تنقیح أسانید التهذیب (کتاب)

تنقیح أسانید التهذیب

تنقیح أسانید التهذیب اثر آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی (متوفی 1340ش)، تنقیح و ویرایش اسانید کتاب «التهذیب الأحکام» شیخ طوسی است که با تنظیم و تصحیح میزرا مهدی تبریزی، به چاپ رسیده است.

ساختار

کتاب با مقدمه مصحح آغاز و اسامی روات، در شش باب تنظیم شده است.

گزارش محتوا

در مقدمه، به شرح حال شیخ طوسی پرداخته شده و نکاتی پیرامون کتاب، بیان گردیده است.

مؤلف با تنظیم اسناد هر راوی از كتاب «تهذیب الأحكام»، طرق مختلف روایت و طبقه آن راوی را مشخص نموده است؛ البته ایشان، اسناد روایات كتاب «الكافی» كه در كتاب «التهذیب» نقل شده‌اند را در این تألیف نیاورده است.

اسامی راویان، بر اساس ترتیب عنوان‌ها در كتاب «الفهرست» شیخ طوسی تنظیم شده‌اند.

طبقات رجال از زمان صحابیان تا شیخ طوسی، در دوازده طبقه گنجانیده شده است.

در بیان هر سند، نشانی آن سند، شماره جلد و صفحه كتاب «تهذیب الأحكام»، مشخص شده است.

به منظور آشنایی با محتوای کتاب، به چند نمونه اشاره می‌شود:

باب اول، اسانیدی که نام اولین شخص آن، با حرف «الف» آغاز می‌شود، مانند:

۴۲۹.۱) عن عبدالرحمن بن أبی عبدالله قال سئلت أباعبدالله(ع)

172.۲) و عنه أبان بن عثمان عن الحلبی انه قال لأبی عبدالله(ع) قبله احمد بن محمد بن عن الحسين بن سعيد الخ ثم و عنه عن علی بن حديد الخ ثم قال و عنه أبان بن عثمان الخ و الوهم فيه ظاهر و صوابه کما فی النسخ مصححة و المطبوع جدیداً، ج2، ص131، روی أبان بن عثمان

579.۳) عن عبدالله بن حماد الانصاری عن محمد بن جعفر عن أبيه(ع) عن رسول‌الله(ص)، ج5، ص462

باب دوم، اسانیدی که نام اولین شخص آن، با حرف «حاء» آغاز می‌شود، مانند:

99.۱) حریر عن أبی عبدالله(ع)، ج1، ص348

181.۲) حریز عن زرارة، عن أبی جعفر(ع)، ج2، ص162

443.۳)حریز عن الفضيل، قال: سئل الحکم بن عتيبة أباجعفر(ع)، ج9، ص392

باب سوم، اسانیدی که نام اولین شخص آن، با حروف «دال»، «راء»، «زاء»، «سین» و «صاد» آغاز می‌شود، مانند:

202.۱) سئل داود بن یزيد أباالحسن الثالث(ع)، ج2، ص235

389.۲) الريان بن الصلت، قال: کتبت الی أبی محمد، ج4، ص139

178.۳) روی زرارة عن أبی جعفر(ع) ج2 ص152)

باب چهارم، اسانیدی که نام اولین شخص آن، با حروف «عین»، «غین»، «فاء» و «قاف» آغاز می‌شود، مانند:

96.۱) عن محمد بن قیس، عن أبی جعفر، ج6، ص315

254.۲) عن أبی بصیر، عن أبی عبدالله(ع)، ج8 ص16

185.۳) عامر بن عبدالله بن جذاعة عن أبی عبدالله(ع)، ج2، ص17۵

باب پنجم، اسانیدی که نام اولین شخص آن، با حرف «میم» آغاز می‌شود، مانند:

211.۱) و روی عن محمد بن آدم عن الرضا(ع)، ج7، ص342)

219.۲) محمد بن أبی خالد عن ابن أبی عمير عن حماد عن الحلبی عن أبی‌عبدالله(ع)، ج7، ص410

229.۳ و عنه عن محمد بن يحيی عن طلحة بن زيد عن جعفر عن أبيه عن علی(ع)، ج7،ص410

باب ششم، اسانیدی که نام اولین شخص آن، با حروف «نون»، «واو»، «هاء» و «یاء» آغاز می‌شود، مانند:

126.۱) النضر بن سوید عن هشام بن سالم عن سلیمان بن خالد، قال: سألت أباعبدالله(ع)، ج1، ص446

501.۲ ) روی وهب بن وهب عن جعفر عن أبيه(ع)، ج10، ص200

443.۳) هارون بن مسلم عن مسعدة بن صدقة عن جعفر عن أبيه عن آبائه عن علی(ع)، ج4، ص323

باب هفتم، اسانیدی که با کنیه یا القاب، شروع شده‌اند، مانند:

476.۱) قال أبواسحاق روی هذا الدعاء معاویة بن عمار عن أبی بصير عن أبی عبدالله(ع)، ج5، ص104

72.۲) أبوأیوب الخزاز عن أبی عبدالله(ع)، ج6، ص323

302.۳) أبوبصیر عن أبی‌عبدالله(ع)، ج8، ص190

وضعیت کتاب

کتاب فاقد پاورقی بوده و فهرست مطالب، در انتهای آن آمده است.

منابع

• مقدمه و متن کتاب.
• رسول طلائیان، مأخذشناسي رجال شیعه، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، 1381ش/ 1423ق.
• پایگاه اطلاع رسانی ویکی نور، تاریخ دسترسی ۷ اسفند ۱۴۰۱.