محمدحسین بن محمدعلی مذهب هلال اصفهانی

محمّد حسین مُذَهّب فرزند محمّد علی بهار بن ابوطالب اصفهانی، شاعر ادیب و هنرمند دوره قاجاریه در قرن سیزدهم و ملقب به هلال اصفهانی است.

معرفی

محمدحسین در اصفهان متولد شده است. پدرش آقا محمدعلى مذهب صاحب تذکره «مدایح معتمدیه» بن ابوطالب اصفهانی است. به نوشته مآثروالآثار: «به اجماع معاصرین در صنعت تذهیب و صناعت شعر لاسیما غزل مقام استادى داشته، رساله یخچالیه از اختراعات فکر بکر اوست».

او نزد پدر و آقا محمّد جواد مُذَهّب، فن تذهیب و تشعیر و زرافشانی و نقاشی را آموخت و خط نسخ را نیز خوب می نوشت. بسیاری از قلمدان نگاران و نقاشان از هنر او در نگاره های خود استفاده کرده اند .

وی شعر نیز می سروده و «همت» و «هلال» تخلّص می کرده است. شعر زیر از جمله ی اشعار اوست که در ایوان جنوبی مسجد سیّد اصفهان بر روی کاشی نقش شده و به ماده تاریخ 1255ختم می شود:

چو شد معمور این معبدهلال از بهر تاریخش

بگفتا «شد بنای کعبه ثانی با صفاهان

فرزند

سید عبدالحجه بلاغی در «تاریخ نائین» از آقا محمدعلی مذهب فرزند آقا محمدحسین نام برده، می نویسد:

«مشربش خاکسار و از ارادتمندان مرحوم حقیقت دهکردی و فنش تذهیب توأم با نقاشی بود و از اساتید فن به شمار می رفت».

آثار

از آثار او پنج بیت شعر به خط نستعلیق بر زمینه لاجوردى ایوان مقصوره (زیرساعت) مسجد سید اصفهان نوشته شده که ماده تاریخ آن چنین است:

چو شد معمور این معبد «هلال» از بهر تاریخش

بگفتا: «شد بناى کعبه ثانى باصفاهان»

از آثار تذهیب وی تمثال مبارک حضرت رسول اکرم(ص) در حال مناجات، که در بالای آن معراج و در زیر آن فرشته ای ترسیم شده است، و کار دیگر شمایل مبارک حضرت امیر مؤمنان علی، علیه السلام، و حسنین به همراه سلمان و قنبر، هر دو نقاشی میرزا آقا امامی و تذهیب از میرزا محمدحسین است .

وفات

هلال اصفهانی سرانجام در شب 6 ذیحجه 1333ه.ق وفات یافته و در فضای بیرون تکیه مادر شاهزاده (ضلع شمالی تکیه) در تخت فولاد مدفون شد. نوه دختری او علی ابریشمکار عبارات سنگ قبر او را تحریر کرده است.

در کنار او قبر بانو فرح سلطان فرزند ملا محمدباقر ابوالفقرا بن ملا محمدتقى جزى متوفى 7 رجب 1335ق است که به خط همان کاتب است و احتمالاً همسر هلال است.

منابع

• مهدوی، سید مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.
• مجموعه فرهنگی و مذهبی تخت فولاد،زيرنظر اصغر منتظرالقائم، دانشنامه تخت فولاد اصفهان، ج4، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، چاپ اول، 1394.