مدرسه علمیه عربان

مدرسه ای است واقع در نزدیکی بازارچه حسن آباد ، و در مجاورت امامزاده أحمد قدس سره و بقعه آقا نجفی ، که به مناسبت سکونت طلاّب عرب زبان، به این نام خوانده شده ، و أخیراً به مناسبت إقدام مرحوم آیه الله ، حاج آقا حسین خادمی قدس سره، متوفّای ۱۴۰۵ قمری، برای تجدید بنای آن ، به نام آن بزرگمرد خوانده می شود .

تأسیس مدرسه

تأسیس اوّلیّه این مدرسه ، معلوم نیست در چه تاریخی انجام گرفته، ولی در دوره صفویه ، در زمانی که شاردن (سیّاح فرانسوی) در اصفهان اقامت داشته، این مدرسه موجود بوده، و در آن زمان ۴۰ حجره داشته است.

تعمیرات مدرسه

مدرسه عربان در دوره پهلوی اوّل ، همانند عموم مدارس علمیّه ، متروکه و مخروبه گردید ، و پس از آن، مرحوم آیه الله ، آقا سیّد محمّد رضا خراسانی ، متوفّای ۱۳۹۷ قمری ، اقدام به تعمیر اساسی آن نمودند ، و جمعی از طلاّب حوزه علمیّه را در آن اسکان دادند .

مرحوم حاج میرزا حسن خان جابری انصاری ، أشعاری جالب درباره تعمیر مدرسه ، و مادّه تاریخ آن سروده ، بدین شرح:

ز آقای سیّد محمّد رضا خراسانی آن آیت و مقتدا

بشد پایدار این أساس علوم که ویران بُد ، از جهلِ أهلِ خطا

بلی ، سعی أشخاص همّت بلند کند تازه آثار عالی بنا

چو تاریخی از جابری خواستند که باشد به تجدید بنیان ، سزا

چو روشن شد از علم ، این مدرسه بگو (بُد زنور محمّد رضا)

که جمله ( بُد ز نور محمّد رضا ) به حروف أبجد ۱۳۶۲ می شود ، که تاریخ تعمیر مدرسه ، به سال قمری ، می باشد .

أشعار یاد شده را ، با جمله کتبه میر سیّد خلیقی پور ۱۳۶۲ ، بر روی کتیبه ای ثبت نموده ، و نصب کرده بودند .

مدرسه عربان ، در زمان مرحوم جناب ۲۲ حجره داشته ، و مساحت آن را ۴۰ × ۴۰ ثبت کرده ، و شماره ساکنین آن را ۹ نفر ، بر شمرده است .

تجدید بنا

تجدید بنای مدرسه مرحوم آیه الله ، حاج آقا حسین خادمی قدس سره ، متوفّای ۱۴۰۵ قمری ، در حدود سال ۱۴۰۰ قمری ، با همکاری و اقدام مؤسّسه خیریّه مرحومَین علی و حسین همدانیان ، شروع به تجدید ساختمان مدرسه نموده ، و آن را به صورت سه طبقه در آوردند ، که در زمان حیات آن بزرگمرد ، أصل ساختمان تکمیل گردید ، و پس از آن ، زیر نظر آیه الله ، آقای حاج سید حسن فقیه إمامی دامت برکاته، نماسازی و تکمیل امکانات آن انجام پذیرفت ، و به صورت شکوهمندی در آمده است .

مسجد قدیمی مدرسه ، در طرف شرقی، إبقاء گردیده ، و به جای حجرات قبلی ، مجموعاً ۶۵ حجره و ۹ مَدرس و یک کتابخانه و سالن مطالعه و سایر لوازم ، ساخته شده است .

در حال حاضر ، علاوه بر طلاّبی که برای تحصیل علم ، رفت و آمد دارند ، تعداد هفتاد طلبه در این مدرسه ساکن می باشند ، و درس های أصلی آنها تحت برنامه گسترده و مفصّل مدرسه ذو الفقار و مدارس وابسته (در دوره مقدمات و سطح متوسّط و عالی) می باشد، و در داخل مدرسه برنامه های تربیتی و اخلاقی و مطالعات و تحقیقات و دروس جنبی، انجام می گیرد.

چهره های علمی مدرسه

محمد جواد فریدنی

ملا فرج الله دری

امان الله گینکانی

محمد علی نجفی اصفهانی (ثقۀ الاسلام)