این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما

احمد صدرى مدرس ابهرى زنجانى

از دانشنامه حوزه علمیه اصفهان
پرش به ناوبری پرش به جستجو

آیت اللّه ميرزا احمد صدرى مدرس ابهـرى زنجانى متخلص به «خادم» در ابهر زنجان ديده به جهان گشود. وی عالم فاضل، فقیه متکلم و ادیب شاعر بود و تحصیلات خود را در نجف اشرف به پایان رساند و سپس در کرمان ساکن شده و مدت چهل سال در آن جا به تدریس و افاده و استفاده مشغول گردید و مورد احترام و وثوق علما و مردم قرار گرفت.[۱]


زندگی نامه

ميرزا احمد صدرى در نجف اشرف از محضر آیت اللّه العظمی سید ابوالحسن اصفهانی و اساتید دیگر بهره برد و در اواخر عمر خود عازم اصفهان شد.

او صبح ها در مسجد(شاه) امام اقامه ى جماعت داشت و از فقها و علما و معاريف قـرن چهاردهم هجرى به شمار مى آمد و در مدرسه ى ناصريه تدريس مى نمود.


وى به زبان فارسى و عربى اشعارى دارد. مرحوم مهدوى پنج بند از يك مسـمط او را در تذكره ى خود آورده كه احتمالا در مدح حضرت ولى عصر عليه السلام بـوده است.

شــمس و قمــر را رســيد گــاه تقابــلپر شـده صـحن چمـن ز نغمـه ى بلبـل
اى كه دو چشمان توسـت فتنـهى بابـلخيــز نگــارا بيــار يــك قــدح از مــل
بس كن از اين ناز و غمز و غنج و تَـدلّل اى بــت ســيمن عــذار مــاه جبيــنم[۲]

علت آمدن ایشان به کرمان به درستی معلوم نیست اما سالیان دراز در این شهر رحل اقامت افکند و حتی در این دیار ازدواج نمود.

مدرس صدری پس از سال ها اقامت در کرمان به مشهد مقدس عزیمت نموده و سپس به اصفهان مهاجرت کرده و در محله دروازه حسن آباد ساکن گردید.

عالم زاهد مقدس آیت اللّه حاج شیخ مهدی نجفی ایشان را در مسجد جنب مدرسه عرب ها به امامت جماعت نصب نمود.

به نوشته شاگردش حجت الاسلام حاج شیخ احمد روحانی:

وی عالمی صالح و قناعت پیشه و منزوی و بسیار وارسته بود. در پشت مسجد امام منزل داشت و در مدرسه ناصریه به تدریس کلام مشغول بود. مردی ساکت و با وقار بود و غیر از درس هیچ حرف و کلام دیگری از او شنیده نمی شد.

شاگردان

1. استاد حجت الاسلام شیخ احمد روحانی (شیخ الاسلام)

2. حجت الاسلام شیخ جعفر الهی نجف آبادی[۳]

3. مرحوم حجت الاسلام سید محمد احمدی خمینی شهری

آثار

از این عالم جلیل دو اثر به چاپ رسید که عبارتند از:

1. «هدایة الانام فى منظومه الکلام» که در سال 1369ق در مطبعه نو اصفهان به چاپ رسیده است.

2.«وجیزه در فرق بین سِحر و معجزه».[۴]

مرحوم مهدوى شرح حال اين عالم و شاعر گرانقـدر را در ذيل نام مدرس آورده و نوشته است:

دو رساله از او در نزد خود دارد كه يكـى وجيزه در فرق بين سحر و معجزه و ديگرى رساله ى هدايت الانام در منظومه ى كـلام است.

قصیده غدیریه

از اشعار او قصیده غدیریه زیر است که در روز عید غدیر در نجف اشرف سروده و در پایان کتاب "هدایه الانام" او چاپ شده است:


عید است بیا ساقی، ای ساقی قد موزوندرده دو سه جام از می، زان می که بود گلگون
گر رهن همی خواهی اندر عوض بادهاین دلق ز من بستان هر چند شوی مغبون
از بحث دلیل و اصل، وز صحبت استصحابجستیم برائت را، چون خسته شده السن
برده است قرار از دل آن دلبر سنگین دلجاری ز دو چشمانم، رود ارس و جیحون
سوز دل پروانه، از شمع بود لکنبی شمع جمال یار، ماراست دلی پرخون

سیره اخلاقی

ساده زیستی و قناعت از مهم ترین و بارزترین صفات ذاتی وی بود و به هیچ وجه وجوهاتی را از کسی قبول نمی کرد.

