مدرسه ملک شاه

مدرسه ملک شاه از مدارس تخریب شده ی اصفهان است . مدرسه تربت نظام و مدرسه ملک شاه یکی است.ظاهرا مدرسه دار البطیخ نیز نام دیگری از مدرسه تربت نظام و مدرسه ملک شاه است ولی احتمال تعدد نیز وجو.د دارد.

ویژگی های ذکر شده اثر توسط مرحوم مهدوی

سال ساخت	قبل از صفوی
آدرس	محله باغات احمدآباد
وضعیت:	تخریب شده است.
علّت نام گذاری:	بانی خواجه نظام الملک بوده است.
کد مؤلف	AUTHORCODE00453AUTHORCODE

معرفی

[مهدوی:] شاردن در سفرنامه خود (صفحه 72) نامی از این مدرسه به میان آورده و می گوید آن را خواجه نظام الملک ساخته و مدفن او نیز همان جا است و محل آنرا در محله باغات «باغ توت» در قسمت احمدآباد از متفرّعات محله کرّان می شمارد.

[مهدوی:] پس از آن که ملک شاه سلجوقی- از سلاطین معروف و مقتدر سلجوقی- اصفهان را پایتخت خود قرار داد در آبادی و عظمت آن کوشید و در آنجا مدارس و مساجد فراوانی تأسیس نمود که شرح آن در کتب تاریخ مفصلا مذکور است. در کتاب «آثار تاریخی اصفهان» (ص 238) به نقل از «تجارب السّلف» می گوید:

چون ملک شاه روز جمعه شوال 485 ه. ق. در بغداد مرد، ابتدا او را در شونیزیّه دفن نمودند و سپس محمود پسر ملک شاه و مادرش تاج الملک که وزارت محمود را یافته بود از بغداد بازگشت و کالبد سلطان را به اصفهان آوردند و در مدرسه ملک شاهی دفن نمودند .

در این محله کوچه پاچنار «ظاهرا چنار دار البطیخ مقصود باشد» حمام خواجه سیف الدین و حمام میرزا روح اللّه و یک مسجد و یک مدرسه به نام تربت نظام الملک، چه این وزیر اعظم مدرسه ای ساخت که مدفن او نیز در همانجاست و نهر آبی در آن جاری است.

مدرسه تربت نظام و مدرسه ملک شاه یکی است لکن با مدرسه نظامیّه که بانی آن خواجه نظام الملک بوده متفاوت است (به نظامیه رجوع شود). ظاهرا مدرسه دار البطیخ نیز نام دیگری از مدرسه تربت نظام و مدرسه ملک شاه است و احتمال تعدّد نیز وجود دارد.

این مدرسه را ملک شاه نیز می گویند و ظاهرا دلیل آنکه آنجا را از بناهای خواجه نظام الملک طوسی وزیر ملک شاه می دانند آن است که در عهد این پادشاه تمام کارهای مملکت به تدبیر او انجام می شده و کلیّه ی بناهای عمومی بنابر صواب دید و نظریّه این وزیر با تدبیر اتمام می یافته است.

[بنابر آنچه که در کتاب «تجارب السلف» هندوشاه نخجوانی (ص 277) آمده:

این مدرسه در دوره ی سلطنت ملک شاه سلجوقی ساخته شده و با نظارت خواجه نظام الملک و طبعا به منظور آموزش و تعلیم پیروان مذاهب فقهی:

1. حنفی
2. شافعی دایر گردید.

به گفته ی شاردن در سفرنامه ی خود (ص 107) مدرسه ی ملک شاهی تا زمان صفوی دایر و در آن زمان به مدرسه ی «دار البطیخ» مشهور بوده است.]