آغا سلطان قلی بيک

آغا سلطان دختر طهماسب قلی بیک از زنان فاضل اصفهان است.

معرفی

پدر این بانو در زمان سلطنت شاه طهماسب اول (حک ۹۸۴-۹۳۰ ق) از امرا و بزرگان صفوی در امور کشوری و لشکری محسوب می شد. به نوشته‌ای این زن هر چند در دربار پادشاهان صفوی بزرگ شد ولی علوم اسلامی و فنون و هنر و ادبیات را از برخی دانشمندان اصفهان فراگرفت و خود از زنان دانشمند، فاضل و توانا به حساب آمد و پس از عمری تلاش و تکاپو در راه ارزشهای معنوی پس از وفات در بقعه علی بن سهل در محله طوقچی فعلی به خاک سپرده شد.

آثار

بعد از گذشت چندین قرن آثاری که به اهتمام این بانوی فرهیخته در برخی ابنیه اصفهان به وجود آمد پابرجاست. از جمله در مسجد جامع کبیر این شهر و در داخل صفه صاحب (ایوان جنوبی) کتیبه ای است که کمال الدین حافظ هروی خطاط معروف به خط ثلث در سال ۹۳۸ ق نوشته است. این کتیبه از تعمیرات و تزئیناتی سخن می‌گوید که به سعی و اهتمام یک زنی نیکوکار صورت گرفته است. در کتیبه جرز شرقی نمای خارجی ایوان، نام این زن یعنی آغا سلطان ذکر شده است. مرحوم مصلح الدین مهدوی بر این عقیده است که مدفون در بقعه علی بن سهل همان بانوی نیکوکاری است که تعمیرات مسجد جامع اصفهان به همت او صورت گرفته است.

مؤلف گنجینه آثار تاریخی اصفهان نیز درباره آغا سلطان به غیر از آن چه که در کتیبه مسجد جامع نوشته شده است اطلاع بیشتری بدست نیاورده است اومی نویسد:

به هر حال طرح های فراوان کاشیکاری مفصل و مجلل داخل و خارج صفه صاحب در مسجد جامع اصفهان از بلند نظری این بانوی هنردوست و توجه او به هنر کاشیکاری و علاقه او به هنرمندان حکایت می‌کند.

منابع

• مديريت حوزه های علميه خواهران استان اصفهان، طلایه داران پارسایی(بانوان عالمه اصفهان از قرن اول هجری تا عصر حاضر)، قم، مركز نشر هاجر، 1396
• ریاحی، محمدحسین، مشاهیر زنان اصفهان، اصفهان، اداره کل فرهنگ و ارشاداسلامی ،1375