موقوفه مدرسه علمیه شفیعیه

مدرسه شفیعیه از بناهای دوره شاه عباس ثانی در محله ی «دردشت» اصفهان ، خیابان ابن سینا واقع شده است.

واقفان

این مدرسه چنان که از کتیبه ی سردر آن (به خط محمّد رضا امامی) استفاده می شود، در سال 1067 هجری قمری به وسیله محمّد شفیع اصفهانی فرزند جمال الدّین خوارزمی بنا شده است.

اسناد تاریخی وقف

کتیبه سردر مدرسه شفیعیّه ، به خطّ ثلث سفید بر زمینه کاشی لاجوردی ، به خطّ محمّد رضا إمامی چنین است :

قَد اتَّفَقَت عَمارَهُ هذِهِ المَدرَسَهِ الحَقیرَهِ وَ المَساجِدِ المَبنِیَّهِ فیها ،

فی أیّامِ خِلافَهِ السُّلطانِ الأعظَمِ وَ الخاقانِ الأکرَمِ، مُرَوَّجِ مَذهَبِ آبائِهِ ، أئِمَّهِ الطّاهِرینَ، السُلطانِ بنِ السُطانِ ، شاه عَبّاسِ الثّانِیَّ المُوسَوِیَّ الصَّفَوِیَّ الحُسَینیَّ ، بَهادُر خان ، خَلَّدَ اللهُ مُلکَهُ وَ وُفَّقَ یِإخذاثِه و إتمامِه ، أحقَرُ عِبادِ اللهِ وَأحوَجُهُم إلی عَفوِ رَبَّهِ الغَفُورِ، ابنُ جَمالِ الدّینِ ، مُحَمَّدِ الخُوزانی ، مُحَمَّد شَفیعُ الإصفَهانی ، عُفِیَ عَنهُما ، فی ۱۰۶۷ ، کَتَبَهُ مُحَمَّد رِضَا الإمامی.

در مدخل ایوان بزرگ جنوب غربی مدرسه ، دو لوح بزرگ سنگی بر دیوارهای دو جانب ایوان نصب شده ، که در یکی از آنها ( که به طول ۹۰/ ۱ و عرض یک متر است ) مطالبی نقش بسته ، که بخشی از آن چنین است:

... وقف نموده أحوج المحتاجین الی عفو ربّه الغفور ، محمّد شفیع ابن جمال الدین محمّد خوزانی اصفاهانی ، کلّ این مدرسه حقیره؛ مُحدَثه خود را ، با بیوتات معیّنه معلومه مربوطه به آن ، که بیوتات مسفوره ، مشتمل است بر سه شاخه و حجرات تحتانی و فوقانی أطراف آنها ، و غسّالخانه مربوطه به مدرسه و ... ، ممّر بیوتات مذکوره ، از میان مدرسه مسطوره است ، واین چهار صفه و شبستان متصّله به کریاس دَرِ مدرسه که مسجد است ، بر طلبه علوم دینیّه اثنی عشری ، که ادای صلوات در مسجد و شبستان ، و تغسیل و تکفین أموات مؤمنین در غسّالخانه مزبوره ، و طلب علوم دینیّه در مساجد و مدرسه و بیوتات مذکوره نمایند ... .

و در کتیبه دوّم، در لوح سنگی واقع در ایوان جنوب غربی مدرسه ، که به خطّ نستعلیق محمّد رضا امامی و مورّخ به سال ۱۰۶۹ می باشد ، عباراتی است در دنباله وقفنامه مدرسه ، در لوح أوّل ، که بخشی از آن چنین است : ... ماه مبارک رمضان ، که همه ساله در مدرسه مزبوره روضه الشّهدا خوانده شود ، از رعایت قاری و اسراب مجمع و لوازم آن ...

از عبارات یاد شده در وقفنامه ، استفاده می شود ، که مدرسه شفیعیّه ، مجموعه ای بوده برای نماز ( برای عموم مردم ) و درس و بحث ( برای طلاّب ) و اقامه عزای حسینی ، و نیز تغسیل و تکفین أموات مؤمنین .

ویژگی و کاربری موقوفه

بخشی از وقف نامه مدرسه که متعلّقات مدرسه در آن ذکر شده، چنین است:

«محمّد شفیع ابن جمال الدّین محمّد خوزانی اصفهانی کل این مدرسه حقیره محدّثه خود را، با بیوتات معیّنه ی معلومه ی مربوطه به آن که بیوتات مسفوره مشتمل است بر سه شاخه و حجرات تحتانی و فوقانی اطراف آنها، و غسالخانه مربوط به مدرسه مسطوره است و ... ممرّ بیوتات مذکوره از میان این چهار صفّه و شبستان متصله به کریاس در مدرسه که مسجد است بر طلبه علوم دینی اثنی عشری که ادای صلوات در مسجد و شبستان و تغسیل و تکفیل اموات مؤمنین در غسالخانه مزبور و طلب علوم دینیه در مساجد و مدرسه و بیوتات مذکوره نمایند».

نمایی از موقوفه