ابوشجاع ابوبکر محمد بن عبداللطیف خجندی

صدرالدّین ابوشجاع ابوبکر محمّد بن عبداللطّیف بن محمّد بن ثابت خجندی، یکی از مهم ترین بزرگان آل خجند است، و در قرن ششم هجری می زیسته است.

معرفی

او مردی فقیه خطیب، ادیب و شاعر بوده، نزد سلاطین و خلفاء منزلت بالا داشت. در اصفهان دانش آموخته، و سپس در نظامیّه بغداد تدریس نمود، آن گاه به اصفهان آمد، و ریاست شافعیان اصفهان را بر عهده گرفت.

هنگامی که سلطان مسعود سلجوقی دریافت که صدرالدّین و برادرش جمال الدّین محمود با امیر بوزابه حاکم فارس رابطه دارند، قصد جان آن ها را کرد؛ امّا دو برادر به موصل گریخته، و به خدمت جمال الدّین جواد اصفهانی درآمدند. پس از مدّتی سلطان او را بخشید، و صدرالدّین خجندی با کمال احترام به اصفهان بازگشت، و به همراه برادرش ریاست شافعیان را بر عهده گرفت.

صدرالدّین خجندی، شاعر و ادیب توانایی بود که به عربی و فارسی شعر می سرود، سعدی در بوستان درباره او سروده است:

یکی خار پای یتیمی بکند

به خواب اندرش دید صدر خجند

از اشعار او است:

زلف سیهت که مشک با او کم		زد مشّاطه فطرتش خم اندر خم زد
یک ره به منش سپار تا یک باری بر هم		زنمش که عالمی بر هم زد

درباره اصفهان نیز سروده است:

اصفهانا در آروزی توام		گشته انده فزای و شادی کم
عکس شکلت به خواب می جویم		زنده رودت در آب می جویم
ای چو سیم مذاب زرّین رود		اصفهان پر شده ز تو رود

او سرانجام در یکی از سفرهایش که از بغداد به اصفهان بازمی گشت، در یکی از روستاهای بین همدان و کرج شب را در سلامت خفت، و صبح روز بعد او را در بسترش مرده یافتند. این واقعه در 22 شوّال 552ق اتّفاق افتاد، و باعث آشوب در اصفهان شد که عدّه بسیاری در آن کشته شدند. وی در قبرستان سنبلان اصفهان مدفون شد.

منبع

برگرفته از: مهدوی، اعلام اصفهان (کتاب)، اصفهان: سازمان فرهنگي تفريحي شهرداري اصفهان، ۱۳۸۶ .