القواعد العلية في الفوائد الأصولية (کتاب)

القواعد العلية في الفوائد الأصولية

القواعد العلية فی الفوائد الأصولیة، تقريرات درس اصول آيت‌الله سيد‌ ‎حسين طباطبايى بروجردى به قلم سيد‌ ‎ابوالحسن موسوى، به زبان عربى است.

ساختار

كتاب، فاقد مقدمه و مشتمل بر سه مبحث حجيت شهرت فتوائيه، حجيت اجماع و حجيت خبر واحد است كه دو مبحث اول در يك بخش و مبحث آخر هم در بخشى مجزا ارائه شده است.

گزارش محتوا

بر حجيت شهرت فتوائيه، به مرفوعه زراره و مقبوله عمر بن حنظله استدلال شده است. مرفوعه را شيخ ابن ابى‌جمهور احسائى در كتاب «عوالي اللئالی» به نقل از علامه آورده و سلسله سند آن از علامه تا زراره حذف شده است. مقبوله عمر بن حنظله را مشايخ ثلاثه شيعه كلينى، صدوق و شيخ طوسى به اسناد خود از عمر بن حنظله از امام صادق(ع) نقل كرده‌اند.

معتقدان به وجوب تقليد اعلم و اورع به اين روايت استدلال كرده‌اند؛ چراكه ظاهر آن عدم رجوع به غير اعلم و اورع است.

در بحث اجماع، بر حجيت خبر واحد دو مسئله متفرع شده كه عبارتند از: حجيت اجماع منقول و حجيت شهرت فتوائى. شيخ اعظم انصارى اين مطلب را انكار كرده و قائل به عدم ملازمه بين اين دو مقام شده است؛ اما اكثر علماى اصولى به‌ويژه متأخرين از آنها مانند صاحب رياض و صاحب جواهر كه قائل به حجيت خبر واحد شده‌اند، حجيت اجماع منقول را نيز پذيرفته‌اند.

نویسنده، حجيت خبر واحد را همچنان كه مشهور بين علماست به اخبار متواتر مى‌داند؛ اما استدلال به ظهور آياتى همچون: آيه نبأ، نفر و كتمان را از امور مستحدثه مى‌داند. وى سپس به نقل شيخ اعظم انصارى، رواياتى كه بر حجيت خبر واحد دلالت دارند به چهار گروه تقسيم مى‌كند:

۱.رواياتى كه در مورد اخبار متعارض وارد شده و به اخبار علاجيه معروف مى‌باشد.

۲.رواياتى كه در آنها امامان معصوم(ع) افراد سؤال‌كننده از احكام شرعى را به آحاد اصحاب خود ارجاع داده‌اند؛ مانند: ارجاع امام(ع) به زرارة بن اعين و ابن ابى‌يعفور و محمد بن مسلم.

۳.رواياتى كه بر وجوب مراجعه به افراد موثق و راويان حديث دلالت دارد؛ مانند: كلام امام زمان(عج) به اسحق بن يعقوب.

۴.رواياتى كه در آنها، تشويق و ترغيب به نقل احاديث ائمه(ع) شده است.

نویسنده در ادامه به تعدادى از روايات اشاره كرده و در آخر، سه طايفه ديگر از روايات را به چهار گروهى كه شيخ اعظم در فرائد آورده، افزوده است.

وضعيت كتاب

بخش آخر كتاب (از صفحه 31 به بعد) مجدداً شماره‌گذارى شده است. در پاورقى‌هاى كتاب، توضيحات اندكى پيرامون برخى روايات آمده است.

منابع

• مقدمه و متن كتاب.
• پایگاه اطلاع رسانی ویکی نور، تاریخ دسترسی ۳ اسفند ۱۴۰۱.