در کتاب "نام آوران علم و اجتهاد کرمان" چنین آمده:

وی از علمای بزرگوار زنجان بود که مدت زیادی را در شهر کرمان به افاضه و تربیت و پرورش شاگردان این شهر سپری نمود. به شهادت افرادی که محضر وی را درک نموده اند، از نظر علمی عالمی فاضل، و در خصایل و مکارم اخلاقی زاهدی بی بدیل بود. وی همچنین بسیار مورد توجه و وثوق آیت اللّه حاج میرزا محمدرضا مجتهد بود.[۵] ورع و تقوا و زهد ایشان هنوز در این دیار ضرب المثل و مشهور است.[۶]

حجت الاسلام حجتی کرمانی می گوید:

مرحوم مدرس سالیان دراز در حجره ای در مدرسه معصومیه به تحقیق و مطالعه و ریاضت اشتغال داشت. بسیار آرام و متین و ساکت و از رفتارش آثار تواضع و فروتنی هویدا بود... شب ها در مسجد ملک کرمان به اقامه نماز می پرداخت و اهل زهد و صلاح به او اقتدا می کردند.

وفات

وی حدود نود ساله بود كه در روز نهم ربیع الثانی سال 1369قمری وفات یافت و در تخـت فـولاد تكيه خواجويى مدفون گرديد.[۷]

جناب حجه الاسلام شیخ جعفر الهی می گوید:

ایشان را پس از وفات، در قبری که متعلق به فرزند درویش عباس موذن مسجد امام بود دفن کردند. در شب وفات ایشان در خواب دیده شد که حضرات چهارده معصوم علیهم السلام در زمینی که ایشان در آن دفن شدند حضور داشته و محزون و گریان می باشند. [۸]

پانویس

  1. مهدوی، تذکره شعرای معاصر اصفهان، ص 434.
  2. مهدوى، تذكره شعرى معاصر اصفهان، صص5 ـ 434.
  3. عالم فاضل، در سال 1309ش متولد شد. در اصفهان از محضر بزرگانی همچون حضرات آیه الله شیخ محمّد حسن عالم نجف آبادی، شیخ عباسعلی ادیب، سیّد علی اصغر برزانی و شیخ علی مشکوه بهره برده و فلسفه و حکمت را نزد سیّد صدرالدین کوپایی، شیخ محمود مفید، شیخ احمد زنجانی و سیّد عبدالحسین طیب فراگرفت. خارج فقه و اصول را نیز نزد آیه اللّه خادمی و آیه اللّه العظمی بهبهانی تحصیل نمود. وی سال ها در حوزه و دانشگاه تدریس نموده و به اقامه جماعت و ارشاد مردم اشتغال دارد. در شعر نیز دستی توانا دارد. دیباچه دیار نون، ص 138.
  4. مهدوی،دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، ص228؛ همو، سیری در تاریخ تخت فولاد اصفهان، ص116.
  5. میرزا محمد رضا فرزند آیه اللّه حاج ابوجعفر فرزند آیه اللّه حاج آقا احمد کرمانی از علمای بزرگ زمان و ملجأ و مأمن مردم کرمان در برابر زورگویان و فریاد رس مظلومان بود. وی در سال 1290ق متولد شد. پس از فراگیری مقدّمات نزد پدر و شیخ عبداللّه رائینی، در سال 1308ق به دستور پدر به همراه پسر عمه خود سیّد علی موسوی به اصفهان رفت و نزد بزرگانی چون: ملا محمد باقر فشارکی، سید محمد تقی مدرّس، سید محمد باقر درچه ای و آخوند کاشی تحصیل نمود. پس از هفت سال به نجف اشرف مشرّف شد و مدت هفت سال نیز نزد آخوند خراسانی و سیّد محمّد کاظم یزدی به فراگیری فقه و اصول پرداخت و به اخذ اجازه اجتهاد از آخوند خراسانی، ملا علی نهاوندی، شیخ محمد طه نجف و دیگران نایل گردید. این عالم مجاهد و غیور در سال 1324ش در سنّ 72 سالگی وفات کرده و در کرمانمدفون گردید. مزارش مورد توجه مردم کرمان و کراماتی از او بین آنان معروف است. ر.ک: نام آوران علم و اجتهاد کرمان.
  6. نیک پور، نام آوران علم و اجتهاد کرمان، صص415-416.
  7. مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد، دانشنامه تخت فولاد، ج4، صص123-124.
  8. بزم معرفت، صص 226-218.

منابع

  • مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد: زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج4، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1394.
  • بزم معرفت، مشاهیر تخت فولاد اصفهان، تکیه محقق خواجویی، رحیم قاسمی، ناشر: کانون پژوهش، چاپ اول، 1388.
  • تذكره شعرای تخت فولاد اصفهان: معرفی شعرای مدفون در تخت فولاد اصفهان، عليرضا لطفی (حامد اصفهانی)، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، 1390.