چهلستون به طور مرتب هفته ای یک بار برگزار می کرد. لذا برای اطلاع مردم از مذاکرات و نعیمات صورت گرفته، روزنامه ای ضروری بود که تأسیس چنین امری را به عهده یکی از اعضای انجمن، آقا سراج الدین صدر عاملی واگذار کردند.<ref>مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج3، صص57-56.</ref> | |||
==سیره اخلاقی== | |||
از طرز نگارش وی، که در مقالاتی با عنوان « انجمن» آمده است، یا تذکرات و توضیحاتی که جای جای روزنامه وجود دارد، می توان پی برد که فردی نکته سنج و دارای طبعی روان بوده است؛ به طوری که نثر نسبتاً ساده و بی پیرایه اش به خوبی پاسخ گوی نیاز زمانه و شایسته یک روزنامه مردمی است. | |||
آقا سراج الدین جسارت یک روزنامه نگار اصلاح طلب را داشت و آشکارا اعلام می کرد:<blockquote>« [...] به حقِ حق در عالم جریده نگاری اغماض نمی کنیم. اگر اهل طباع از کلام ما مشمئز می شود، فردا می فهمد تمام را صحیح گفته ام. دوست آن است که بگوید گفتم، دشمن است آن که اغماض می کند و می گوید می خواستم بگویم».</blockquote>صدر عاملی از گفتار و کردار و خدمات صادقانه ای برخوردار بود، لذا همواره از او به عنوان «سید المجاهدین» و «مدیر روشن ضمیر» یاد می کردند. | |||
وی معتقد بود ایرانیان در فراست و ذکاوت به مراتب از اروپائیان افزونترند ولی به واسطه استبداد و خودخواهی اولیاء امور که خواست آنها محض ریاست است و همه باید کور و کر مادر زاد آنها باشند، از کار عقب مانده اند. ما باید برای رسیدن به ترقی، جهازات عقول را پرواز دهیم و جهاز اتحاد را محکم سازیم و دانش و عمله ایجاد معلم خانه ها و آوردن معلمان صحیح اروپایی را پیشه خود سازیم. اگر کشتی آسمانی خود را محکم نگاه داریم و به دستور العمل او رفتار کنیم وحقیقت «وَجادلهُم» را به عنوان صحیح فراهم کنیم، همانا رشته اتحاد و سکوت درکشتی اسلامی که نتیجه اش عدل و مساوات و تکمیل صفات و تجرد از رذایل است؛ بدست خواهد آمد. آگاه باشید که تفرقه و بی دانشی است که ما را دچار خذلان کرده است . <blockquote>«لازمه رسیدن ما به کمالات در دو چیز است: اول علم و معلم و سپس مشوق، علم که پیدا نمودیم و مشوق، همه چیز داریم». وی همچنین معتقد است: «اساس ترقی ملت و ثروت دولت بر سه چیز است: زراعت، صناعت، تجارت و چون این سه چیز در مملکتی ترقی کند، ملت و دولت در سعادت قرین و اقبال هم نشین باشند». «اگر تجارت گشترش یابد، آن وقت صناعت وسعت می یابد، در این حال است که دولت مقتدر می شود. اقتدار دولت پابرجا نمی ماند؛ مگر دولت و ملت یکی شوند».<ref>روزنامه انجمن اصفهان، سال اول شماره 28؛سال سوم، شماره 36.</ref><br /></blockquote> | |||
[[پرونده:Rouzname.jpg|بندانگشتی|200x200پیکسل|روزنامه انجمن مقدس ملی اصفهان]] | |||
==آثار== | |||
با مدیریت وی روزنامه « انجمن اصفهان» در 21 ذی القعده 1324 در چهار صفحه تا هشت صفحه به صورت هفتگی منتشر می شد. این روزنامه در سال 1325ق به نام «انجمن مقدس ملی اصفهان» و «انجمن مقدس ولایتی اصفهان» انتشار می یافت و بعد از استبداد محمدعلی شاه که سال سوم آن شروع شد، تحت عنوان «انجمن اصفهان» منتشر می گردید. مندرجات آن ابتدا یک سر مقاله و سپس گزارشات و مذاکرات انجمن مقدس ملی اصفهان و اخبار و امور سیاسی مملکت و اوضاع اصفهان بود. جذاب ترین قسمت این روزنامه مبحثی تحت عنوان« مناظره شیخ و شاب» بود. انجمن اصفهان تا به توپ بستن مرتب منتشر می شد. بعد از فتح اصفهان مجدداً سال سوم خود را شروع کرد و تا چندین شماره از سال پنجم ادامه داشت.<ref>صدر هاشمی، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج1، صص 292-288؛ مهدوی، سیری در تاریخ تخت فولاد، ص97؛ عقیلی، نگرشی بر مشروطیت اصفهان، صص 140-135؛ اخصری، مشاهیر مطبوعاتی اصفهان، صص 43-35.</ref> | |||
