حسن دری

اطلاعات فردی و علمی
نام کامل	حسن دری
تاریخ وفات	۱۳۳۶ قمری
مدفن	تکیه ملک
اساتید	شیخ محمد باقر نجفی، و...
شاگردان	آیت الله میرمحمد صادق مدرس خاتون آبادی، حسن جابری انصاری، و...
اجازه اجتهاد از	محمد حسن شیرازی
آثار	فقه استدلالی، مناسک حج، و...
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
اجتماعی	مدرس، ائمه جماعت، مجتهد، و...

حسن دری فرزند رجبعلی درّی، از علما و مجتهدین اصفهان در قرن سیزدهم قمری است.

زندگی نامه

ولادت

ملا حسن در اصفهان متولد شد . وی فرزند رجبعلی درّی، پدرش از اهالی جوشقان کاشان بوده و به قصبه درّ منتقل گردیده بود.

اساتید

و در اصفهان نزد جمعی از علما خصوصاً در فن اصول فقه نزد حاج شیخ محمدباقر نجفی به تحصیل پرداخت و مدتی از محضر محمد حسن شیرازی کسب فیض نمود تا به مقام اجتهاد نائل آمد .

شاگردان

وی شاگردانی را تربیت کرده اند که دو مورد آنها را می شناسیم. از جمله:

آیت الله میر محمدصادق مدرس خاتون آبادی

میرزاحسن خان جابری انصاری .

مرحوم میرزا حسن خان جابری انصاری می نویسد:

«در خُردی، بنده با آن مرحوم در مسجد نو نزد مرحوم درّی هم درس بودیم»

آثار و فعالیت ها

آثار

وی تألیفاتی نیز داشته است از آن جمله:

1- یک دورة «فقه استدلالی» به فارسی که آقا میرزا احمد دولت آبادی خواست آن را چاپ کند و موفق نشد.

2- «مناسک حج» به عربی، استدلالی و مفصل.

فعالیت ها

به پاس حق استادی شیخ محمدباقر نجفی مدتی به فرزندانش مخصوصاً حاج آقا نورالله نجفی که او را افضل و اعلم اولاد شیخ می شمرد، خدمت کرد و معین مجلس فتوی و قضای او بود، هر چند که خود هم مستقلاً مسند ریاست شرعی داشت. روزها در مسجد خان محلة تلواسکان اقامه جماعت می نمود و جمع زیادی خصوصاً خواص شهر به او اقتدا می کردند و در مسجد نوی بازار حجره داشته و در مدرسه نیم آورد تدریس می فرمود.

او تا اواخر عمر لباس دهاتی خود را عوض نکرده و با کلاه بود. لکن در سال های آخر عمر به اصرار برخی از علما معمم شد. خانه محقری در محله نیم آورد نزدیک بازارچه و مسجد حاج محمد جعفر آباده ای داشت که زن و فرزندانش در آن می نشستند، حجره طلبگی هم در مهتابی مسجد نوی بازار داشت که روزها معمولاً آنجا به مطالعه و عبادت مشغول بود، حق الزحمة مختصری بابت استخاره می گرفت که وسیله معاش فقیرانه او بود.

وی چند سفر حج و زیارت مشاهد پیاده رفت.به تواتر شنیده شد، سفر مشهدش، سه شب خدّام حرم، حضرت امام رضا (ع) را به خواب دیده بودند (که فرموده بود:)

حاج ملاّ حسن به زیارت می آید،  بروید استقبالش. شبی هم که بغته فوت و دفن شد، پسر حاج ملاّ اسماعیل نقنه ای (که) قبلاً مرده بود به خواب مادرش آمده (و گفته بود) که ما معذّب بودیم، به برکت دفن حاج ملاّ حسن آزاد شدیم.»

مرحوم جابری در شرح حال او می نویسد:

«عالمی زاهد و فقیهی فقیر و قانع; و با قناعت، مناعتی داشت که بزرگان دنیا را به هیچ نمی انگاشت. فقه استدلالی به پارسی نوشته ... تحصیلش نزد مرحوم حاج شیخ محمّد باقر (نجفی) و مجتهدی ماهر و بی اعتنا (به دنیا)، تا چند سال قبل از وفاتش عمامه بر سر نمی گذارد و با کلاه زراعتی بود. چند سفر به حجّ و زیارت و مشاهد مشرفّه، پیاده رفت.

سیره اخلاقی

« میرزا ابوالقاسم طرب، مابین علمای روحانی اصفهان بیش از همه به حاج ملا حسن دری اعتقاد و با او دوستی و هم فکری صمیم داشت؛ وی در زهد و قناعت و بی پیرایگی و بی اعتنایی به مخلوق از رجال ممتاز عهد خود بود، بسیار دیده می شد که مایحتاج منزلش حتی هیزم و زغال و یوشن را با دست و دامن قبا و عبای خود به خانه می برد، بساط قضا و فتوی و امامت جماعت را که مدتی با گرمی و اقبال روزافزون عامه تصدی داشت ناگهان درهم پیچیده و گوشة فقر و انزوا برگزیده بود، خود او می فرمود ابتدا که به اقامة جماعت می رفتم واقعاً قصد قربت داشتم، چیزی از کسی قبول نمی کردم، کم کم دیدم که هر وقت جمعیت مسجدم بیشتر است خوشحال تر می شوم از تحف و هدایا نیز لذت می برم، پیش خود گفتم که از همه عبادتهای الهی یک نماز واجب آن هم با ریا و خدعة شیطان؟! این بود که امامت مسجد و سایر ریاستهای شرعی را به کلی ترک کردم ».

همچنین جابری انصاری در مورد وی می نویسد که:

« از فقهای مبرز به زهد و طاعت و فقرای مطرّز به قناعت با شجاعت علم و تقوی، چنانچه به علمای دوستدار دنیا خطاب های درشت فرمودی».

وفات

سرانجام وی در ربیع الاول سال 1336ق که سال فوت وی را 1337ق آورده است) فوت شد .او در تكيه ملک واقع در تخت فولاد مدفون است.

میرزا حسن خان جابری انصاری ماده تاریخ وفات وی را چنین سروده:

فقیه درّ حسن آن درّ یکتا		که زندی گفت بر ابرو به مریخ
صدف بشکست و جست و جابری گفت		غیاب الکواکب الدری بتاریخ

منابع

• عقیلی، احمد، تخت فولاد اصفهان، زیرنظر اصغر منتظر القائم؛ با همکاری مجموعه تاریخی فرهنگی و مذهبی تخت فولاد (دانشنامه تخت فولاد اصفهان)، چاپ دوم، اصفهان، کانون پژوهش، 1385.
• مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج2، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1389.