این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
خاندان علمی آل ترکه
یکی از خاندانهای علمی برجستۀ شیعه ، که در طول چندین قرن ، در شهر اصفهان به علم و دانش و قضاوت و تدریس و پیشوائی دینی اشتغال داشته اند ، خاندان ترکه ( آل ترکه ) هستند.
جد آنها در زمان خوارزمشاهیان یا سلجوقیان ، از خُجَند به اصفهان آمد و سکونت نمود، و از نسل او در این شهر ، دانشمندانی بزرگ پدیدار گردیدند .. و چون ایشان از نژاد ترکان ترکستان می باشند، به «ترکه» شهرت یافته اند.
این خاندان علمی و ادبی تا قرن یازدهم هجری در اصفهان حضور داشته اند، و مقابر آنان جنب مسجد لنبان بوده، و از بین رفته است، و اثری از آن باقی نیست.
شخصیت ها
الف - صائن الدین ، علی بن محمد ترکه
معروف به « صائن اصفهانی » متوفای 830 یا 835 یا 836 هجری . او به نوشتۀ ریحانة الأدب ، سید بوده ، و از معروف ترین چهره های علمی آل ترکه و جامع معقول و منقول و علوم غریبه بوده، و از مشاهیر حکماء به شمار می رود و در اصفهان تدریس می کرده است .
وی تألیفاتی ، همانند : أسرار الصلوة ، و شرح فصوص الحکم، و شرح قصیدۀ ابن فارض ، و مفاحص ، و نفثة المصدور و شرح نهج البلاغه ، و تمهید القواعد و ... ، داشته است .
ملک الشعراء بهار، 29 جلد از تألیفات او را بر می شمرد ، و در عموم کتب تراجم و رجال و دائرة المعارف ها ، مورد تجلیل قرار گرفته است .
ب - خواجه أفضل الدین ، محمد صدر
خواجه أفضل الدین ترکۀ اصفهانی ، شهید در ماه رمضان 850 هجری ( به أمر شاهرخ) . وی ، از قضات و دانشمندان بزرگ شیعه و اصفهان بوده ، و کتاب ملل و نحل شهرستانی را ترجمه نموده ، و شبهات ملل باطله را دفع نموده ، و مجموع ترجمه و مطالب اضافی و تحقیقات شخصی خود را به نام «تَنْقیح الأدلة و العِلَل » فی ترجمة کتاب الملل و النحل ، نامیده است . صاحب روضات ، او را با عنوان فاضل حکیم می ستاید و در ریحانة الأدب ، فعالیت علمی او در زمینۀ ترجمه و تألیف یاد شدۀ در فوق ، خدمت بزرگی به علم و ادب و دین و مذهب ، به شمار آمده است.
ج - صدر الدین محمد
که از علماء و شخصیت های قرن هفتم هجری ، و معاصر با خواجه رشید الدین فضل الله ، بوده است ، از نامۀ خواجه رشید الدین به صدر الدین محمد ، در مورد طریقۀ أحسن برای وضع مالیات دیوانی بر مردم اصفهان ، و هم چنین مکتوبِ او در مورد وصیت نامه و تقسیم أملاک خواجه رشید الدین ، موقعیت برجسته اش ، در آن زمان به دست می آید(3).
وی ، عالمی ادیب و شاعری مورد توجه بوده است ، و مرحوم شیخ بهائی در کتاب «کشکول » یک رباعی از او نقل می کند .
متوفای 991در شهر ری،وی معاصر شاه طهماسب صفوی،وشاعروادیب و نیز قاضی رسمی شهر اصفهان بوده است .
وی ، از دانشمندان خاندان ترکه ، و معاصر شاه عباس کبیر بوده است .
ح - ملا مظفر ترکه
او شاعری أدیب ، و منشی شاه عباس ثانی بوده است ، و صاحب کتاب « قصص الخاقانی » ، او را از نبیره های خواجه أفضل الدین محمد ( قاضی شهر اصفهان ) شمرده ، و او را مردی ظریف و بذله گو دانسته است(1).