[روزنامه انجمن مقدّس ملّی اصفهان در سال 1386ش به اهتمام شهرداری اصفهان تجدید طبع شده است.]<br /> | |||
==وفات== | |||
سراج الدّین صدر جبل عاملی موسوی بعد از روزنامه، گوشه نشینی و عزت را اختیار کرده و سرانجام در سال 1354ق مطابق با 1314ش وفات یافته و در [[تکیه مادر شاهزاده]] واقع در [[تخت فولاد]] اصفهان مدفون شد.<ref>مهدوی، اعلام اصفهان، ج3، ص281.</ref><br /> | |||
==پانویس== | |||
<references /> | <references /> | ||
== | ==منابع== | ||
*[[سید مصلح الدین مهدوی|مهدوی]]، سید مصلح الدین، [[اعلام اصفهان (کتاب)|اعلام اصفهان]]، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1386. | |||
*مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، زيرنظر اصغر منتظرالقائم، [[دانشنامه تخت فولاد اصفهان (کتاب)|دانشنامه تخت فولاد اصفهان]]، ج3، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1392. | |||
[[رده:اعلام اصفهان، ج3]] | [[رده:اعلام اصفهان، ج3]] | ||
[[رده:علمای قرن 14]] | |||
[[رده:فعالان سیاسی]] | |||
[[رده:روزنامه نگاران]] | |||
[[رده:مدفونین در تخت فولاد]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ بهمن ۱۴۰۱، ساعت ۰۱:۴۴
این نوشتار نیازمند جعبهٔ اطلاعات است. ممکن است بخواهید با افزودن یک جعبهٔ اطلاعات، به استانداردسازی نمایش موضوع کمک کنید. |
آقا سیّد سراج الدّین صدر جبل عاملی(1290ق -1354ق)، عالم فاضل آزادیخواه و از روزنامه نگاران قرن چهاردهم هجری بوده است.
زندگی‌نامه
ولادت
وی در سال 1290ق برابر با 1252 ش در اصفهان متولّد شده است.
تحصیلات
سید سراج الدین در اصفهان نزد جمعی از علماء از جمله شیخ محمّد تقی آقانجفی تحصیل کرد. از اوایل عمرش تا شروع انقلاب مشروطیت، که دوره رشد و ظهور کمالات علمی و ادبی وسیاسی اوست، ایام را به تحصیل گذرانده است.
جایگاه
جایگاه سیاسی
با شروع حرکتهای مردمی برای کسب آزادی و استقرار حکومت قانونی و برچیده شدن بساط ظلم و خودسری، او نیز برای نیل به این اهداف و آرمانها، تلاش و کوششهای فراوانی انجام داد. با فرمان تأسیس مجلس شورای ملی برای استقرار نظام مشروطه و تدوین نظامنامه قانون اساسی، مخالفت‌هایی در بی ارزش جلوه دادن آن و به طورکلی مقابله با اصل نظام مشروطه، صورت گرفت. لذا رهبران مشروطه، به منظور انتخاب نمایندگان مجلس و همچنین حمایت و پیشتیبانی از انقلاب و آشنا ساختن مردم به مقررات و قوانین جدید، اقدام به تأسیس تشکیلاتی تحت عنوان « انجمن های ایالتی و ولایتی» در تهران و سایر شهرهای کشور نمودند. در اصفهان نیز در همان بدو امر، این مجلس تشکیل و شروع به کار نمود. اعضای مؤسس و ارکان آن عبارت بودند از: حاج آقا نور الله نجفی، شیخ الاسلام، میرزا رضا خان نائینی، حجاب الدوله، حاج مشیر الملک و دیگران.
وی در جلسات انجمن ولایتی پیوسته شرکت می جست و همیشه در کنار میرزا علی آقا خراسانی(جهاد اکبر) مدیر روزنامه جهاد اکبر و پایین تر از حاج آقا نورالله رئیس انجمن، سید حسن ملاذ روضاتی نایب رئیس و فردی که نماینده حکومت بود، در جایی معین می نشست.
این انجمن جلسات خود را در کاخ چهلستون به طور مرتب هفته ای یک بار برگزار می کرد. لذا برای اطلاع مردم از مذاکرات و نعیمات صورت گرفته، روزنامه ای ضروری بود که تأسیس چنین امری را به عهده یکی از اعضای انجمن، آقا سراج الدین صدر عاملی واگذار کردند.[۱]
سیره اخلاقی
از طرز نگارش وی، که در مقالاتی با عنوان « انجمن» آمده است، یا تذکرات و توضیحاتی که جای جای روزنامه وجود دارد، می توان پی برد که فردی نکته سنج و دارای طبعی روان بوده است؛ به طوری که نثر نسبتاً ساده و بی پیرایه اش به خوبی پاسخ گوی نیاز زمانه و شایسته یک روزنامه مردمی است.
