حبیبه بیگم احتشامی

«حبیبه بیگم» با شهرت «قدسیه» (۱۳۲۰ق- ١٤٠٢ ق) دختر علی محمد احتشامی متولد ۱۳۲۰ق در اصفهان است.

معرفی

وی را از جهت معنوی و شایستگیهای اخلاقی و نیز از حیث تلاشهای علمی ستوده و از جمله شخصیتهایی محسوب نمود که در تحصیلات علوم دینی به ویژه فراگیری فقه، اخبار و احادیث سعی بسیار داشته و در این راه به توفیقاتی دست یافته است. علاوه بر آن نسبت به دانشهای زمان خود و همچنین در عرصه شعر و ادبیات به نتایجی دست یافت.

او در سن پانزده سالگی با شخصی به نام دکتر علی اکبر احتشامی ازدواج کرد. در یادداشتهای شوهرش در رابطه با شخصیت بانو قدسیه چنین آمده:

محسنات ایشان خوب و به آداب و کمالات آراسته، ظاهر و باطنی آراسته و رضایت بخش داشت و چون گاهی هم مبادرت به سرودن شعر می نمود بدین جهت نامبردار گردید.

فعالیت ها

خانم قدسیه احتشامی در عهد نوجوانی و جوانی و پس از آشنایی کامل به تمام کمالات و مفاهیم قرآن مجید به تعلیم و تدریس این کلام مقدس پرداخت. وی تعلیم و تربیت صحیح کودکان و نوجوانان را وجهه همت خویش قرارداد و درخانه خود با ایجاد مکتبی رایگان، امکان تحصیلات برای کسانی که هیچ گونه بضاعت مالی نداشتند را فراهم ساخت.

قدسیه خانم، در سرودن انواع متعدد شعر فارسی اعم از دوبیتی، رباعی، مثنوی، قطعه، غزل و قصیده و مسمط تسلط کافی داشت. مضامین دینی اخلاقی اجتماعی و سیاسی را می توان در اشعار وی دریافت که هدف وی برجسته نمودن مسایل اخلاقی، اجتماعی همچون تقویت دینداری و مسائل ارزشی، وطن دوستی، گریز از جهل و خودکامگی، احساس همدردی و كمك به مستضعفان و ایجاد وحدت و یگانگی در جامعه می باشد.

وی به واسطه صفای باطن و بلندی اندیشه به خاندان اهل بیت علیهم السلام از جمله حضرت سیدالشهداء علیه السلام ارادت و علاقه بسیاری داشت.

غزل زیبای او در سوگ آن امام بزرگوار نمایانگر این اندیشه است:

باز پیدا شد حسین ایام عاشورای تو		آفرین بر همت و برای حق آرای تو
ای شرافتمند مردی کز همه هستی خویش		درگذشتـی تــو بيك جا، هرچه بود دارای تو
ای شهید روز عاشورا حسین بن علی (ع)		جان فدای همت مرد افکن والای تو

قصیده وی در منقبت حضرت ولی عصر علیه السلام احساس و اندیشه والای او را بیان می کند:

به عشق مهدی واسلاف او شوری بود در سر		که از خود بی خودم یارب به نظم آوردم این مضمر
شیندستند این ملت وجودی حاضر و غایب		بیا تا شمه ای خوانم تو از آن شاه والافر
به روز نیمه شعبان قدم بگذاشت در دوران		ولید از بطن نرجس گشت آن شاه جهـان پــرور

بانوقدسیه به جز فعالیتهایی که در زمینه برگزاری کلاسهای مذهبی و به ویژه در موضوعات قرآنی داشت؛ اشعار ایشان نیز در جراید مورد پسند اهل ادب واقع گردید؛ به طوری که نمونه اشعار وی در روزنامه های آن زمان اصفهان مانند: عرفان، راه نجات،اخگر، شرافت، اولیاء به چاپ می رسید.

وفات

این بانوی دانشمند و شاعر در تاریخ دهم آبان ماه ١٣٦٠ش برابر با چهارم محرم الحرام سال ١٤٠٢ ق در شهر اصفهان وفات یافت و در تکیه میرفندرسکی، قبرستان تخت فولاد، جنب آرامگاه همسرش در صحن تکیه به خاک سپرده شد.

منبع

• مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران استان اصفهان، طلایه‌داران پارسایی(بانوان عالمه اصفهان از قرن اول هجری تا عصر حاضر)، قم: مرکز نشر هاجر، ۱۳۹۶.