داراب خان افسر بختیاری

اطلاعات فردی و علمی
نام کامل	داراب خان بختیاری
شهرت	افسر
زادروز	۱۲۷۹ شمسی
تاریخ وفات	۱۳۵۰ شمسی
مدفن	تکیه میر فندرسکی
آثار	شعر رستاخیز مسجد سلیمان، کتاب گل سعادت
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
اجتماعی	شاعر، ادیب

داراب خان بختياری( 1279ش-1350ش) متخلّص به افسر فرزنـد « آ.اصـلان» ادیب و شاعر معاصر بود که در شعر و ادب ازسرآمدان شعراى بختيارى به شمار مى آید. . افسر در همان مکتبهای محلی کسب علم نمود و از لحاظ علوم ادبی و تاریخی اطلاعات کافی داشت و به دو زبان بختیاری و فارسی شعر می سرود.

معرفی

وی در سال 1279ش در چقاخور( خسروی) چهارمحال بختياری به دنيا آمد. او از بزرگـان طايفـه احمـد بختیاری بود. اجداد افسر از طایفه « پاپی» لرستان و معاصر صفویه بوده اند که در همان روزگار به مرکز حکومت نشین بختیاری ها (چقاخور ) مهاجرت کرده و در این منطقه ساکن گشته اند.

جایگاه

جایگاه علمی

وی از سن سی سالگی شروع به سرودن شعر کرده و اشعارش در محورهای طنز، عرفان، شعر حماسی و ملی است. اشعار افسر روان و پرمعنی است و به راحتی کلمات را به نظم در آورده که این امر حکایت از توان و قدرتِ اندیشه او در انتقال مفاهیم از عالم ذهن به واقعیت در قالب شعر دارد. در مناظره پسر لُر و دختر شهری به زیبایی قالب دو شخصیت متضاد را ترسیم نموده است. او در سرودهایش از اشعار شعرای دیگر نیز تأثیر پذیرفته است. تأثیرسادگی، صراحت و پایبندی به گویش بختیاری از دیگر ویژگیهای اشعار اوست.

داراب در اشعارش از بن مایه طنز نیز استفاده کرده است که در اشعار عمرویه وی می توان ملاحظه کرد. با این حال، اشعار عرفانی و مذهبی او بر سایر اشعارش برتری دارد. این امر ویژگی اصلی اشعار اوست. در شعر خدائیه با تأثیر از شعر موسی و شبان مولانا به سادگی با خدای خویش راز و نیاز می کند.

مرحوم حبيب اللّه فضایلی در كتاب اصحاب رس به خدمت چند سـاله او در ابرقـو نيـز اشـاره داشـته است. او از سرآمدان شعرای بختياری به شمار می­ آيد و از آنجا كه در نهايت اسـتادی بـه زبـان لری محلی بختياری و فارسـی شـعر می‌سـروده همـواره مـورد احتـرام و افتخار ايل بختياری بوده است.

آثار

اولین شعر افسر « رستاخیز مسجد سلیمان» نام داشت. شعر او ساده و صمیمی و بی تکلف است و به راحتی بر دلها می نشیند. دیوان اشعار او بارها به چاپ رسیده است. افسر بجز دیوان شعر، کتابی به نثر با عنوان گل سعادت نوشته که هنوز به چاپ نرسیده است. محتوای کتاب درباره زندگی مردم ایلات و عشایر است که بیشتر وقایع نوشته شده در این کتاب در قریه ای خیالی اتفاق افتاده است و شخصيتهای داستان مردمان ساده عشایر هستند.

او اشعار بسیاری سروده، اما بیش از 1500 بیت از اشعارش را محفوظ نداشته است که در دیوان او چاپ شده است. از ميان سروده‌هـای خـويش بـه قصــيده‌ی مدحيــه‌ای كــه در مــدح حضرت علی(ع) سروده بـود علاقه داشت.

ابیات زیر از جمله سروده‌های معروف او به زبان لری است كه در توحيد باری تعالی گويد:

ای كــه روزی همــه خلــق زِ انبــار تُونِــه		آســـمونها و زمين‌هـــا همـــه كـــردار تونـــه
ئی همـه رنـگ و نگـاری كـه منـه دنيـا هـد		همــه از پرتــو يــك جلــوه ی ديــدار تونــه
****
آفتو ای همـه نـورِس كـه ای تـاوه بـه زمـين		مختصـــر ذره ای از تـــابش انـــوار تونـــه
ای همه اَو كه بـه درياچـه همـی مـوج ايزنـه		جرگــــهای از كــــرمِ اَور گهربــــار تونــــه

وفات

وی در سال 1337ش بر اثر سکته فلج شد و در 21 مهرمـــاه ســـال 1350 شمسی ديده از جهان فرو بست و در تكيه مير فندرسـكی تخـت فـولاد در یکی از حجرات شرقی تکیه مدفون شد. بر سنگ مزارش ابياتى از اشعار خودش حک شده است. حسام الدین دولت آبادی مرثیه ای جهت او سروده و مادّه تاریخ فوتش را چنین بیان کرده است:

تاریخ مرگش آمد به هجری

«از جمع ما رفت داراب افسر»

منابع

• لطفی، علیرضا، (حامد اصفهانی) تذكره شعرای تخت فولاد اصفهان: معرفی شعرای مدفون در تخت فولاد اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، 1390.

• مهدوی، سید مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.

• مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج1، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1389.