آقا سراج الدین جسارت یک روزنامه نگار اصلاح طلب را داشت و آشکارا اعلام می کرد:
« [...] به حقِ حق در عالم جریده نگاری اغماض نمی کنیم. اگر اهل طباع از کلام ما مشمئز می شود، فردا می فهمد تمام را صحیح گفته ام. دوست آن است که بگوید گفتم، دشمن است آن که اغماض می کند و می گوید می خواستم بگویم».
صدر عاملی از گفتار و کردار و خدمات صادقانه ای برخوردار بود، لذا همواره از او به عنوان «سید المجاهدین» و «مدیر روشن ضمیر» یاد می کردند. وی معتقد بود ایرانیان در فراست و ذکاوت به مراتب از اروپائیان افزونترند ولی به واسطه استبداد و خودخواهی اولیاء امور که خواست آنها محض ریاست است و همه باید کور و کر مادر زاد آنها باشند، از کار عقب مانده اند. ما باید برای رسیدن به ترقی، جهازات عقول را پرواز دهیم و جهاز اتحاد را محکم سازیم و دانش و عمله ایجاد معلم خانه ها و آوردن معلمان صحیح اروپایی را پیشه خود سازیم. اگر کشتی آسمانی خود را محکم نگاه داریم و به دستور العمل او رفتار کنیم وحقیقت «وَجادلهُم» را به عنوان صحیح فراهم کنیم، همانا رشته اتحاد و سکوت درکشتی اسلامی که نتیجه اش عدل و مساوات و تکمیل صفات و تجرد از رذایل است؛ بدست خواهد آمد. آگاه باشید که تفرقه و بی دانشی است که ما را دچار خذلان کرده است .
«لازمه رسیدن ما به کمالات در دو چیز است: اول علم و معلم و سپس مشوق، علم که پیدا نمودیم و مشوق، همه چیز داریم». وی همچنین معتقد است: «اساس ترقی ملت و ثروت دولت بر سه چیز است: زراعت، صناعت، تجارت و چون این سه چیز در مملکتی ترقی کند، ملت و دولت در سعادت قرین و اقبال هم نشین باشند». «اگر تجارت گشترش یابد، آن وقت صناعت وسعت می یابد، در این حال است که دولت مقتدر می شود. اقتدار دولت پابرجا نمی ماند؛ مگر دولت و ملت یکی شوند».[۲]
آثار
با مدیریت وی روزنامه « انجمن اصفهان» در 21 ذی القعده 1324 در چهار صفحه تا هشت صفحه به صورت هفتگی منتشر می شد. این روزنامه در سال 1325ق به نام «انجمن مقدس ملی اصفهان» و «انجمن مقدس ولایتی اصفهان» انتشار می یافت و بعد از استبداد محمدعلی شاه که سال سوم آن شروع شد، تحت عنوان «انجمن اصفهان» منتشر می گردید. مندرجات آن ابتدا یک سر مقاله و سپس گزارشات و مذاکرات انجمن مقدس ملی اصفهان و اخبار و امور سیاسی مملکت و اوضاع اصفهان بود. جذاب ترین قسمت این روزنامه مبحثی تحت عنوان« مناظره شیخ و شاب» بود. انجمن اصفهان تا به توپ بستن مرتب منتشر می شد. بعد از فتح اصفهان مجدداً سال سوم خود را شروع کرد و تا چندین شماره از سال پنجم ادامه داشت.[۳]
[روزنامه انجمن مقدّس ملّی اصفهان در سال 1386ش به اهتمام شهرداری اصفهان تجدید طبع شده است.]
وفات
سراج الدّین صدر جبل عاملی موسوی بعد از روزنامه، گوشه نشینی و عزت را اختیار کرده و سرانجام در سال 1354ق مطابق با 1314ش وفات یافته و در تکیه مادر شاهزاده واقع در تخت فولاد اصفهان مدفون شد.[۴]
پانویس
- ↑ مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج3، صص57-56.
- ↑ روزنامه انجمن اصفهان، سال اول شماره 28؛سال سوم، شماره 36.
- ↑ صدر هاشمی، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج1، صص 292-288؛ مهدوی، سیری در تاریخ تخت فولاد، ص97؛ عقیلی، نگرشی بر مشروطیت اصفهان، صص 140-135؛ اخصری، مشاهیر مطبوعاتی اصفهان، صص 43-35.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ج3، ص281.
منابع
- مهدوی، سید مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1386.
- مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج3، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1392.